• Η απέναντι κορυφή
• "Προτιμά να είναι κόκκινος"
• Τεκμήριο επιτυχίας της κουβανικής επανάστασης
• Πάντα ήταν μεγάλος

Η συγκεκριμένη ιστορία πυγμαχίας, θέλησης, επιμονής, ζωής, ξεκινά με το... πέταγμα της πεταλούδας. Οι δονήσεις στον αέρα και τα επίμονα χτυπήματα της φτάνουν σαν αφρισμένα κύματα στην απέναντι όχθη. Οι σταγόνες στην κορυφή του νερού αγκυλώνουν και μεταφέρουν το μήνυμα της αγριεμένης πεταλούδας: “Είμαι ο καλύτερος! Είμαι ο καλύτερος!”. Ο ψηλός, ευθυτενής, μελαψός, άνδρας κρατά μόνο τη δροσιά του μηνύματος και ατενίζει τη θάλασσα που χωρίζει και ενώνει τους κόσμους. Χωρίς να το καταλάβει νιώθει ένα φτερούγισμα στα σωθικά του. Περπατά και ακούει “Εσύ είσαι ο καλύτερος, εσύ!”. Δεν δίνει σημασία και απλά προχωρά. Προχωρά και άφοβα ανεβαίνει στο ρινγκ. Κινείται, χτυπά, ιδρώνει, ματώνει, κερδίζει, χάνει, λυπάται, χαίρεται και η ζωή συνεχίζεται. Στέκεται για λίγο και ατενίζει τον γαλανό ουρανό της πατρίδας του. Δεν χρειάζεται κανείς να του πει ότι είναι ο καλύτερος. Το ξέρει πως είναι. Όχι γιατί κερδίζει, αλλά γιατί σέβεται περισσότερο την ήττα. Κι αν ξέρεις να χάνεις, τότε ξέρεις και να ζεις, ξέρεις ότι ποτέ, μα ποτέ, δεν θα είσαι ψεύτικος, αναξιοπρεπής, επαγγελματίας πυγμάχος. Μια γροθιά για τα χρήματα είναι μια γροθιά. Μια γροθιά για την πατρίδα σου είναι η πατρίδα σου, οι αξίες, οι αρχές, οι ιδέες της. Τέτοια ήταν η γροθιά του Τεόφιλο Στίβενσον.

Η απέναντι κορυφή

Η αγριεμένη πεταλούδα ήταν ο Μοχάμεντ Άλι και ήταν ο καλύτερος επαγγελματίας πυγμάχος. Η ύπαρξη του απαραίτητη για την εμφάνιση της άλλης απάτητης κορυφής, αυτής που βρισκόταν μόνος του ο Στίβενσον. Ο Άλι έδρασε –με όσες αντιστάσεις μπορούσε- στο πλαίσιο που του επέβαλαν στις ΗΠΑ. Ο Στίβενσον αυτοπεριορίστηκε. Αμφότεροι σπουδαίοι και με συγκλίνουσες ιδεολογικές αρχές. Μολαταύτα, ο ένας ενσωματώθηκε στο κυρίαρχο σύστημα της χώρας του και ο άλλος δεν διεύρυνε ποτέ το αγωνιστικό του πεδίο, αν και θα μπορούσε. Το να αρνείσαι την εμπορική αξιολόγηση, αποτίμηση, του εαυτού σου έχει κόστος. Η δυνατότητα για υψηλές οικονομικές απολαβές, για συσσώρευση πλούτου και ατομική φήμη, είναι δέλεαρ μεγάλο. Ο Στίβενσον, λοιπόν, έμεινε ερασιτέχνης πυγμάχος και κέρδισε την αγάπη της πατρίδας του, της Κούβας, και τον σεβασμό συναθλητών, φιλάθλων, ιστορικών του σπορ της πυγμαχίας. Και οι δύο ακολούθησαν τον δύσκολο δρόμο, όμως ο Κουβανός επέλεξε το μοναχικό μονοπάτι. Γι’ αυτόν υπήρχε το σώμα και το πνεύμα του, οι συμπατριώτες του και η αγάπη για το άθλημα. Συμβόλαια, διαφημίσεις, σόου, γέμισαν τη διαδρομή του Άλι. Δύο πόλοι, δύο κόσμοι. Η ιστορία του Τεόφιλο Στίβενσον δεν μπορεί να ειπωθεί χωρίς τον Μοχάμεντ Άλι και χωρίς την πατρίδα του, την Κούβα.

