Οι μελλοθάνατοι σας χαιρετούν!

Έχουν περάσει σχεδόν τριάντα χρόνια από τότε που άκουσα από το στόμα του (σεσημασμένου για τον... απολυταρχισμό του) Γιάννη Ιωαννίδη μια κουβέντα που δεν φεύγει από το μυαλό μου...

Οι παίκτες, λέει, πληρώνονται για να μη μιλούν!

Βεβαίως ακόμη και εκείνη την εποχή, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, αυτή η λογική δεν ήταν αποδεκτή στην Αμερική, έστω κι αν όσοι την αντιμάχονταν, πολλές φορές πλήρωναν ακριβά τη στάση τους, ενίοτε και με την ίδια τους τη ζωή...

Στην Ελλάδα βεβαίως δεν ίσχυε ποτέ, δεν ισχύει τώρα, θαρρώ πως δεν θα ισχύσει ποτέ. Δεν έχω καμιά πρόθεση να παραστήσω τον... Σπάρτακο και να βάλω ιδεολογικό υπόβαθρο μιας γενικευμένης ανταρσίας, απλώς μένω στη χθεσινή αυτοκριτική του ΠΣΑΚ την οποία υπερθεματίζω κιόλας...

Μου κάνει εντύπωση πάντως ότι με εξαίρεση αυτή την ανακοίνωση που μοιάζει με ηχηρό αυτομαστίγωμα, δεν υπήρξαν άλλα σχόλια από επώνυμους του ελληνικού μπάσκετ, που έχουν κιόλας δυνατή φωνή...

Δεν ξέρω εάν αυτές οι δυνατές φωνές μπήκαν στον σιγαστήρα, ίσως με τη λανθασμένη λογική πως αυτό που έγινε στο Ορλάντο δεν μας αφορά και εμπίπτει στην περίπτωση του «μακριά απ’ τον κ@@@ο μας κι ό,τι θέλει ας είναι»!

Αυτή τη στιγμή στην Αμερική γίνεται της κακομοίρας και τώρα είναι που δικαιώνεται κιόλας σε έναν βαθμό ο Καϊρί Ιρβινγκ: ελόγου του φόρεσε τον μανδύα του ακτιβιστή και ήταν ο πρώτος που ήγειρε αντίθετο λόγο και προσπάθησε να συνεγείρει τις (αντιστασιακές) συνειδήσεις των ομότεχνων του.

Η προσπάθεια του πρωτογενώς έπεσε στο κενό, αλλά όσοι τον μέμφθηκαν ως γραφικό και ονειροπαρμένο, χθες το βράδυ μάλλον θα αναλογίστηκαν ότι δεν είχε και πολύ άδικο...

Στα (παρεξηγημένα) λόγια του ήρθαν οι Μπακς και όλοι στοιχήθηκαν πίσω τους...

Η Αμερική είναι ένα καζάνι που βράζει. Σαν ηφαίστειο που ξαναξυπνά. Κοιμήθηκε (εάν δεν ξαγρύπνησε) χθες αναστατωμένη και κατάπληκτη μέσα στην αναμπουμπούλα της αντιστασιακής πράξης των Μπακς και της παρελκόμενης αναβολής των τριών αγώνων και ξύπνησε σήμερα πιο προβληματισμένη από ποτέ, υπό το βάρος του ρατσισμού, της αστυνομικής βίας και των απανωτών δολοφονικών ενεργειών στους δρόμους...

Ακόμη κι αν αυτός ο παραλληλισμός ενέχει στοιχεία υπερβολής, έχω την εντύπωση ότι την ώρα που οι παίκτες του Μιλγουόκι ανακοίνωναν και στοιχειοθετούσαν την απόφαση τους έμοιαζαν με τους Ρωμαίους μονομάχους...

Ήταν σαν να αναβίωνε η σκηνή κατά την οποία οι Gladiators εισέρχονταν στον στίβο, παρέλαυναν μπροστά στην αυτοκρατορική εξέδρα και στρέφοντας προς τον Καίσαρα το κεφάλι τους απηύθυναν τον χαιρετισμό «Ave Caesar, morituri te salutant»…

Xαίρε Καίσαρ, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν!

