ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Derby Stories: Η θρησκευτική «μάχη» του Old Firm που ξεπερνά το ποδόσφαιρο

Old Firm. Μία αιώνια κόντρα μεταξύ της Ρέιντζερς και της Σέλτικ που συνεχίζεται αδιάλειπτα, με την ίδια ένταση και το ίδιο πάθος ανεξαρτήτου βαθμολογικής θέσης ή φορμαρίσματος των δύο ομάδων.

Οπαδοί που είναι ορκισμένοι εχθροί και που δεν χάνουν να το δείχνουν σε κάθε ευκαιρία και η Γλασκώβη διχοτομημένη στα δύο. Όχι μόνο ποδοσφαιρικά. Μάλλον το ποδόσφαιρο είναι εκείνο που ήρθε να προστεθεί τελευταίο σε μία αλυσίδα διαφορών σε θρησκευτικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.

Προτεσταντισμός και καθολικισμός αποτελούν την απαρχή και τις ρίζες της αντιπαλότητας πολύ πριν την ίδρυση των δύο συλλόγων τον 19ο αιώνα. Μόνο που τότε, τα αντι-ιρλανδικά και αντι-καθολικά αισθήματα έφτασαν στο... πικ τους λόγω της εκτεταμένης μετανάστευσης των Ιρλανδών στη Σκωτία.

Το Derby Stories ταξιδεύει στη Γλασκώβη, εκεί όπου το ντέρμπι Σέλτικ - Ρέιντζερς αποτελεί ένα μοναδικό βίωμα. Το Old Firm με πάνω από έναν αιώνα ιστορίας, «μαύρων» σελίδων και βίαιων επεισοδίων.

Ο σκεπτικισμός απέναντι στους Ιρλανδούς μετανάστες

«Δύο παλιοί, σταθεροί φίλοι» έρχονταν αντιμέτωποι για πρώτη φορά το 1888. Έτσι είχε χαρακτηριστεί από τους σχολιαστές της εποχής η συνάντηση της Σέλτικ με την Ρέιντζερς ό,τι πιο κοντινό στη μετάφραση του Old Firm που έμεινε στην ιστορία. Οι «παλιόφιλοι» ωστόσο είχαν πολλά να χωρίσουν, με την αρχή να εντοπίζεται σε πλαίσιο θρησκευτικό.

Ήδη από τον 17ο αιώνα και τον Τριακονταετή Πόλεμο, οι διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών έμελλαν να καθορίσουν πολλά, μία διαμάχη που μεταφέρθηκε και στο ποδόσφαιρο. Ιρλανδοί Καθολικοί μετανάστες κατέφθασαν στη Γλασκώβη και σε άλλες πόλεις της Σκωτίας μετά την κρίση του μεγάλου λιμού τον 19ο αιώνα θέλοντας να ξεκινήσουν από την αρχή τη ζωή τους. Οι Προτεστάντες άρχισαν να νιώθουν απειλή όταν είδαν τους κατατρεγμένους αυτούς να ζητάνε ευκαιρίες εργασίας ακόμη και με χαμηλούς μισθούς.

Το νέο κεφάλαιο δημιούργησε και νέες ομάδες, όπως η Χιμπέρνιαν στο Εδιμβούργο το 1875. Δώδεκα χρόνια μετά, ιδρύθηκε η Σέλτικ δημιουργώντας έτσι το αντίπαλο δέος της Ρέιντζερς που είχε «γεννηθεί» το 1872. Πέραν του καθολικισμού που συνέδεε άπαντες στο σύλλογο, η Ρέιντζερς βρήκε αμέσως υποστήριξη στον κόσμο της ναυπηγικής δημιουργώντας δεσμούς με ένα κατεξοχήν προτεσταντικό επάγγελμα την εποχή εκείνη.