"Προτιμά να είναι κόκκινος"

Η αθλητική πορεία, η στάση ζωής, η κοσμοθεωρία του, όλα, αποτυπώνονται στον τίτλο άρθρου του περιοδικού “Sports Illustrated” το 1974: “He’d Rather Be Red Than Rich”. Σε ελεύθερη απόδοση, “προτιμά να είναι κόκκινος παρά πλούσιος”. Το επίθετο-προσδιορισμός κόκκινος παραπέμπει στις κομμουνιστικές καταβολές του Στίβενσον. Αυτές, όμως, υπηρέτησε, αυτές τον καθοδήγησαν και αυτές μαζί με το ταλέντο του τον οδήγησαν στην κορυφή του κόσμου. Μην ξεχνάτε ότι εκείνη την περίοδο ο “Ψυχρός Πόλεμος” μαίνεται και η Κούβα του Κάστρο ανήκει στους εχθρούς στης Δύσης. Η προσέγγιση των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει τον Άλι είχε διττό σκοπό: τον εμπορικό και τον πολιτικό. Ο πρώτος φυσικά θα αποτυπωνόταν στα κέρδη από χορηγούς, διαφημίσεις, εισιτήρια… Ο δεύτερος θα επιβεβαιωνόταν με τη μετάβαση του Στίβενσον στην επαγγελματική πυγμαχία. Ιδεολογίες, αξίες, πολιτική παράδοση, όλα θα κατέρρεαν κι αυτό θα ήταν ανεπανόρθωτη ήττα για τον κουβανό.
Το 1974, δυο χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου, οι προωθητές αγώνων πυγμαχίας Μπομπ Άρουμ, Ντον Κινγκ πλησίασαν, καθένας ξεχωριστά, τον Στίβενσον. Σκοπός τους να τον πείσουν να γίνει επαγγελματίας. Η προσφορά φτάνει το 1 εκατομμύριο δολάρια (λέγεται ότι μπορεί να ήταν και 5 εκατομμύρια δολάρια) και αντίπαλος θα ήταν ο Μοχάμεντ Άλι. Τίποτα δεν αρκούσε για να τον πείσει. Τα λόγια του δεν άφηναν περιθώριο: “Όχι. Όχι, δεν θα αφήσω τη χώρα μου για 1 εκατομμύριο δολάρια ή για περισσότερα. Τι είναι 1 εκατομμύριο δολάρια μπροστά στην αγάπη 8 εκατομμυρίων κουβανών;”. Το ερώτημα του ποιος ήταν ο καλύτερος θα μείνει αναπάντητο. Σίγουρα ενισχύει τον μύθο αμφότερων, όμως ο Στίβενσον βγήκε κερδισμένος απ’ αυτή τη διαμάχη. Τον έμαθε περισσότερος κόσμος, κατάλαβε την αξία του και σίγουρα τον σεβάστηκε για την πίστη στα πιστεύω του.