.Υπερβολή; Μπορεί και όχι, άλλωστε, για να πω την αμαρτία μου, σοκαρίσθηκα τον τελευταίο καιρό από δυο εκμυστηρεύσεις: τις προάλλες από αυτή του Βινς Κάρτερ και πριν από έναν μήνα που άνοιξα μια σχετική κουβέντα με τον Μάικ Μπατίστ.

Ασφαλώς η πράξη των Μπακς υπήρξε γενναία, με όσο κόστος είχε ή δεν είχε σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις που πιθανότατα δεν θα επιβληθούν: είναι ολοφάνερο και αποδείχθηκε λίγη ώρα αργότερα με την επίσημη αναβολή των τριών χθεσινών αγώνων, ότι το ΝΒΑ πέρα από την ανοχή του, δηλώνει και τη... συνενοχή του σε αυτή την αντίδραση!

Η μετά βδελυγμίας αποκήρυξη του «Shut up and dribble» κυριεύει ολοένα και περισσότερους παίκτες και προπονητές που αρνούνται να βγάλουν τον σκασμό και απλώς να ντριμπλάρουν, να σουτάρουν, να παίρνουν ριμπάουντ και να παίζουν...

Ξέρουν στο κάτω κάτω ότι αυτή η «σταυροφορία» είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από το ίδιο το μπάσκετ, όπως είχε πει σε ανύποπτο χρόνο προλογίζοντας το «Whole New Game» (της επανεκκίνησης της σεζόν) ο Τζέιλεν Μπράουν...

Κάνουν λάβαρο του αγώνα τους τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα...

Μάχονται υπέρ βωμών και εστιών...

Δεν παίζουν προς το παρόν και πάντως επ’ ουδενί παίζουν εν ου παικτοίς....

Ασφαλώς η Αμερική δεν ζει ακόμη στην (όχι και τόσο μακρινή) σκοτεινή εποχή της Κου Κλουξ Κλαν, παρ’ όλα αυτά το «Ι have a dream» που έκανε σύνθημα της ζωής του ο μάρτυρας του αντιρατσιστικού αγώνα και των δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ κάθε άλλο παρά ξεπερασμένο και ξεφτισμένο φαίνεται...

Ο ΛεΜπρόν Τζέιμς ηγείται εδώ και κάμποσα χρόνια ενός άτυπου κινήματος αντίστασης, κάνει βούκινο τη σφοδρή αντίδραση του και δεν ορρωδεί προ ουδενός, μηδέ του προέδρου Τραμπ εξαιρουμένου, στα ξενοδοχεία του οποίου αρνείται να διαμείνει χώρια.

Από την ίδια λογική εμφορούνται επίσης ο Γκρεγκ Πόποβιτς και ο Στιβ Κερ, άλλωστε οι Γουόριορς αρνήθηκαν να τηρήσουν το εθιμοτυπικό πρωτόκολλο και «γείωσαν» τον πλανητάρχη ο οποίος τους είχε προσκαλέσει και τους περίμενε στον Λευκό Οίκο για τα επίσημα συχαρίκια των τίτλων που κατέκτησαν το 2017 και το 2018.

Ο «King James» ο οποίος παρεμπιπτόντως τσατίσθηκε, λέει, χθες, διότι δεν είχε ενημερωθεί για την πρωτοβουλία των Μπακς, ανήκει στην κατηγορία που φέρει την ταμπέλα «more than an athlete» και μαζί με τον συχωρεμένο τον Κόμπε Μπράιαντ πρωτοστάτησε στην ανατροπή της παγιωμένης άποψης του «Shut up and dribble».

