Σαμπόνις, Τκατσένκο και το μεγάλο ντέρμπι της κραταιάς Ε.Σ.Σ.Δ.! (pics & vids)
Την εποχή που στην Σοβιετική Ένωση το σκάκι ήταν το νούμερο «2» άθλημα πίσω από το ποδόσφαιρο, το χόκεϊ ήταν μέσα στα δημοφιλέστερα σπορ και το καλλιτεχνικό πατινάζ κέρδισε μεγάλο μερίδιο από το ενδιαφέρον του κόσμου, το μπάσκετ περνούσε σε... δεύτερη, τρίτη, μπορεί και τέταρτη μοίρα στην άλλοτε κραταιά Ε.Σ.Σ.Δ.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80 η ΤΣΣΚΑ Μόσχας του «στρατηγού» Αλεξάντερ Γκομέλσκι δεν είχε κανέναν αντίπαλο εντός των συνόρων έχοντας κατακτήσει 18 πρωταθλήματα! Η «αλεπού των πάγκων» καθοδηγούσε και την εθνική ομάδα της Ε.Σ.Σ.Δ. και σίγουρα είχε πλήρη άποψη για όλα όσα συνέβαιναν γύρω από το μπάσκετ στην πανίσχυρη χώρα του. Όμως το 1981 η έλευση ενός ψιλόλιγνου 17χρονου έμελλε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας και να «γεννήσει» ένα από τα πιο κλασσικά ντέρμπι στην ιστορία του παγκόσμιου μπάσκετ.
Ένα ντέρμπι που... κοίταζε στα μάτια τα Λέικερς-Σέλτικς, τα Μπαρτσελόνα-Ρεάλ και τα Παρτίζαν-Ερυθρός Αστέρας πριν μπουν στην ζωή (και) της μπασκετικής Ευρώπης τα Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός. Ο λόγος για τον Άρβιντας Σαμπόνις, ο οποίος τη σεζόν 1981-82 έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του με τη φανέλα της Ζάλγκιρις Κάουνας, βάζοντας μία και καλή το αντίπαλο δέος στο... μονοπώλιο της ΤΣΣΚΑ Μόσχας.
Μπορεί να υπήρχαν οι μονομαχίες των δύο ομάδων και τις περασμένες δεκαετίες ωστόσο το μεγάλο «μπαμ» έγινε στα 80's όταν «γεννήθηκε» και η πιο ισχυρή εθνική ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης! Μια εθνική η οποία αποτελούνταν στο 90% από παίκτες της Ζάλγκιρις και της ΤΣΣΚΑ Μόσχας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Eurobasket της Αθήνας το 1987 οι Σοβιετικοί είχαν εννέα παίκτες από τις δύο ομάδες (σ.σ. μοναδικές εξαιρέσεις ο Μαρτσιουλιόνις της Στατίμπα Βίλνιους, ο Βάλτερς της Ρίγα και ο Μπαμπένκο της Κίεβ), δείγμα της απίστευτης κυριαρχίας τους στο μπάσκετ της Ε.Σ.Σ.Δ.
Φυσικά η αναμέτρηση της 5ης αγωνιστικής για την φετινή EuroLeague μπορεί να έχει μεγαλύτερη προβολή λόγω και της εποχής (όπως και όλες οι υπόλοιπες τα τελευταία χρόνια) ωστόσο δεν θυμίζει ούτε στο ελάχιστο τις τιτανομαχίες των 80's. Και αυτό οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό (αν όχι στον μεγαλύτερο) στο «θαύμα της φύσης» ο οποίος ήταν ο κυρίαρχος του ευρωπαϊκού -και όχι μόνο- μπάσκετ.
