Αμπέλ Φερέιρα, σε πρώτο πρόσωπο!
Ο Αμπέλ Φερέιρα μπήκε κάπως απότομα στις ζωές των φίλων του ΠΑΟΚ, το περασμένο καλοκαίρι όταν ο προκάτοχος του κι ο άνθρωπος που οδήγησε τους «ασπρόμαυρους» στη Γη της Επαγγελίας, μετά από 34 χρόνια υπομονής και λαχτάρας, Ραζβάν Λουτσέσκου αποφάσισε εν μια νυχτί να πει αντίο και να συνεχίσει σ’ άλλες πολιτείες, εξωτικές, όπως αυτές της Σαουδικής Αραβίας.
Ο γεννημένος στο Πεναφιέλ, ένα προάστιο του Πόρτο, τεχνικός δεν ακολουθεί τη μόδα της εποχής, απλά είναι ο Αμπέλ. Ο εαυτός του. Ο ίδιος φιλόδοξος, συναισθηματικός τύπος, που στάθηκε άτυχος βάζοντας κάπως απότομα τέλος στην καριέρα του ως ποδοσφαιριστής, ύστερα από έναν σοβαρό τραυματισμό το 2011, χρήσιμα αποκαλυπτικός, πολύ διαφορετικός, πανέξυπνος, μέσα από τη δική του οπτική των πραγμάτων γύρω από το ποδόσφαιρο.
Μόνο όσοι δεν είναι δίπλα του και δεν τον ζουν καθημερινά ξαφνιάστηκαν με τη δήλωση του για την κατάσταση και το κλίμα που έχει διαμορφωθεί στο ελληνικό ποδόσφαιρο εκτός των τεσσάρων γραμμών. «Ένα πράγμα που θαυμάζω στη χώρα σας είναι ότι είστε πολύ πιστοί χριστιανοί. Συνήθως οι άνθρωποι που πιστεύουν πολύ προσπαθούν να προσέχουν ο ένας τον άλλον και να κάνουν ό, τι καλύτερο για τον συνάνθρωπο. Ωστόσο στο ποδόσφαιρο δεν ξέρω τι συμβαίνει και υπάρχει μεγάλο μίσος. Δεν μπορώ να εξηγήσω αυτό το παράδοξο μεταξύ της πίστης σας και του τι συμβαίνει στο ποδόσφαιρο. Έχω δυσκολία, θα προσπαθήσω να κατανοήσω αυτό το φαινόμενο γιατί μέχρι τώρα με έχει μπερδέψει πολύ», είπε λίγες μέρες μετά το ισόπαλο ντέρμπι με τον Ολυμπιακό στο Φάληρο και ενώ είχε αρχίσει να… σιγοβράζει η κόντρα των δύο ομάδων εκτός των τερέν.
Ο 40χρονος προπονητής συνεχίζει να μαθαίνει πράγματα για το ποδόσφαιρο μιας χώρας και μιας ομάδας στην οποία ο Φερνάντο Σάντος του είπε να πάει με κλειστά μάτια. Μιας ομάδας που γνώριζε την ύπαρξη της, την ιστορία της, αλλά συνεχίζει ακόμα να την μαθαίνει έχοντας, πλέον, τον χρόνο σύμμαχό του.
Κάπως έτσι αισθάνονται και οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ. Συνεχίζουν να μαθαίνουν πράγματα γύρω από την ποδοσφαιρική φιλοσοφία του ανθρώπου που ανέλαβε τα ηνία των πρωταθλητών και κυπελλούχων Ελλάδας με ένα και μοναδικό στόχο: να τους διατηρήσει σε τροχιά τίτλων και στην κορυφή του ελληνικού ποδοσφαίρου, αν και ακόμη τον πληγώνει ο ευρωπαϊκός αποκλεισμός, ειδικά αυτός από την Σλόβαν Μπρατισλάβας, για τον οποίο, όπως με αφοπλιστική ειλικρίνεια παραδέχθηκε, δεν βρήκε ποτέ εξήγηση, γι’ αυτό και συνεχίζει να στοιχειώνει τα όνειρά του.
