Κερδίστε χάνοντας!

Τον Μάιο του 1993, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κατέκτησε το παρθενικό πρωτάθλημα της Premier League, λαμβάνοντας μπόνους 815.000 λιρών για το επίτευγμά της. Την ίδια στιγμή, η ιστορική Νότιγχαμ Φόρεστ υποβιβαζόταν, με τον Μπράιαν Κλαφ να βάζει τέλος σε μια μεγάλη καριέρα 18 ετών στο City Ground. Η Φόρεστ, από την πλευρά της, έβαλε στα ταμεία της 37.055 λίρες για την θέση της στο πρωτάθλημα, γεγονός που άφησε τον νέο προπονητή, Φρανκ Κλαρκ, με δύο επιλογές. Ή να μην κάνει μεταγραφές, ή να πουλήσει παίκτες. Πέρυσι τον Μάιο, η Κάρντιφ, μετά το τέλος της χρονιάς που τη βρήκε να υποβιβάζεται στην Championship, έβαλε στα ταμεία της συνολικά 62 εκατομμύρια λίρες, 1.2 παραπάνω από όσα πήρε η Γιουνάιτεντ ένα χρόνο νωρίτερα για την κατάκτηση του Πρωταθλήματος.

Τα parachute payments λειτουργούν ως οικονομικές «ενέσεις» στους συλλόγους που υποβιβάζονται, προκειμένου να αντέξουν τη μετάβαση από τις απαιτήσεις και τα έσοδα της Premier League στο στρίμωγμα της Championship. Προέρχονται από τα τεράστια τηλεοπτικά οφέλη της Λίγκας. Από το 2010, οι σύλλογοι που υποβιβάζονταν από τη μεγάλη κατηγορία της Αγγλίας έπαιρναν 15 και 17 εκατομμύρια αντίστοιχα τις δύο πρώτες σεζόν και στη συνέχεια από 8 εκατομμύρια για τις δύο επόμενες. Το 2013, η Premier League αποφάσισε να αυξήσει τα ποσά, τα οποία πλέον αγγίζουν τα 60 εκατομμύρια και μοιράζονται ισόποσα σε τέσσερις δόσεις. Δηλαδή, κάθε χρόνο, ο σύλλογος που υποβιβάζεται από την Premier έχει λαμβάνειν 15 εκατομμύρια!

Για τους υπεύθυνους της μεγάλης κατηγορίας, το να μπορούν οι ομάδες όταν πέφτουν να διατηρήσουν κάποιους ποδοσφαιριστές προφανώς είναι καλό. Ωστόσο, για τους συλλόγους που παλεύουν για χρόνια στην Championship, έχοντας πλέον στο μυαλό τους και τον συμβιβασμό με τις επιταγές του Financial Fair Play, ο ανταγωνισμός γίνεται αθέμιτος. Την ίδια στιγμή, στις δύο χαμηλότερες κατηγορίες της Football League, την League One και τη League Two, τα ποσά αλληλεγγύης που δίνονται είναι πενιχρά, με αποτέλεσμα να έχει σχηματιστεί η άποψη ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει στο ποδοσφαιρικό οικοδόμημα της Αγγλίας, όταν τα φώτα της Premier League σβήνουν. Το χάσμα συνεχώς ανοίγει.

Ο Ρομπ Γουίλσον, οικονομικός αναλυτής και ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Χάλαμ του Σέφιλντ είχε δηλώσει πέρυσι στο FourFourTwo: «Τα parachute payments προκαλούν τεράστιες ανισότητες. Καταστρέφουν κάθε ισορροπία στον ανταγωνισμό. Μια ομάδα σνα την ΚΠΡ είναι ένα καλό παράδειγμα. Από πλευράς οικονομικής διαχείρισης, έκαναν τα πράγματα όσο πιο λάθος γίνεται. Υποβιβάστηκαν, αλλά συνεχίζουν να λαμβάνουν τεράστια paraschute payments. Το μπάτζετ τους ήταν μεγαλύτερο από κάθε άλλη ομάδα στην κατηγορία». Ένας σύλλογος λοιπόν που έχει γεμάτο το γήπεδο του σε κάθε αγωνιστική, πουλάει τα διαρκείας του και τις θέσεις των χορηγών, έχει καλές εμπορικές συμφωνίες, ξεκινάει a priori χαμηλότερα από ότι μια ομάδα που έχει υποβιβαστεί και λαμβάνει το δώρο από τη μεγάλη κατηγορία.