Ο ΛεΜπρόν είναι και ενεργεί ως κάτι παραπάνω από ένας αθλητής: δεν υποστέλλει το λάβαρο του, ούτε υποχωρεί από το μετερίζι του, μολονότι έχει κατηγορηθεί για τα πολιτικά μηνύματα και τις απόψεις του που ξεφεύγουν από τα μπασκετικά και τα αθλητικά όρια…

Στις 18 Φεβρουαρίου του 2018 ο τρις πρωταθλητής του ΝΒΑ δέχθηκε σφοδρή επίθεση από τη δημοσιογράφο Λάουρα Ινγκραχαμ η οποία, στην εκπομπή της στον τηλεοπτικό σταθμό Fox News, του άσκησε δριμύτατη κριτική για τις αναφορές του σε πολιτικά ζητήματα και την κριτική του προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ.

Τότε άνοιξε η κουβέντα για το περιβόητο «Shut up and dribble» (σκάσε και ντρίμπλαρε) ως στάση ζωής την οποία τάχα θα πρέπει να τηρούν οι αθλητές. «Δεν με ενδιαφέρει η πολιτική άποψη κάποιου που πληρώνεται με 100.000.000 δολάρια τον χρόνο για να σπρώχνει μια μπάλα. Οι δηλώσεις του Τζέιμς είναι μετά βίας κατανοητές και σόλοικες. Ας τις κρατήσει, λοιπόν, για τον εαυτό του» σχολίασε τότε η Ινγκραχαμ, η οποία το 2006 έγραψε ένα βιβλίο με τον τίτλο «Shut up and sing» που αφορούσε την έκφραση πολιτικών απόψεων από διάσημους καλλιτέχνες.

Δεν ξέρω εάν στο μποϊκοτάζ που κήρυξαν χθες το βράδυ οι Μπακς ενυπάρχουν στοιχεία άλλων εποχών και αντιστασιακών πράξεων: εάν και κατά πόσον δηλαδή συγγενεύουν κατά το μάλλον ή ήττον με τον» Μάη του ’68», την αντιπολεμική στάση για το Βιετνάμ, το Γούντστοκ και πάει λέγοντας...

Δεν ξέρω επίσης τι, πόσο, πώς, πότε και εάν εντέλει θα αλλάξει το πρόσωπο της Αμερικής που ούτως ή άλλως είναι ένα πολύμορφο μωσαϊκό, το οποίο προσπάθησαν να λειάνουν και να ομογενοποιήσουν πλείστοι όσοι στο παρελθόν: ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Μάλκολμ-Χ, ο Μοχάμεντ Αλι...

Το «Black Lives Matter» το οποίο δεσπόζει ως logo στα παρκέ των γηπέδων της «φούσκας» και τα υπόλοιπα συνθήματα τα οποία αναγράφουν οι παίκτες στις φανέλες τους έχουν, το δίχως άλλο, στοιχεία του «I Have a dream» που φώναζε με όλη τη δύναμη της ψυχής του ο πάστορας...

Κάποτε στο Παρίσι οι Γάλλοι φοιτητές, προεξάρχοντος του Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, ξεσηκώθηκαν και έγραψαν την ιστορία του «Μάη του ’68», ενώ τώρα οι παίκτες του ΝΒΑ με πιονιέρο τον (συμπαίκτη του Γιάννη Αντετοκούνμπο) Τζορτζ Χιλ παρουσιάζουν τη δική τους εκδοχή στο Ορλάντο...

Ο Αύγουστος του ’20!

Τότε οι εξεγερμένοι φοιτητές βροντοφώναζαν και έγραφαν στους τοίχους το σύνθημα «Soyez réalistes, demandez l' impossible» («Να είσαστε ρεαλιστές, να ζητάτε το αδύνατο»).

Μετά από 52 χρόνια οι παίκτες του ΝΒΑ και όλοι όσοι στοιχίζονται ξοπίσω τους εμφορούνται από το δικό τους αντιστασιακό πνεύμα και γίνονται οι διαπρύσιοι κήρυκες της δικαιοσύνης, της ισονομίας και των μαύρων ζωών που, διάβολε, μετρούν και δαύτες!

Υπήρξαν και άλλες τέτοιες γενναίες πράξεις αντίστασης στο παρελθόν: γενναίες και μάλιστα γενναιότερες διότι αποτελούσαν μεμονωμένες ατομικές πρωτοβουλίες, χωρίς παλλαϊκή υποστήριξη, χωρίς τόσο μεγάλη δημοσιότητα από τα ΜΜΕ και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και με πολύ μεγαλύτερο ρίσκο και περισσότερους κινδύνους να ελλοχεύουν...