Αλήθεια, ποιος είναι ο Αμπέλ Φερέιρα, που παρεμπιπτόντως έχει μεγάλη τρέλα με το παιχνίδι «Football Manager». Ο λόγος στον ίδιο:
«Το θυμάστε το Football Manager; Οι συμπαίκτες μου επέλεγαν ομάδες, όπως την Μπαρτσελόνα ή τη Ρεάλ Μαδρίτης, με τις οποίες φυσικά τις περισσότερες φορές θα κερδίσετε. Μπορείς να αγοράσεις τους πάντες!
Από τη δική μου οπτική γωνία, η μεγάλη πρόκληση δεν έρχεται όταν έχεις αυτές τις μεγάλες ομάδες, αλλά όταν μπορείς να τις ανταγωνιστείς, με πολύ λιγότερα μέσα. Οπότε, πάντα επέλεγα να προπονήσω μικρότερες ομάδες από τη δεύτερη κατηγορία, όπως η Πεναφιέλ στην Πορτογαλία, από την οποία ξεκίνησα την καριέρα ή την Μπράγκα, πολλές φορές έπαιρνα ομάδες που ποτέ δεν κατακτούν τίτλους: ας πούμε κάποια σαν την Τότεναμ.
Πάντα πίστευα ότι μπορούμε να κερδίσουμε. Πως; Ως ίσος προς ίσος ή επιλέγοντας την ίδια επιθετική τακτική; Όχι!
Πώς κατάφερε ένας μικρός τύπος, όπως ο Ναπολέων, να κατακτήσει τον κόσμο; Με στρατηγική. Με πονηριά ή με την καθοδήγηση του προπονητή. Είναι σημαντικό να γνωρίζεις το πως και το γιατί ως προπονητής. Το έμαθα από τον Zεσουάλδο Φερέιρα, τον πρώτο προπονητή μου στην Μπράγκα. Ήταν δάσκαλος.
Στην καριέρα μου είχα αρκετούς προπονητές. Κάποιοι με δίδαξαν πράγματα, κάποιοι άλλοι φώναζαν διαρκώς στην προπόνηση: Πίεση! Αλλά πότε; Πώς; Πού; Ο Ζεζουάλδο πάντα έκανε ερωτήσεις: «Πού πάτε; Γιατί; Αν υπήρχε ένας ακόμη επιθετικός, πως θα τον μαρκάρατε; Γιατί; Είναι αυτές οι κουβέντες που σε κάνουν σίγουρο ότι οι ποδοσφαιριστές γνωρίζουν τη δουλειά τους. Αυτή η προσέγγιση με βοήθησε πραγματικά και τώρα θεωρώ τον εαυτό μου ως έναν προπονητή που του αρέσει να διδάσκει και να θέτει ερωτήσεις από τους παίκτες μου - τα πως και τα γιατί που μου δίδαξε ο Ζεζουάλδο Φερέιρα.
Ο Πορτογάλος τεχνικός έχει παραδεχθεί δημοσίως την ανάγκη της καθημερινής μάθησης γύρω από το ποδόσφαιρο και τα μυστικά του. Στην επίσημη παρουσίαση το καλοκαίρι, η κάμερα... έπιασε τις σημειώσεις του. Είχε μπροστά του ένα οδηγό ποδοσφαίρου, με λεπτομέρειες για τη λειτουργία μιας ομάδας, για το transition game της, είτε το αμυντικό, είτε το επιθετικό και αναφορά στη Νάπολι του Μαουρίσιο Σάρι και την σεζόν 2017-18, περίοδο στην οποία οι «παρτενοπέι» έπαιζαν κατά γενική ομολογία το καλύτερο ποδόσφαιρο. Ο Αμπέλ λατρεύει να μαθαίνει από τους μεγαλύτερους και πιο έμπειρους προπονητές.