Τεκμήριο επιτυχίας της κουβανικής επανάστασης

Ο Στίβενσον είναι τεκμήριο επιτυχίας της κουβανικής επανάστασης. Η ανωτερότητα της σοσιαλιστικής προσέγγισης στα πράγματα επιβεβαιώνεται στην περίπτωση του. Το σύστημα φυσικής αγωγής στην Κούβα ήταν η επιτομή της ισότητας και της εικόνας που ήθελε να παρουσιάσει το καθεστώς Κάστρο. Η αύξηση της αθλητικής δύναμης οφειλόταν σε μια μετατροπή του σοσιαλισμού. Η κουβανική κυβέρνηση ακολούθησε το σοβιετικό σύστημα φυσικής αγωγής και το άλλαξε όπου θεώρησε ότι ήταν απαραίτητο. Για την πρώην ΕΣΣΔ τα σπορ ήταν πολιτικό εργαλείο και η Κούβα ενσωμάτωσε αυτή την πολιτική στο δικό της σύστημα. Το κουβανικό αθλητικό σύστημα διαμορφώθηκε πάνω στο σοβιετικό δίνοντας έμφαση στον κεντρικό έλεγχο. Στόχος, μαζική συμμετοχή και ανάδειξη πρωταθλητών. Για την Κούβα, οι αθλητικές επιτυχίες σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελούν (και αποτελούσαν) δύναμη επιβεβαίωσης. Σε γενικές γραμμές, η επαναστατική κυβέρνηση ήθελε να δείξει πώς το κομμουνιστικό σύστημα μπορεί να βοηθήσει μια αναπτυσσόμενη χώρα να ξεφύγει από την οπισθοδρόμηση (και) μέσω του αθλητισμού. Ο Τεόφιλο Στίβενσον δικαίωσε απόλυτα την επιδίωξη και τη στόχευση του σοσιαλιστικού αθλητισμού.
Ο Στίβενσον γεννήθηκε το 1952, στην Κούβα, στην επαρχιακή πόλη Πουέρτα Πάντρε. Σαν παιδί ήταν ανήσυχο και δύσκολο. Στο σχολείο, ενώ θεωρούνταν έξυπνος, συνεχώς αναζητούσε τρόπους να αναστατώσει τους άλλους. Διέθετε αστείρευτη ενέργεια και δεν άργησε να βρει τρόπο και τόπο εκτόνωσης της: το γυμναστήριο. Ξεκίνησε να προπονείται κρυφά υπό τις οδηγίες του Τζον Ερέρα. Φοβόταν ότι οι γονείς του θα το μάθουν και όταν έφτασε η ώρα να το πει έκανε πίσω. Ο πατέρας του, αργότερα, είπε στον βιογράφο του:

ήρθε μια μέρα και μου είπε ψιθυριστά πως θα πήγαινε στη Λα Τούνας με τον Ερέρα διότι θα έκανε το ντεμπούτο του στα μεσαία βάρη. Του είπα εντάξει, αλλά θα έπρεπε να το πει και στη μητέρα του για να ετοιμάσει τα ρούχα. Εσύ πες της το, μου απάντησε και έφυγε. Όταν το ανακοίνωσα στην Ντολόρες ήμουν τυχερός που ήμουν πυγμάχος στο παρελθόν, καθώς ήξερα πώς να αποφύγω μια γροθιά. Χτύπησε το ταβάνι και μου δήλωσε ότι φταίω εγώ για ό,τι έγινε. Όταν ηρέμησε, συμφώνησε να παίξει μποξ ο γιος μας αρκεί να πήγαινα κι εγώ μαζί του.