Το αντίθετο δόγμα που πρέσβευε η κάθε μια πήρε και πολιτικές διαστάσεις που εκδηλώνονται μέχρι και σήμερα όταν έρχονται αντιμέτωπες. Ιρλανδικές σημαίες ανεμίζουν από πλευράς Σέλτικ, ενώ η Union Jack του Ηνωμένου Βασιλείου υψώνεται από εκείνη των οπαδών της Ρέιντζερς. Άπαντες «φροντίζουν» ώστε να ρίχνουν συνεχώς λάδι στη φωτιά...

Το... έγκλημα του να κάνεις τον σταυρό

Λένε πως οι παραδόσεις είναι για να «σπάνε», σαν ένα νήμα που κόβεται ξαφνικά και από αυτό που έμοιαζε να είναι το τέλος του γίνεται το ίδιο απότομα η αρχή για κάτι άλλο. Μόνο που ενίοτε, όταν το γυαλί θρυμματιστεί προκαλείται χάος από τη νέα πραγματικότητα που δημιουργείται.

Περισσότερο από έναν αιώνα μετά την άτυπη πολιτική που ήθελε την Ρέιντζερς να υπογράφει μόνο Προτεστάντες ποδοσφαιριστές, τα νερά ταράχτηκαν το 1989. Τότε, ο Μο Τζόνστον επέστρεψε στη Σκωτία, ύστερα από ένα σύντομο πέρασμα στη γαλλική Ναντ. Αντί όμως να γυρίσει στην πρώην του ομάδα τη Σέλτικ, εκείνος υπέγραψε στη μισητή Ρέιντζερς, παρά το προσύμφωνο. Μία «κλοπή» στην οποία έβαλε το χεράκι του και ο προπονητής της ομάδας, Γκρέιαμ Σούνες, μία μεταγραφή απίθανη που φυσικά ξένισε τους οπαδούς των μεν και των δε.

Ο Τζόνστον έγινε ο πρώτος Καθολικός που υπέγραφε στη Ρέιντζερς και αυτό ήταν πιο σημαντικό από το παρελθόν του ως παίκτης της Σέλτικ. Οργισμένοι οπαδοί της Ρέιντζερς αντέδρασαν καίγοντας κασκόλ και σκίζοντας μπροστά στις κάμερες τα εισιτήρια διαρκείας ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Το κλίμα ήταν τέτοιο που μπορεί ο Τζόνστον να αποδείχθηκε μεταγραφική επιτυχία με 31 γκολ σε 76 συμμετοχές, ωστόσο δεν κέρδισε ποτέ τις καρδιές των φίλων της Ρέιντζερς και αποχώρησε δύο χρόνια μετά. Ο ίδιος ποτέ δεν μίλησε εκτενώς για εκείνη την εποχή, παραδέχθηκε όμως ότι εκείνο που τον πλήγωσε περισσότερο ήταν ότι απογοήτευσε τον σπουδαίο αρχηγό της Σέλτικ, Τόμι Μπερνς.

Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε, ώσπου ένας ακόμη ποδοσφαιριστής να γίνει πρωτοσέλιδο και να ανασκαλέψει τη φωτιά. Τον Φεβρουάριο του 2006, ο Πολωνός Καθολικός τερματοφύλακας της Σέλτικ Άρθουρ Μπόρουτς προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων όταν αποφάσισε να κάνει... τον σταυρό του μέσα στο «Άιμπροξ» μπροστά στους οπαδούς της Ρέιντζερς.

Η αστυνομία ερεύνησε το περιστατικό, o Μπόρουτς κατηγορήθηκε για υποκίνηση βίας (!) και υποβλήθηκε σχετική έκθεση στον εισαγγελέα. Το περιστατικό έφτασε στο δικαστήριο και ενώ στην αρχή καταδικάστηκε σε δίμηνη φυλάκιση, η έφεση του Πολωνού εγκρίθηκε. Παρότι προειδοποιήθηκε ότι καλό θα ήταν να αποφεύγει τέτοιου είδους ενέργειες σε ανοιχτό χώρο, δύο χρόνια αργότερα εμφανίστηκε με μπλουζάκι «Ο Θεός ευλογεί τον Πάπα» μετά το τέλος του Old Firm! Και πάλι όμως, γλίτωσε την τιμωρία.

