«Oldschool… ΠΑΟΚ»
Συμφωνώ και επαυξάνω με όσους λένε πως δεν χρειάζεσαι υπενθυμίσεις για το ότι περάσανε τα χρόνια. Υπάρχουν δεκάδες αφορμές στην καθημερινότητά σου για να συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι πλέον πιτσιρικάς.
Η δεκαετία του 80, ας πούμε, για όσους την έζησαν μοιάζει να είναι λίγο έως πολύ ο απόλυτος παράδεισος που χάθηκε ξαφνικά. Υπάρχει μια ολόκληρη γενιά που νοσταλγεί τα 80s, βλέπουν αυτή τη δεκαετία ως τη χαμένη τους νεότητα, οι μικρότεροι τη χαμένη τους παιδικότητα. Για πολλούς ήταν μια εποχή μέσα στην οποία όλα ήταν τέλεια και τελείως διαφορετικά, καμία σχέση με το πως μεγαλώνουν σήμερα τα παιδιά μας.
Μια δεκαετία δεν σταματάει να έχει επιρροή απλά επειδή τελειώνει, συνεχίζεται η κληρονομιά της για λίγο, η νοσταλγία των 80s είναι έντονη, το oldschool πνεύμα, στο κομμάτι του ποδοσφαίρου, το βλέπεις στις αναφορές και στα αφιερώματα με θέματα από εκείνη την εποχή, όπου όλοι όσοι σήμερα σχολιάζουν στις ιστοσελίδες και στα social media, δεν μπορούσαν καν να διανοηθούν ότι θα ερχόταν η στιγμή που το ίντερνετ θα έχει κυριαρχήσει στις ζωές τους.
Τότε, η δική μας γενιά, βάζω και τον εαυτό μου μέσα, παιδευόταν για να γυρίσει πίσω χειροκίνητα μια κασέτα ή άνοιγε την τηλεόραση και είχε μόνο μία ή δύο επιλογές, τώρα οι νέοι έχουν αμέτρητες εφαρμογές και άλλου είδους "εξόδους" για να βλέπουν και να μαθαίνουν τα πάντα.
Στην ονειρική φούσκα των 80s το ποδόσφαιρο, ο αθλητισμός γενικότερα, έπαιζε κυρίαρχο ρόλο, άλλωστε δεν είχες κινητό, τάμπλετ, υπολογιστή, playstation, όλα αυτά που έχουν καθηλώσει τους νέους μπροστά από μια οθόνη, έβγαινες έξω, πήγαινες στα γήπεδα, εκεί όπου γεννήθηκαν και σφυρηλατήθηκαν σπουδαίες φιλίες. Κι ας έχει ενταχθεί ως ορισμός του κιτς αυτή η εποχή στο μυαλό μας.
Κάπως έτσι, νομίζω, θα σκεφτόταν ένα από τα πρώην ηγετικά στελέχη της ΘΥΡΑΣ 4, ο Χρήστος Παπανικολάου, όταν απαντούσε στις ερωτήσεις του δημιουργού και εκδότη της ιστοσελίδας «ukcasuals» που ασχολείται με casuals γύρω από το ποδόσφαιρο και μάρκες ένδυσης που εμπνέονται από τη γηπεδική μόδα.
Δόξα τω Θεώ κάποια από τα ρούχα που φορούσες ως έφηβος, κάποια ντυσίματα την εποχή που πήγαινες σχολείο αποτελούν «σήμα κατατεθέν» των ελληνικών γηπέδων. Ας πούμε το μπουφάν flight υπήρξε το απόλυτο trademark στα πέταλα των οργανωμένων οπαδών -κυρίως της Θεσσαλονίκης.
«Θα μπορούσα να πω ότι συνέβη όταν άρχισα να ακολουθώ τον ΠΑΟΚ εκτός έδρας. Γύρω στο 1985 φορούσαμε τα γνωστά Alpha flying jackets τα οποία συνήθως τα γυρίζαμε ανάποδα έτσι ώστε αν έπεφτε καμία ψιλή να είναι δύσκολο να μπορεί να αναγνωριστείς από κάποιον ή να σε περιγράψουν. Επίσης μπότες, συνήθως Dr Martens αλλά και απλές στρατιωτικές αρβύλες και φυσικά τζιν. Προσωπικά ήμουν πάντα φανατικός των Stone Island, Lambretta και Ben Sherman's τα οποία τα φοράω με ευχαρίστηση ακόμα και τώρα. Μπορεί να μην πηγαίνω συχνά να παρακολουθήσω ποδόσφαιρο και όταν πηγαίνω πλέον να παρακολουθώ ήρεμα τους αγώνες με την κόρη μου, αλλά το στυλ μου δεν αλλάζει ποτέ!», λέει χαρακτηριστικά ο Χρήστος που μεγάλωσε στην περιοχή του Βαρδαρίου, εκεί όπου στα δικά μας χρόνια οι έφηβοι έστηναν ουρές έξω από τα μαγαζιά για να προμηθευτούν ένα μπουφάν «flying», είτε αυτά ήταν τα αυθεντικά «made in USA» μπουφάν, είτε δεν ήταν στην περίπτωση των αξέχαστων απομιμήσεων, για όσους δεν τους έφταναν τα χρήματα.