Πάντα ήταν μεγάλος

Το ξεκίνημα, υπό το βλέμμα του πατέρα, δεν ήταν νικηφόρο. Ο πιο έμπειρος πυγμάχος Λουίς Ενρίγκεζ τον κέρδισε αλλά η ήττα ήταν αξιοπρεπής. Ο Ερέρα δήλωσε τότε “Μου άρεσε ο τρόπος που έπαιξε εκείνη τη νύχτα. Μπορούσες να διακρίνεις ότι είχε κάτι”. Ο Ερέρα έκανε καλή δουλειά και έστρωσε το έδαφος για τον Στίβενσον. Κέρδισε τον τίτλο στους νέους στην ανατολική Κούβα και πήγε στην Αβάνα για περισσότερη διδασκαλία. Στα 17 του (1969) πήρε μέρος σε πρωτάθλημα μεγαλύτερων ηλικιών. Έφτασε ως τον τελικό των βαρέων βαρών απέναντι στον Γκαμπριέλ Γκαρσία. Μπορεί να έχασε, όμως στις κερκίδες βρισκόταν ο άνθρωπος που του άλλαξε τη μοίρα: ήταν ο σοβιετικός Αντρέι Σερβορένκο. Κατόπιν δικής του επιμονής προήχθη στους μεγάλους. Έκτοτε, η καριέρα του διέγραψε ανοδική πορεία. Το 1970 έβγαλε νοκ άουτ τον Νάτσιο Καρίλο. Η φήμη του αρχίζει να μεγαλώνει.
Το 1972 είναι χρονιά ορόσημο για τον Στίβενσον. Είναι η χρονιά που οδηγεί την πατρίδα του σε νέο αθλητικό επίπεδο. Η Κούβα δεν είχε κερδίσει χρυσό μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες από την εποχή του Ραμόν Φονστ το 1904, στην ξιφασκία. Εκείνη την εποχή η πυγμαχία φάνταζε ως η μεγαλύτερη ελπίδα της Κούβας. Το 1964, ο Ενρίκε Φιγκουερόλα έχασε το χρυσό στα 100 μ. ανδρών. Στο μεταξύ, ο επαγγελματικός αθλητισμός ήταν απαγορευμένος από το 1961 και η επαναστατική κυβέρνηση ήταν πιστή στη μαζική συμμετοχή και στη βελτίωση των αθλητικών εγκαταστάσεων. Το 1968, δύο πυγμάχοι, οι Ενρίκε Ρεγκιφέρος, Ρονάλντο Γκάρμπι, σε διαφορετικές κατηγορίες, έφτασαν στον τελικό και έχασαν. Τον Σεπτέμβριο του 1972 αυτό θα άλλαζε. Πρώτος αντίπαλος ο Πολωνός Λούντβικ Ντέντρι και στα προημιτελικά ο Αμερικανός Ντουέιν Μπόμπικ. Οι ΗΠΑ είχαν κερδίσει το χρυσό στους προηγούμενους Ολυμπιακούς του 1964, 1968. Ο Μπόμπικ την προηγούμενη χρονιά, το 1971, είχε επικρατήσει του Στίβενσον και δικαίως είχε τον τίτλο του φαβορί. Ο πρώτος γύρος πήγε στον κουβανό και ο δεύτερος στον αμερικανό Ο τρίτος ήταν ένα ξέσπασμα… Αστραπές και βροντές πάνω στο σώμα του Μπόμπικ. Ένα αριστερό του Στίβενσον τον ξαπλώνει, ο διαιτητής διακόπτει τον αγώνα. Όλα έχουν τελειώσει. Ο δρόμος για το πρώτο χρυσό έχει ανοίξει. Το δεύτερο έμοιαζε και ήταν αναπότρεπτο. Στους Ολυμπιακούς του 1976, στο Μόντρεαλ, κανείς αντίπαλος δεν αντιστάθηκε στη μαεστρία του και στη δεξιά γροθιά-δυναμίτης. Ο Φινλανδός Πέκα Ρουόκολα, ο Αμερικανός Τζον Τέιτ και ο Ρουμάνος Μιρτσέα Σιμόν υποκλίθηκαν στην ανωτερότητα του. Τέσσερα χρόνια μετά, στους Ολυμπιακούς της Μόσχας, το 1980, θα ήταν σοκ αν έχανε το χρυσό. Οι ΗΠΑ δεν είχαν στείλει αθλητές λόγω μποϊκοτάζ (Ψυχρός Πόλεμος) και ο Σοβιετικός Πιοτρ Ζάεφ στον τελικό δεν είχε τη δύναμη να κάνει την ανατροπή. Η κυριαρχία του επιβεβαιώθηκε και σε επίπεδο παγκόσμιων πρωταθλημάτων, ενώ θα μπορούσε να διεκδικήσει άλλα δύο χρυσά στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες (1984) και της Σεούλ (1988). Η Κούβα όμως δεν κατέβηκε για πολιτικούς λόγους και ο Στίβενσον αποφάσισε να βάλει τέλος στην καριέρα του με ρεκόρ 301 νίκες σε 327 αγώνες!'