• Λίγο πριν ηχήσουν οι σειρήνες του πολέμου
• Οι ήρωες του ΠΑΟΚ

Το καλοκαίρι του ’40 ο ΠΑΟΚ ήταν Πρωταθλητής Βορείου Ελλάδας. Θα διεκδικούσε το Πανελλήνιο πρωτάθλημα σε διπλό τελικό απέναντι στην ΑΕΚ, την οποία είχε αντιμετωπίσει στον πρώτο τελικό κυπέλλου της ιστορίας του, ένα χρόνο νωρίτερα, στην Αθήνα.

Μια τρομερή φουρνιά παικτών είχαν αρχίσει να μαζεύονται στα τέλη της δεκαετίας του ’30 στο Συντριβάνι, την πρώτη έδρα του «Δικεφάλου»: (Σωτηριάδης, Διαμαντής, Μοσχίδης, Χατζηιωάννου, Αρβανίτης, Πανίδης, Κρίτας, Μποσταντζόγλου, Κοντόπουλος, Γεωργίου, Ιωαννίδης, Καλογιάννης, Φερούτσος, Κρεμέζης, Παπαπαναγιώτου.

Το σκορ του πρώτου τελικού (1-0) εκτόξευσε την αισιοδοξία ότι θα μπορούσε να κάνει την υπέρβαση και να φτάσει στον πολυπόθητο τίτλο. Στις 16 Ιουνίου του 1940 έγινε ο δεύτερος τελικός στο κατάμεστο γήπεδο του Συντριβανίου.

Μέσα σε δύο λεπτά (17’-18’) ο ΠΑΟΚ προηγούνταν με 2-0 (Καλογιάννης και Φερούτσος τα γκολ) και οι εξέδρες είχαν πάρει φωτιά! Όμως, η συνέχεια δεν ήταν η ανάλογη. Η ΑΕΚ μείωσε σε 2-1 στο 38' με τον Μαρόπουλο και στο δεύτερο μέρος πέτυχε τρία γκολ σε διάστημα δέκα λεπτών (Μαρόπουλος 49', Χατζησταυρίδης 54', Γάσπαρης στο 59') παίρνοντας σαφές προβάδισμα τίτλου. Το μόνο που κατάφεραν οι γηπεδούχοι ήταν να μειώσουν στο 70' με τον Ιωαννίδη και να διαμορφωθεί έτσι το τελικό 3-4.

Λίγο πριν ηχήσουν οι σειρήνες του πολέμου

Η σεζόν 1940 – 1941 ξεκίνησε με την στέψη του ΠΑΟΚ για το πρωτάθλημα της Βορείου Ελλάδας που είχε κατακτήσει την προηγούμενη περίοδο. Η στέψη έγινε την πρώτη αγωνιστική της νέας περιόδου, την Κυριακή 13 Οκτωβρίου 1940, στο Συντριβάνι, πριν το ντέρμπι με τον Άρη το οποίο έληξε ισόπαλο 2-2 μπροστά σε πάνω από 6.000 θεατές. οι Θεσσαλονικείς ζούσαν μια φυσιολογική Κυριακή με βόλτες στην παραλία και ποδόσφαιρο στα γειτονικά γήπεδα του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή.

Το 1940 ο ΠΑΟΚ αριθμούσε εκατοντάδες μικρούς και μεγάλους αθλητές στον κλασικό αθλητισμό, το βόλεϊ και το ποδόσφαιρο ενώ εκείνο το φθινόπωρο έκανε τα πρώτα του βήματα και το τμήμα τένις με εφηβικό και ανδρικό τμήμα και με προπονήσεις στο κλειστό γυμναστήριο της οδού Θερμοπυλών 47. Πριν από την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, ο «Δικέφαλος» είχε δύο νίκες και μία ισοπαλία, όπως και ο Άρης. Το τελευταίο παιχνίδι της ομάδας έγινε στις 20 Οκτωβρίου του 1940, ΠΑΟΚ - Μακεδονικός Νεάπολης 2-1, για την 4^η και τελευταία αγωνιστική του τοπικού πρωταθλήματος.

Οι ήρωες του ΠΑΟΚ

Την «ασπρόμαυρη» οικογένεια, όμως, δεν την απασχολούσαν τόσο τα αγωνιστικά θέματα, καθώς, μετέπειτα, έχασε δύο παίκτες της μαχόμενους ηρωικά εναντίον των κατοχικών δυνάμεων.

Με την κήρυξη του πολέμου μπήκε ένα τέλος σε κάθε αθλητική δραστηριότητα και η συντριπτική πλειοψηφία των αθλητών της πόλης, φυσικά και του ΠΑΟΚ, έφυγαν αμέσως για την Αλβανική μεθόριο. Τελευταίοι αθλητές που αγωνίστηκαν με την «ασπρόμαυρη» φανέλα, πριν διακοπούν επ’ αορίστω όλες οι δραστηριότητες, ήταν αυτοί του στίβου, στο πλαίσιο των Δημητρίων που διοργάνωνε ο Ηρακλής.

Δύο ποδοσφαιριστές, που αγωνίστηκαν στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας το 1939 και αργότερα στους διπλούς τελικούς του Πανελληνίου πρωταθλήματος το 1940, ήταν ανάμεσα στα εκατομμύρια των θυμάτων εξαιτίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Νίκος Σωτηριάδης, πρόσφυγας από τα Μουδανιά της Προύσας στη Θεσσαλονίκη, διετέλεσε για πολλά χρόνια βασικός γκολκίπερ (ξεκίνησε να παίζει το 1932) και έγινε ο πρώτος Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής στην ιστορία του συλλόγου. Υπερασπίστηκε τα γκολπόστ της Εθνικής ομάδας στη νίκη επί της Παλαιστίνης με 1-0, για τα προκριματικά του Μουντιάλ του 1938.

Έχασε τη ζωή του από ιταλική σφαίρα στο μέτωπο της Αλβανίας, όπου υπηρετούσε ως λοχίας του 50ού Συντάγματος. Στις 28 Γενάρη του 1941 στην προσπάθειά του να κυριεύσει αντίπαλο πολυβολείο, σκοτώθηκε στην Κλεισούρα Καστοριάς.

Ο Γιώργος Βατίκης, αμυντικός του ΠΑΟΚ, υπηρετούσε ως ανθυπασπιστής στην 573η μονάδα πυροβολητών στο αλβανικό μέτωπο μέχρι τις 17 Νοεμβρίου 1940, όταν έπεσε νεκρός στον Μοράβα, σε ηλικία μόλις 22 ετών.

Στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο «Δικέφαλος» έδινε σκόρπια κάποιους φιλικούς αγώνες, με ομάδες της πόλης και όχι με τα στρατεύματα κατοχής, χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό κατά τη διάρκεια ενός φιλικού με τον Ηρακλή, ο οποίος δεν ολοκληρώθηκε καθώς δεκάδες Γερμανοί στρατιώτες μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο και διέκοψαν τον αγώνα!

Στην περίοδο του πολέμου και της κατοχής έπρεπε να διασφαλιστεί ο ιματισμός της ομάδας. Αρχικά ο θρυλικός φροντιστής της ομάδας, Νικηφόρος Τσαρπανάς, φύλασσε τον μισό ιματισμό στο σπίτι του για να γλιτώσει την ολική κατάσχεση του από τις κατοχικές δυνάμεις των Ναζί και των Βουλγάρων. Στη συνέχεια τα ρούχα και τα παπούτσια μαζί με κάποια από τα τρόπαια του συλλόγου μεταφέρθηκαν στο εργοστάσιο της «Υφανέτ».