Πολλές από αυτές πήγαν στράφι και δεν έγιναν ποτέ ευρύτερα γνωστές, κάποιες άλλες έχουν αποτυπωθεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη και μένει να φανεί πού θα κάτσει ο τωρινός κουρνιαχτός που σηματοδοτεί μια πρωτόφαντη και αχαρτογράφητη κατάσταση.

Απεργίες και lock out (για συνδικαλιστικά αιτήματα και ως επί το πλείστον τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας) έχουν υπάρξει στην ιστορία του ΝΒΑ, αλλά μποϊκοτάζ σε αγώνες όπως το χθεσινό, δεν έχει ξαναματαγίνει ποτέ άλλοτε.

Κόντεψε να συμβεί κάτι ανάλογο στα τέλη Απριλίου του 2014, μεσούσης της σειράς των play offs ανάμεσα στους Κλίπερς και στους Γουόριορς με αφορμή τα ρατσιστικά σχόλια του τότε ιδιοκτήτη της ομάδας του Λος Αντζελες, Ντόναλντ Στέρλινγκ.

Τότε οι δυο ομάδες (όπως τώρα το έπραξαν οι Ράπτορς και οι Σέλτικς, προτού τους βγουν χωρίς φλας από το στενό οι Μπακς) συζήτησαν το ενδεχόμενο να μην κατέβουν στον 4^ο και στον 5^ο αγώνα της σειράς, αλλά τους... πρόλαβε ο Ανταμ Σίλβερ ο οποίος καθαίρεσε διά βίου τον Στέρλινγκ.

Εξήντα χρόνια πριν, την περίοδο 1961-62, ο Μπιλ Ράσελ και κάποιοι συμπαίκτες του στους Σέλτικς μποϊκόταραν έναν αγώνα επίδειξης στο Λέξινγκτον του Κεντάκι, επειδή οι διοργανωτές απαγόρευαν στους μαύρους να κινούνται ελεύθερα στους χώρους όπου θα κατέλυε η αποστολή.

Εξάλλου, όπως σημείωσε σήμερα το ESPN, το 1912 οι παίκτες της ομάδας μπέιζμπολ των Τάιγκερς του Ντιτρόιτ κατέβηκαν σε μονοήμερη απεργία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την τιμωρία του περιβόητου Τάι Κομπ.

Τον περασμένο Ιούνιο, με αφορμή τις αναταραχές και τις διαδηλώσεις, με αφορμή τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, ασχολήθηκα επισταμένως με κάμποσες από αυτές τις υποθέσεις: υποθέσεις με ονοματεπώνυμο που ασφαλώς αποτελούν τρόπον τινά το ιδεολογικό υπόβαθρο της χθεσινής ανταρσίας των Μπακς.

Πριν από τα «Ελάφια» και τις υπόλοιπες ομάδες του ΝΒΑ, άνοιξαν τον δρόμο ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος, ο Μπιλ Ράσελ, οι δικοί μας (από τη θητείας τους στον Ολυμπιακό και στον Αρη) Τσάρλι Γέλβερτον και Μαχμούντ Αμπντούλ Ραούφ, ο Κόλιν Κάπερνικ και άλλοι.

Ασφαλώς οι δείκτες του ρολογιού μένουν σταματημένοι στην 16^η Οκτωβρίου του 1968 στην πόλη του Μεξικού όπου πάνω στο βάθρο των νικητών της κούρσας των 200 μέτρων, ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος ύψωσαν τις μαύρες γροθιές τους και το πλήρωσαν ακριβά.

Σε εκείνο τον τελικό, ο Σμιθ κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο και έγινε ο πρώτος άνθρωπος που κατέβηκε τα 20 δευτερόλεπτα (19.83), ενώ δεύτερος τερμάτισε ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν και τρίτος ο Κάρλος.

