Ελευθερία, εξουσία και παρενόχληση στην εργασιακή ζούγκλα

Στο κατώφλι της ψηφιακής εποχής, όπου τα όρια μεταξύ προσωπικού και επαγγελματικού θολώνουν, ένας σύγχρονος «θίασος» έχει φέρει στο προσκήνιο το δράμα που εκτυλίχθηκε στα παρασκήνια μιας πασίγνωστης εταιρείας. Στον κύριο ρόλο, ο γενικός διευθυντής, ένας δημόσιο πρόσωπο με λάμψη αστέρα, ο οποίος βρίσκεται σε περιπέτειες που ξεφεύγουν της συνήθους δραστηριότητας των συνεδριάσεων και των επιχειρηματικών στρατηγικών.

Αυτή η μοντέρνα αφήγηση αποκαλύπτει πώς, μέσα στους διαδρόμους ενός εταιρικού κολοσσού, ανθίζουν σχέσεις που δοκιμάζουν τα όρια της εξουσίας και της ευαισθησίας. Ο πρωταγωνιστής μας, παρά τον γάμο του με μια διασημότητα και την κοινή ζωή τους με παιδιά, ενδίδει στον πειρασμό να φλερτάρει με μια υπάλληλο, μέσω «πιπεράτων» μηνυμάτων που σίγουρα θα έκαναν τις κουτσομπολίστικες σελίδες να «πάρουν φωτιά», αν και το σενάριο δεν φαίνεται να προχωράει πέρα από την οθόνη.

Η υπόθεση παίρνει μια αναπάντεχη τροπή όταν η υπάλληλος, σε μια κίνηση αυτοπροστασίας και αναζήτησης δικαιοσύνης, καταγγέλλει «ανάρμοστη συμπεριφορά» ή «παρενόχληση». Η καταγγελία αυτή ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, αποκαλύπτοντας την ανάγκη για αυστηρή τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών και των πολιτικών που έχει θέσει η εταιρεία για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.

Σε αυτό το «σκηνικό», όπου η διαφορά ιεραρχίας μεταξύ των δύο μερών είναι τόσο έκδηλη, τίθεται το ερώτημα: Πού βρίσκεται το όριο μεταξύ της αθώας ανταλλαγής μηνυμάτων και της παρενόχλησης; Και πώς τα όρια αυτά διαφοροποιούνται όταν τα εμπλεκόμενα μέρη είναι δεσμευμένα σε προσωπικές σχέσεις;

Η απάντηση ενδέχεται να κρύβεται στην αυστηρή εφαρμογή των εταιρικών πολιτικών που έχουν σχεδιαστεί ακριβώς για να αποτρέπουν τέτοιες συμπεριφορές, για να εγγυώνται την προστασία όλων των εργαζομένων και για να διαφυλάσσουν την εταιρική ακεραιότητα. Σε περίπτωση επιβεβαίωσης της παρενόχλησης, ίσως η απομάκρυνση του «ισχυρού» μέλους από τη θέση του μπορεί να αποτελέσει την πλέον δίκαιη και αποτελεσματική λύση, αναδεικνύοντας τη σημασία της αξιοπρέπειας και του αμοιβαίου σεβασμού σε κάθε επαγγελματική σχέση.

Ωστόσο. την καρδιά αυτής της σύγχρονης εργασιακής οδύσσειας βρίσκεται μια ακόμα πιο περίπλοκη πρόκληση: οι «σκληροί» εταιρικοί κανόνες που μπορεί να στερούν τις ατομικές ελευθερίες. Από τη μία πλευρά, οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να δημιουργούν ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον, αποτρέποντας κάθε μορφής παρενόχληση. Από την άλλη, όμως, υπάρχει ο κίνδυνος αυτοί οι κανόνες να γίνονται τόσο περιοριστικοί που να καταλήγουν να πνίγουν την ατομική έκφραση και ελευθερία.

Η ισορροπία μεταξύ της διασφάλισης ενός εργασιακού περιβάλλοντος ελεύθερου από παρενόχληση που θα επιτρέπει την ατομική έκφραση είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Οι εταιρικοί κανόνες πρέπει να είναι αρκετά σαφείς ώστε να προστατεύουν τους εργαζόμενους, αλλά ταυτόχρονα αρκετά ευέλικτοι ώστε να μην αποκλείουν την ανθρώπινη διάσταση και τις προσωπικές σχέσεις.

Ειδικότερα, όταν σκεφτόμαστε την περίπτωση ενός ισχυρού μέλους της εταιρείας που φλερτάρει με έναν υπάλληλο, είναι σημαντικό να (ξανά) αναρωτηθούμε: πού ορίζονται τα όρια της προσωπικής συμπεριφοράς και πώς αυτά μπορούν να συμβιβαστούν με την ανάγκη για επαγγελματική συμπεριφορά; Είναι δυνατόν να υπάρξει ένας κώδικας δεοντολογίας που να μην καταπιέζει την ατομική ελευθερία αλλά ταυτόχρονα να προστατεύει αποτελεσματικά από την παρενόχληση;

Η ιστορία αυτή, πέρα από τα μελοδραματικά της στοιχεία, μας υπενθυμίζει ότι η δύναμη της θέσης και της εξουσίας δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται ως μέσο για την υπονόμευση της αξίας ή της ελευθερίας του άλλου. Ωστόσο, η λύση δεν βρίσκεται στην αυστηρή επιβολή άκαμπτων κανόνων, αλλά στη δημιουργία ενός πολιτισμού εταιρικής διαφάνειας και αμοιβαίου σεβασμού. Ένας πολιτισμός όπου η ανοιχτή επικοινωνία και η εκπαίδευση σχετικά με την παρενόχληση και τα όρια ενθαρρύνονται, και όπου κάθε παραβίαση των καθορισμένων ορίων αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και δικαιοσύνη.

Μέσα από αυτήν την προσέγγιση, μπορούμε να ελπίζουμε σε μια εργασιακή κοινότητα όπου τα ατομικά δικαιώματα σεβαστούν χωρίς να στερούνται τα δικαιώματα και η ασφάλεια του συνόλου. Μόνο τότε μπορούμε να πούμε ότι μια εταιρεία έχει βρει την ιδανική ισορροπία μεταξύ της προστασίας των εργαζομένων της και της επιτροπής της πλήρους έκφρασης της ατομικότητας κάθε μέλους.