Άλλωστε για πρώτη φορά η ΤΣΣΚΑ Μόσχας δεν αισθανόταν άνετα στο παρκέ και ας είχε το προνόμιο να παίρνει τους καλύτερους παίκτες που υπηρετούσαν την στρατιωτική τους θητεία. Γι' αυτό άλλωστε «κουβαλάει» ακόμα και σήμερα το... παρατσούκλι «η ομάδα του στρατού». Ο Άρβιντας Σαμπόνις, προσπάθησε να αλλάξει τις ισορροπίες πολλώ δε μάλλον από τη σεζόν 1982-83 και μετά όταν ψήλωσε 11 πόντους και από 2.09 μέτρα είχε φτάσει στα 2.21 μέτρα! Πλέον το έργο του Βλαντιμίρ Τκατσένκο της ΤΣΣΚΑ Μόσχας θα γινόταν πιο δύσκολο, αφού θα είχε αντίπαλο (και... τι αντίπαλο!) που θα τον κοιτούσε στα μάτια.
Για την εποχή η αντιπαλότητα ήταν μεγάλη! Μάλιστα ο αστικός μύθος αναφέρει ότι οι Λιθουανοί θέλησαν να μετατρέψουν σε... Κάουνας την Μόσχα και πήγαιναν κατά χιλιάδες να συμπαρασταθούν στην ομάδα τους. Όμως κατόπιν εντολής του Αλεξάντερ Γκομέλσκι, το γήπεδο γέμιζε (και) από Ρώσους στρατιώτες ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν θα υπήρχε ούτε ένας Λιθουανός σε εντός έδρας παιχνίδι με την Ζάλγκιρις Κάουνας! Στην περιοχή της Λιθουανίας το μπάσκετ είχε γίνει το νούμερο «1» σπορ και επικρατούσε πραγματικός «εμφύλιος» για ένα εισιτήριο των αγώνων της Ζάλγκιρις.
Μάλιστα στα μέσα της δεκαετίας του '80, οι τελικοί μεταξύ της Ζάλγκιρις και της ΤΣΣΚΑ Μόσχας για το πρωτάθλημα της Σοβιετικής Ένωσης, αποτέλεσαν σημαντική πηγή έμπνευσης για την εθνική αναγέννηση της Λιθουανίας και την ανάδειξη του εθνικού κινήματος του Sąjūdis που ηγήθηκε στην μετέπειτα ανεξαρτησία του κράτους.
Η ΤΣΣΚΑ Μόσχας των Μπαζάρεβιτς, Ερέμιν, Γκούσεφ, Ερμολίνσκι, Λοπατόφ, Μίσκιν, Πανκράσκιν, Ποπόφ, Σουχάρεφ, Ταρακάνοφ, Έντεν και φυσικά του Τκατσένκο, είδε την Ζάλγκιρις Κάουνας των Αρλάoυσκας (σ.σ. όχι φυσικά του γνωστού αλλά του Μιντάουγκας), Μπράζις, Βισόσκας, Γιοβάισα, Κράπικας, Κουρτινάιτις, Λεκαράουσκας, Χομίτσιους, Γιανκάουσκας και του μεγάλου Άρβιντας Σαμπόνις να της κλέβει τα πρωτεία!
Από 1984 έως και το 1987 η Ζάλγκιρις μέτρησε τρεις συνεχόμενους τίτλους στο πρωτάθλημα της Σοβιετικής Ένωσης και κατάφερε να επιστρέψει στον θρόνο μετά το 1951! Η ΤΣΣΚΑ στη συνέχεια άρχισε να χάνει την δυναμική της, ενώ μετά την διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης, οι δύο ομάδες αφοσιώθηκαν στα εγχώρια πρωταθλήματα της Ρωσίας και της Λιθουνίας! Φυσικά τα «ιερά τέρατα» των 80's είτε σταμάτησαν από την ενεργό δράση, είτε τράβηξαν για άλλες πολιτείες ρίχνοντας ουσιαστικά και τους τίτλους τέλους της μεγαλύτερης -ίσως- κόντρας της δεκαετίας.
Οι δύο ομάδες έδωσαν εκ νέου ραντεβού στα πρώτα χρόνια του νέου «μιλένιουμ» και δη στην EuroLeague όπου διασταύρωσαν για πρώτη φορά τα ξίφη τους τη σεζόν 2003-04! Μάλιστα στο ρόστερ της Ζάλγκιρις υπήρχε και πάλι ο Άρβιντας Σαμπόνις, ο οποίος αγωνίστηκε για τελευταία χρονιά, κλείνοντας την καριέρα του στην αγαπημένη του ομάδα...