«Όταν δούλεψα με τον Ζεζουάλδο Φερέιρα ήμουν κοντά στα 24 μου. Ήξερα, ήδη, ότι ήθελα να γίνω προπονητής. Γνώριζα τον τρόπο που έπρεπε να ξεκινήσω να το κάνω, γιατί η κατανόηση της προπόνησης θα με έκανε καλύτερο παίκτη.
Διατηρούσα ένα ημερολόγιο. Κάθε μέρα μετά την προπόνηση, έφτανα στο σπίτι και έγραφα αυτό που είχα δει στο γήπεδο. Ηγετικές ικανότητες, στρατηγικές, συναντήσεις, πράγματα που μου άρεσαν... Έχω ακόμα και τώρα αυτά τα σημειωματάρια.
Συνέχισα να μαθαίνω ακόμα κι όταν αγωνιζόμουν για την Σπόρτινγκ και ήμουν 31 ετών. Θυμάμαι ένας διευθυντής των ακαδημιών ήρθε και μου είπε μια μέρα: "Δεν θέλεις να ξεκινήσεις από τώρα την καριέρα σου ως προπονητής;".
“Όχι ακόμα, θα συνεχίσω να παίζω μέχρι τα 40 μου!”
Ένα μήνα αργότερα, είχα έναν σοβαρό τραυματισμό στο πόδι. Κάποιες φορές πρέπει να πιστεύεις στη μοίρα, κάποιες άλλες όχι.
Ο τραυματισμός ήρθε σε μια περίοδο που το συμβόλαιο με την Σπόρτιγνκ πλησίαζε στο τέλος του. Μου έδωσαν τη δυνατότητα να αποθεραπευτώ στην ομάδα και να δούμε στη συνέχεια αν θα βρούμε κάτι άλλο, ωστόσο δεν ήταν καλή ιδέα.
Κάθε φορά που έτρεχα, το γόνατό μου πονούσε. Πόνος. Πόνος. Πόνος.
Έκανα τρεις συζητήσεις με τους γιατρούς και κάθε φορά μου έλεγαν ότι θα έπρεπε να αποσυρθώ από την ενεργό δράση, να σταματήσω το ποδόσφαιρο. Έκλαιγα για μέρα και τελικά το αποδέχθηκα: δεν μπορούσα να συνεχίσω. Ήμουν λες και πενθούσα. Θυμωμένος. Με ένα έντονο συναίσθημα αδικίας. Πώς είναι δυνατόν να έχει συμβεί κάτι τέτοιο; Είχα φτάσει σε αυτήν την ηλικία χωρίς ούτε έναν τραυματισμό. Και τώρα... αυτό;».
«Έτσι, άρχισε η ιστορία μου…»
Ο Φερέιρα ολοκλήρωσε την ποδοσφαιρική καριέρα του σε ηλικία 32 ετών στο φινάλε της σεζόν 2011-12. «Ξεκίνησα ως βοηθός προπονητής στα παιδικά τμήματα της Σπόρτινγκ. Όταν ο προηγούμενος προπονητής ανέβηκε για να συνεργαστεί με την πρώτη ομάδα, υπήρξε μια κενή θέση. Μου είπαν ότι θα μπορούσα να πάρω τη δουλειά και παράλληλα να ολοκληρώσω τα μαθήματα μου ως προπονητής. Έτσι, άρχισε η ιστορία μου: Μετά από ένα άσχημο τραυματισμό».
Με τους μικρούς της Σπόρτινγκ κέρδισε το πρωτάθλημα, έφτασε μέχρι το «φάιναλ φορ» του UEFA Youth League και οδήγησε τη Β’ ομάδα της Σπόρτινγκ στην έκτη θέση. Εκείνο τι διάστημα ανέλαβε πρόεδρος ο Μπρούνο ντε Καρβάλιο. Μια εβδομάδα μετά την έναρξη της σεζόν, τον απέλυσε!