Τα αμερικάνικα μπουφάν με την πορτοκαλί επένδυση δεν φορέθηκαν μόνο σε περασμένες εποχές. Ανά περιόδους επιστρέφουν στη μόδα ακόμα και σήμερα. Όμως, τότε στα 80s το να μην διαθέτεις μπουφάν «flight» και να μην το φοράς σε οποιαδήποτε περίσταση και με οποιαδήποτε ρούχα αποτέλεσε ισχυρή ένδειξη ότι ήσουν φλώρος ή δεν πήγαινες στο γήπεδο!
«Είχα την τύχη να παρακολουθήσω τον πρώτο μου ποδοσφαιρικό αγώνα το 1979 σε ηλικία 8 ετών», θυμάται ο Χρήστος αναφερόμενος στην πρώτη φορά που βρέθηκε στις τσιμεντένιες εξέδρες της Τούμπας. «Όλη μου η οικογένεια ήταν οπαδοί του ΠΑΟΚ, οπότε ήταν αδύνατο να με επηρεάσει κάτι άλλο και να πάρω λάθος δρόμο. Ο θείος μου ήταν ένας από τους ιδρυτές της ΘΥΡΑΣ 4 και ήταν στην ουσία, ο άνθρωπος που με παρότρυνε να μπω. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Πιστεύω ότι δεν θα υπήρχε καλύτερος τρόπος να εκφραστώ. Το ποδόσφαιρο ταιριάζει με τη νοοτροπία μου και με βοήθησε να κατανοήσω πιο εύκολα τη ζωή. Το ποδόσφαιρο είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας».
Για την «ασπρόμαυρη» κοινωνία η ΘΥΡΑ 4 αποτελεί τον καθρέπτη της, έγινε συνώνυμο με την ομάδα, σε κάποιες εποχές δε την είχε ξεπεράσει σε δημοφιλία και αναγνώριση από τους αντιπάλους της. «Η ΘΥΡΑ 4 σαν επίσημος σύνδεσμος ιδρύθηκε το 1976 αλλά ο σκληρός πυρήνας, αυτό που εσείς αποκαλείτε firm στο Ηνωμένο Βασίλειο υπήρχε ήδη πολύ πιο νωρίς. Αποτελούνταν κυρίως από οπαδούς που ακολουθούσαν τον ΠΑΟΚ παντού. Η τάση τους ήταν πάντα επιθετική και το πλάνο ξεκάθαρο: "Να καταλάβει κάθε πόλη και να κυριαρχήσει σε κάθε κερκίδα". Η ΘΥΡΑ 4 ήταν πάντα ένας πυρήνας απαιτητικός που δεν δίσταζε να χωθεί και σε φασαρίες αν αυτό κρινόταν απαραίτητο. Πολλά παιχνίδια έχουν διακοπεί ενώ μερικά δεν έχουν αρχίσει καν! Είμαστε με διαφορά ο σύλλογος με τις περισσότερες τιμωρίες από όλους τους υπόλοιπους σε όλη την Ευρώπη, αλλά αυτοί είμαστε. Με αυτόν τον τρόπο έγινε η ΘΥΡΑ 4 θρύλος».
Εκδρομές, φιλίες και παρέες για μια ζωή…
Η σημερινή γενιά των οπαδών δεν έχει ζήσει σχεδόν τίποτα μακριά από το σπίτι της. Γι’ αυτό και βλέπεις να έχει διαφοροποιηθεί ο τρόπος που εκφράζουν την αγάπη τους για την ομάδα ή την αντιπάθεια τους για τους αντιπάλους. Ο σημερινός 20αρης μπορεί να μην έχει δει αγώνα της ομάδας του εκτός των τειχών της πόλης, όπου κατοικεί. Καμία σχέση, δηλαδή, με ότι συνέβαινε τις προηγούμενες εποχές. «Προτιμούσαμε αναμφίβολα τους εκτός έδρας αγώνες και σίγουρα αυτό δεν είναι μόνο η προσωπική μου άποψη. Είμαι σίγουρος ότι ο κάθε οπαδός του ΠΑΟΚ θα έλεγε το ίδιο. Οι εκτός έδρας αγώνες είναι ένας μοναδικός τρόπος ζωής και ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσεις τη συνοχή σε ένα γκρουπ οπαδών», εξηγεί ο Χρήστος. «Σε εκτός έδρας εκδρομές έχω κάνει τους καλύτερους μου φίλους. Φιλίες αληθινές που κρατάνε για μια ζωή», παραδέχεται και όπως λέει του λείπουν εκείνα τα χρόνια.