Τα μπάτζετ δεν παίζουν φυσικά ποδόσφαιρο και αυτό είναι κάτι που αποδεικνύεται κάθε χρόνο. Φέτος, η Φούλαμ φλέρταρε με τον υποβιβασμό, η Κάρντιφ τερμάτισε στην 11η θέση και μόνο η Νόριτς, η οποία υποβιβάστηκε πέρυσι, έφτασε στα πλέι οφ ανόδου. Όμως, είναι αναμφισβήτητη η αδικία που δημιουργείται για τους υπόλοιπους συλλόγους, οι οποίοι πέρυσι τέτοια εποχή σκέφτονταν μέχρι και την... αποκοπή από την Premier League! «Είναι σαν να κερδίζεις το λαχείο. Δεν σου λύνει όλα τα προβλήματα, αλλά ξεκάθαρα κάνει τη ζωή σου πιο εύκολη», έλεγε ο τεχνικός διευθυντής της Μπράιτον.

Παράλληλα, μετά την εισαγωγή του Financial Fair Play της Championship, τα πράγματα έχουν γίνει πολύ δύσκολα. Η επιτρεπόμενη ζημία είναι στα τρία εκατομμύρια λίρες και ανεβαίνει μέχρι τα 8 εκατομμύρια, σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης καλύψει τη διαφορά. Δεν υπάρχουν λοιπόν πολλά περιθώρια για δαπάνες που δεν θα πιάσουν τόπο και πλέον τα χρήματα από τα Parachute Payments, κάνουν μεγαλύτερη διαφορά! «Ο φετινός τελικός των playoff της Championship ήδη αποκαλείται ως "ο τελικός των 160 εκατομμυρίων". Εκατό για την ομάδα που θα ανέβει και 60 επειδή του χρόνου πιθανότατα θα ξαναπέσει!», λέει στο FFT του gazzetta.gr ο Πάνος Παυλάκης, managing director στη Μπέρμιγχαμ Σίτι. Ποσά που ξεπερνούν κάθε λογική και ΜΟΝΟ από τα τηλεοπτικά, χωρίς να υπολογίζονται τα υπόλοιπα.

Το παράδειγμα της ΚΠΡ είναι χαρακτηριστικό. Υποβιβάστηκε, ανέβηκε και υποβιβάστηκε και πάλι. Όταν επέστρεψε στην Premier League δεν είχε πρόβλημα με το FFP της Football League. Τώρα που έπεσε ξανά και οι κανονισμοί την «πιάνουν», το πρόστιμο φτάνει τα 59 εκατομμύρια λίρες και το παλεύει με προσφυγές να το ρίξει. Παράλληλα, θα παίρνει οικονομικές ενέσεις τόσο από τις προηγούμενες parachute payments, όσο και από τις νέες. Παράνοια! Οι υπόλοιπες ομάδες περιμένουν να δουν τη στάση που θα κρατηθεί απέναντι στην ομάδα του Λονδίνου και περιμένουν να πληρώσει το χρέος της μέχρι τελευταίας δεκάρας.

Οι σύλλογοι της Premier πάντως δεν δείχνουν να υπολογίζουν την ζημιά που κάνουν στον ανταγωνισμό της Championship και γενικότερα των χαμηλότερων κατηγοριών. Ο στόχος τους είναι να αλλάξουν τις εισροές χρημάτων, αλλά μειώνοντας απλά το χρονικό εύρος. Δηλαδή να καταβάλλονται τα χρήματα μέσα σε δύο χρόνια αντί για τέσσερα. Αυτό σημαίνει ότι εκεί που ξεκινούσε μια ομάδα που μόλις είχε υποβιβαστεί με 15+ μπόνους κάθε χρόνο, αν περάσει η αλλαγή, θα ξεκινάει με 30, κάνοντας την υπόθεση-άνοδο ακόμα πιο δύσκολο για τις υπόλοιπες ομάδες που είναι εδώ και χρόνια «κολλημένες» εκτός Premier League...