Έξι μήνες μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στο Μέμφις, η πράξη του Σμιθ και του Κάρλος προκάλεσε σοκ: οι δυο τους ανέβηκαν στο βάθρο ξυπόλυτοι, φορώντας μονάχα μαύρες κάλτσες, ενώ κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ έσκυψαν τα κεφάλια τους και σήκωσαν ψηλά το ένα τους χέρι που ήταν καλυμμένο με μαύρο γάντι!

Λίγα δευτερόλεπτα πριν από την τελετή της απονομής οι δύο Αφροαμερικανοί αθλητές αποκάλυψαν στον Νόρμαν το σχέδιο για τη διαμαρτυρία τους και αυτός τάχθηκε αναφανδόν στο πλευρό τους.

Μάλιστα ο Αυστραλός σπρίντερ καρφίτσωσε κι ελόγου του στη φόρμα του την κονκάρδα της Ολυμπιακής Καμπάνιας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που ήδη φορούσαν στο στήθος οι συναθλητές του. Του την έδωσε ένας Αμερικανός κωπηλάτης, ονόματι Χόφμαν, ενώ ο Αυστραλός αθλητής ήθελε να φορέσει και το μαύρο γάντι, αλλά υπήρχε μόνο ένα ζευγάρι που το μοιράσθηκαν ο Σμιθ και ο Κάρλος.

Αυτός ο χαιρετισμός του κινήματος με την επωνυμία «Black Power» τον οποίο απαθανάτισε σε μια ιστορική εικόνα ο φωτογράφος Τζον Ντομίνις, δεν πέρασε απαρατήρητος, ούτε υπήρξε αναίμακτος, καθώς με εντολή του τότε προέδρου της ΔΟΕ, Ειβερι Μπραντέιτζ οι δυο αθλητές αποβλήθηκαν από τους Αγώνες, εκδιώχθηκαν από το Ολυμπιακό χωριό και τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια, ενώ τα επόμενα χρόνια τράβηξαν των παθών τους τον τάραχον σε όλα τα επίπεδα της ζωής τους.

Αναλόγως υπέφερε και ο Νόρμαν, που λοιδορήθηκε χυδαία από τους συμπατριώτες του, χαρακτηρίσθηκε «προδότης» και «συνωμότης», ενώ το κοινοβούλιο της Αυστραλίας του ζήτησε επισήμως συγνώμη μετά θάνατον, το 2012.

Ο Νόρμαν έφυγε από τη ζωή στις 3 Οκτωβρίου του 2006 και στην κηδεία του μετέφεραν το φέρετρο του, σε ένδειξη συναδελφικότητας και ευγνωμοσύνης, ο Σμιθ και ο Κάρλος, που ταξίδεψαν γι αυτό τον λόγο στη Μελβούρνη!

Τηρουμένων των αναλογιών-καοι για να στήσω μια γέφυρα σε αυτή την υπόθεση- θαρρώ πως ο Σμιθ και ο Κάρλος συμβολίζουν για τον αντιρατσιστικό αγώνα ό,τι ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας για την ελληνική αντίσταση απέναντι στους Γερμανούς κατακτητές και τον ναζισμό.

Η εικόνα των δυο αθλητών με τις υψωμένες γροθιές θεωρείται ως μία από τις πιο εμβληματικές στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού και του αγώνα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μάλιστα αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ενός αγάλματος στο Εθνικό Μουσείο Αφροαμερικανικής Ιστορίας και Πολιτισμού στη Γουάσινγκτον, το 2016.

Ο Σμιθ και ο Κάρλος που βρίσκονται εν ζωή πίστευαν από την πρώτη στιγμή και το διαλαλούν ακόμη ότι «αυτό που κάνουμε είναι πολύ μεγαλύτερη από κάθε κούρσα και από οποιοδήποτε αθλητικό γεγονός». Εκ των υστέρων, μετά από χρόνια, η αμερικανική κοινωνία αποκατέστησε την τιμή και την υπόληψη τους με αποτέλεσμα αμφότεροι να εισαχθούν στο «Hall Of Fame» της ομοσπονδίας κλασικού αθλητισμού και να γίνουν δεκτοί δόξη και τιμή στον Λευκό Οίκο.