«Φυσικά μου λείπουν και από όσο γνωρίζω λείπουν σε όλους. Ακόμα και οι νεότερες οπαδικές γενιές εύχονται να είχαν ζήσει εκείνα τα χρόνια», εξηγεί ο «αρχηγός», που έχει τη δική του θεωρεία και την απάντηση στο γιατί υπάρχει τόση μεγάλη απόσταση μεταξύ της της δικής του εποχής και των σημερινών οπαδών, με των διαφόρων ειδών περιστατικών εκτός γηπέδων να έρχονται να επιβεβαιώσουν τα όσα υποστηρίζει. «Στα χρόνια μου ήταν σαφές ότι υπάρχει μια λεπτή γραμμή που οριοθετεί αν κάποιος ήταν χούλιγκαν ή κοινός κακοποιός. Όποιος κατάφερνε να σταθεί ακριβώς πάνω σε αυτή τη γραμμή κέρδιζε το σεβασμό όλων. Ο σεβασμός και η πραγματική φιλία ήταν ο αυτοσκοπός. Σήμερα κανείς δεν ενδιαφέρεται για την ύπαρξη αυτής της γραμμής. Αν ρωτήσεις κάποιον σήμερα δεν ξέρει ούτε ο ίδιος να σου πει αν είναι χούλιγκαν, συμμορίτης ή κοινός εγκληματίας. Γι’ αυτό όλοι νοσταλγούν τα παλιά χρόνια».
Πανό, πυρσοί και αντίπαλοι…
Στην συνέντευξη ο Άγγλος εκδότης προσπαθεί να διαπιστώσει ποιες είναι οι κύριες διαφορές μεταξύ των casual και των ultras, πόσο διαφέρει ένας Βαλκάνιος από τον Βρετανό οπαδό. Ας πούμε στα αγγλικά γήπεδα δε θα δεις σχεδόν ποτέ πυρσούς, καπνογόνα ή καλλιτεχνίες με τη δημιουργία τεράστιων πανό.
«Θα έλεγα ότι ανήκουμε στο Βαλκανικό στυλ το οποίο στην πραγματικότητα είναι μια μίξη των Βρετανών casuals και των ultras. Ειδικά σε εμάς τους οπαδούς του ΠΑΟΚ δεν μας αρέσουν τα correos. Προτιμούμε τους πυρσούς όμως κάνουμε κι εμείς πανό τα οποία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία (που είναι νόμιμη) προσδιορίζει την παρουσία ενός συνδέσμου. Στην κατηγορία αυτή επενδύεται περισσότερο χρήμα και δημιουργικότητα από τους δημιουργούς. Η δεύτερη κατηγορία είναι τα πανό που εμπεριέχουν κάποιο μήνυμα. Θα μπορούσε να είναι μια προειδοποίηση, μια απειλή ή ακόμη και μια ευθεία κατηγορία ,που είναι κοινό μυστικό αλλά οι αποδείξεις δεν αρκούν ούτε για να δημοσιευθεί στον Τύπο, ούτε για να επιληφθεί η δικαιοσύνη. Αυτά τα πανό θεωρούνται παράνομα και συχνά τα φτιάχναμε στη δική μας γλώσσα σε εκτός έδρας αγώνες του εξωτερικού», εξηγεί ο πρώην επικεφαλής της ΘΥΡΑΣ 4, που μιλάει ανοικτά για την αντιπαράθεση των οπαδών του «Δικεφάλου», όχι μόνο με αυτούς του Ολυμπιακού.
«Ήμασταν πάντα "ΠΑΟΚ εναντίον όλων". Στην Ελλάδα ο κύριος αντίπαλος μας είναι ο Ολυμπιακός αλλά κάποιες φορές τους ήταν τόσο δύσκολο να μας αντιμετωπίσουν που αναγκάστηκαν να ενωθούν με τους οπαδούς όλων των αθηναϊκών ομάδων. Σε ότι αφορά την πόλη της Θεσσαλονίκης υπάρχει μεγάλη αντιπαλότητα με τους οπαδούς του Άρη χωρίς να θεωρώ ότι άξιζαν ποτέ την τιμή να θεωρούνται οπαδικά αντίπαλοι μας. Απλά εφευρίσκεται, κακώς για μένα, κατά καιρούς ένας λόγος να αναζωπυρώνεται αυτή η αντιπαλότητα».