«Τι θέλεις από μια Β’ ομάδα; Συνήθως, να πάρεις παίκτες έτοιμους για την πρώτη ομάδα. «Όταν κατακτήσαμε την 6η θέση, οι Κάρλος Μανέ, Ζοάο Μάριο και Έρικ Ντάιερ είχαν κάνει αυτό το βήμα. Τέλος πάντων, αυτό ήταν. Μια άλλη πόρτα είχε κλείσει. Αυτή τη φορά, ένα παράθυρο άνοιξε και μου επέτρεψε να επιστρέψω στην Μπράγκα, όπου είχα για τρία χρόνια τη Β’ ομάδα πριν αναλάβω την πρώτη ομάδα. Η μεθοδολογία μου προερχόταν από την παλιά σχολή της Σπόρτινγκ, γιατί εκεί είχα κάνει τα πρώτα βήματα ως προπονητής. Όμως, πάντα κοιτάζω για την εξέλιξη του ποδοσφαίρου. Για το πως δουλεύουν ο Πεπ Γκουαρδιόλα και ο Μαουρίσιο Ποτσετίνο.
Αν ο αντίπαλος είναι στο ίδιο επίπεδο το δικό σου, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα, μπορώ να επιτεθώ. Όμως, όταν πρέπει να επιτεθείς σ’ ένα “βουνό” θα πρέπει να το κάνεις διαφορετικά. Σε κάποια παιχνίδια, θέλεις να είσαι ο πρωταγωνιστής: να κυριαρχήσεις με την μπάλα, ωστόσο μερικές φορές πρέπει να δεχτείς ότι ο αντίπαλός σου είναι ισχυρότερος από εσένα. Και, σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να παραμένεις ισορροπημένος στο μυαλό και στη σκέψη.
Όλοι θέλουμε να γίνουμε σαν την Μάντσεστερ Σίτι, αλλά δεν διαθέτουμε τον Γκουαρδιόλα και δεν έχουμε τον Μπερνάρντο Σίλβα. Οπότε αυτό που πρέπει να διαθέτεις είναι ταπεινοφροσύνη και να γνωρίζεις ότι κάθε αγώνας χρειάζεται μια διαφορετική προσέγγιση. Κατά τη γνώμη μου, αυτό ήταν το μεγαλύτερο μυστικό μας.
Πριν από κάθε παιχνίδι, δίνω στους παίκτες τρεις βασικές ιδέες. Αυτό είναι όλο. Σαν να βλέπετε μια ταινία και στο τέλος κάποιος σας ρωτάει: "Τι κρατάτε από το έργο;" Μπορεί να είναι ένα φιλί ή όταν ένα ζευγάρι παντρεύεται, αλλά όχι περισσότερα από τρία τέσσερα πράγματα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους παίκτες.
Σας λέω αυτό: Δεν υπάρχει τέλεια φόρμουλα, ούτε ιδανικό πλάνο παιχνιδιού. Μόνο εκείνο που εσύ πιστεύεις. Ίσως να προτιμάτε τον δικό μου τρόπο, μπορεί να προτιμάτε του Γκουαρδιόλα ή του Σιμεόνε. Το σημαντικό είναι να μπορείς να εξηγήσεις τι ακριβώς θέλεις από τους παίκτες σου. Αυτό είναι που σε κάνει καλό προπονητή.
Σήμερα υπάρχει ένα δόγμα: είσαι καλός αν κερδίζεις. Τότε είσαι εξαιρετικός προπονητής ενώ αν χάσεις είσαι αδύναμος. Για μένα όλο αυτό είναι ένα ψέμα!
Κρίνεσαι κάθε Σαββατοκύριακο, όταν παρουσιάζεις τι έχεις κάνει κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Μόνο τότε μπορούν να δουν αν είναι ή όχι οργανωμένη η ομάδα σου. Είτε δουλεύεις σωστά, είτε όχι, η Κυριακή είναι το τεστ σου».
