Πώς μύριζε η Ευρώπη τον 16ο αιώνα: Πρόγραμμα 2,8 εκατ. ευρώ φέρνει το παρελθόν στη... μύτη μας (vids)

• Πώς θα τα καταφέρει η Odeuropa
• Και πού κολλάει ο... Ναπολέων;

Σε αυτή την... εσωτερική αναζήτηση, που - όπως και να το κάνουμε - δεν μπορούν να μας διαφωτίσουν τα βιβλία, έρχεται να δώσει απαντήσεις το πρόγραμμα Odeuropa, με το οποίο επιστήμονες «ξαναζωντανεύουν» τις μυρωδιές της Ευρώπης με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Το συγκεκριμένο σχέδιο (που δεν κοστίζει και λίγο, μόλις... 2,8 εκατομμύρια ευρώ) έχει ως στόχο του να αναδημιουργήσει παλιά αρώματα που ήταν διάσημα τα τελευταία 500 χρόνια!

Και δεν μιλάμε για οσμές που δημιουργούσαν αρωματοποιοί για τα... σαλόνια αλλά μυρωδιές που δέσποζαν σε διάφορες πτυχές της καθημερινής ζωής των ανθρώπων του 16ου αιώνα και μετά, όπως τα βότανα που χρησιμοποιούνταν για προστασία από ασθένειες σαν την πανούκλα, μυρωδιές από τα εργοστάσια ή ακόμα και τη βαριά μυρωδιά του ταμπάκου.

Το ταμπάκο, μάλιστα, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς οι μυρωδιές αντανακλούν την ιστορία της εποχής καθώς, όπως αναφέρει ένα από τα μέλη της ομάδας της Odeuropa, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Anglia Ruskin του Κέιμπριτζ, William Tullett «τον 16ο αιώνα ήταν πολύ διαδομένες οι εξωτικές μυρωδιές στην Ευρώπη. Οσο προχωρούσαν οι δεκαετίες και η Ευρώπη καλωσόριζε τον 18ο αιώνα, ο κόσμος άρχισε να αναζητά πιο λεπτές οσμές, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαμαρτυρίες στα θέατρα για τον καπνό».

Όπως αναφέρει ο William Tullett, «είναι μια καυτή, καπνιστή, πικάντικη μυρωδιά, αλλά φυσικά δεν πρόκειται για μία αποκλειστικά οσμή αφού όλοι οι αρωματοποιοί και καπνιστές έχουν πειραματιστεί με τα αρώματα του καπνού με κάθε λογής τρόπο. Ως ιστορικός όμως, το ταμπάκο εμφανίζει μεγάλο ενδιαφέρον, διότι συνδέεται με ιστορίες σχετικές με την κοινωνική ζωή, το εμπόριο αλλά και την υγεία».

Ο William Tullett πρόσθεσε: «Ο σκοπός και η πρόθεσή μας πίσω από αυτό το σχέδιο είναι να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ασχολούνται με την κληρονομιά τους. Προς το παρόν, τα μουσεία είναι μέρη που βιώνουμε κυρίως... οπτικά και δεν συνδέουμε πραγματικά τις μυρωδιές με την εμπειρία της ιστορίας και του παρελθόντος. Ελπίζω ότι μπορούμε να δώσουμε στους ανθρώπους έναν εντελώς νέο τρόπο να βιώσουν την ιστορία.

Και επίσης επειδή οι μυρωδιές είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή μας ζωή, χωρίς αυτές χάνουμε σημαντικά πράγματα από την καθημερινότητά μας. Αυτό το πρόβλημα έχει αναδειχθεί ακόμα περισσότερο στην εποχή μας λόγω του κορονοϊού, επειδή οι άνθρωποι που εμφανίζουν απώλεια οσμής, είναι ανίκανοι να αισθανθούν τον κόσμο γύρω τους διά της όσφρησης κι έτσι αντιλαμβάνονται πώς κάτι σημαντικό τους λείπει».

Πώς θα τα καταφέρει η Odeuropa

Όπως αναφέρει η Daily Mail, εμπειρογνώμονες από διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin και η Βασιλική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας, έλαβαν επιχορήγηση 2,8 εκατομμυρίων ευρώ (1,5 εκατομμύρια λίρες) από το πρόγραμμα EU Horizon 2020 για το εν λόγω μεγαλεπήβολο έργο, που αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιανουάριο και να κρατήσει τρία χρόνια.

Σύμφωνα με την Guardian, το σκεπτικό αυτής της προσπάθειας είναι -με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης- να καταφέρουν οι επιστήμονες να «διαβάσουν» ψηφιακά ιστορικά κείμενα της εκάστοτε εποχής που περιγράφουν αναλυτικά τις μυρωδιές που κυριαρχούσαν τότε.

Η επιστήμονας του πρότζεκτ Sara Tonelli της Fondazione Bruno Kessler (FDK) ανέφερε πως: «Αναπτύξαμε εργαλεία για την αυτόματη εξαγωγή πληροφοριών από κείμενα. Πλέον μπορούμε να αναλύσουμε, για παράδειγμα, τον ρόλο που έπαιζαν οι βιομηχανικές μυρωδιές. Περιμένουμε να βρούμε πολλές αναφορές σε κείμενα Ιταλών φουτουριστών για τη μυρωδιά, ας πούμε, του λαδιού».

Στη συνέχεια θα καταρτιστεί μια «εγκυκλοπαίδεια αρωμάτων», η οποία θα περιλαμβάνει ένα βιογραφικό κάθε μεμονωμένης μυρωδιάς, συμπεριλαμβανομένου του πού χρησιμοποιήθηκε και πώς δημιουργήθηκε.

Οι πληροφορίες που θα προκύψουν από τη «σάρωση» των ιστορικών κειμένων θα δοθούν στη συνέχεια σε χημικούς και αρωματοποιούς για να δημιουργήσουν μια σύγχρονη έκδοση των αρωμάτων που πλέον έχουν εξαφανιστεί.

Αυτά μπορούν στη συνέχεια να δοθούν σε μουσεία και αξιοθέατα για να δίνουν στους επισκέπτες μια πιο αυθεντική εμπειρία από την ιστορία.

Και πού κολλάει ο... Ναπολέων;

Ναπολέων είπατε; Και όμως! Ο Ναπολέων Βοναπάρτης, ο στρατηγός που κατέκτησε σχεδόν ολόκληρη την Ευρώπη τον 19ο αιώνα και έγινε «Αυτοκράτορας» της Γαλλίας, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς σκοπεύει να λειτουργήσει η Odeuropa.

Βλέπετε, σύμφωνα με ιστορικά κείμενα, ο Ναπολέων λάτρευε αρώματα της βιολέτας και του τριαντάφυλλου που καλλιεργούνταν στην πόλη Γκρας της Νότιας Γαλλίας. Με αυτή την πληροφορία υπό μάλης, ο μεγάλος οίκος αρωμάτων Galimard δημιούργησε το 2015 το άρωμα «Napoléon 1815» στο πλαίσιο των εορτασμών για τα διακόσια χρόνια από την εκστρατεία του Ναπολέοντα (κι ας οδήγησε στο Βατερλό...).

Με αυτή τη λογική λοιπόν και το πρόγραμμα Odeuropa σχεδιάζει να εξάγει πληροφορίες από ιστορικά κείμενα και... αναμένουμε με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα (και τα αρώματα) που θα προκύψουν.

Πηγή: Reader.gr