Το ματωμένο 197, η απαγόρευση του αλκοόλ και η αυτοθυσία που «πληρώθηκε» με θάνατο

Ουκ ολίγες φορές το «βιογραφικό» του Old Firm έχει προσθέσει μερικές μαύρες και αιματηρές σελίδες. Άλλωστε, δεν είναι μόνο ένα από τα πιο παθιασμένα, αλλά και από τα πιο επικίνδυνα ντέρμπι του κόσμου. Βέβαια, σε αρκετές περιπτώσεις την ευθύνη δεν έφεραν οι οπαδοί...

Τα γεγονότα του «Άιμπροξ» τη δεύτερη μέρα της Πρωτοχρονιάς του 1971 σημάδεψε την αναμέτρηση των δύο ομάδων στην μεγαλύτερη μέχρι τότε τραγωδία του βρετανικού ποδοσφαίρου. Το γήπεδο είχε κατακλυστεί από 80.000 οπαδούς και όταν η Σέλτικ πήρε το προβάδισμα στο 90ό λεπτό, οι απογοητευμένοι φίλαθλοι των γηπεδούχων άρχισαν να αποχωρούν. Ωστόσο, η μοίρα έπαιξε ένα άσχημο παιχνίδι...

Όταν ο Στάιν ισοφάρισε στις καθυστερήσεις προκλήθηκε το απόλυτο χάος στις κερκίδες. Εκείνοι που πανηγύριζαν εκστασιασμένοι, μπλέχτηκαν με όσους επέστρεφαν για να βιώσουν ικμάδες χαράς. Το φρικτό αποτέλεσμα ήταν εκατοντάδες να ποδοπατηθούν με τον τραγικό απολογισμό να φτάνει στους 66 νεκρούς, οι περισσότεροι από ασφυξία, ενώ πάνω από 200 ήταν οι τραυματίες. Μία από τις τραγικές φιγούρες ήταν ο τότε παίκτης της Σέλτικ, Κένι Νταλγκλίς, που βρέθηκε επίσης στις αποφράδες ημέρες του Χέιζελ και του Χίλσμπορο το 1985 και το 1989, αντίστοιχα.

Ο τελικός του Κυπέλλου Σκωτίας το 1980 στάθηκε η αφορμή για να απαγορευτεί με εντολή της Κυβέρνησης η πώληση αλκοόλ στα γήπεδα. Το σφύριγμα της λήξης βρήκε τη Σέλτικ νικήτρια και τους οπαδούς των δύο ομάδων να κάνουν... ντου στο «Χάμντεν Παρκ». Τα επεισόδια που περιλάμβαναν και ρίψη... τούβλων από τις δύο πλευρές, ήταν από τα βίαια που έχουν σημειωθεί στην ιστορία του ποδοσφαίρου της χώρας και οδήγησαν στη σύλληψη περίπου 200 ατόμων.

Τις δεκαετίες του '80 και του '90 ο άμετρος φανατισμός προκάλεσε την απώλεια νεαρών ατόμων, μεταξύ των οποίων και ενός 16χρονου οπαδού της Σέλτικ το 1999 που μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου. Γυρνώντας τον χρόνο κι άλλο πίσω, συναντάμε και την τραγική ιστορία του Τζον Τόμσον, τερματοφύλακα της Σέλτικ, που το 1931 έπεσε με αυτοθυσία με το κεφάλι στα πόδια του παίκτη της Ρέιντζερς Σαμ Ίνγκλις, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί θανάσιμα από το γόνατο του αντιπάλου του. Μόλις στα 22 του άφησε την τελευταία του πνοή, με τον Ίνγκλις να μην ξεπερνάει ποτέ τον χαμό του και τις δύο ομάδες να επηρεάζονται βαθύτατα από το περιστατικό.

Το ντέρμπι αυτό είναι ένα από τα πιο διαχρονικά όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου και ακριβώς οι τόσες εξω-αγωνιστικές διαφορές είναι αυτές που το κάνουν τόσο ξεχωριστό.