Η ιστορία των υπονόμων: Πώς τα συστήματα αποχέτευσης άλλαξαν την υγεία και τις πόλεις
- Οι πρώτες πόλεις και η ανάγκη για αποχέτευση
- Από την πρωτοπόρο Ρώμη μέχρι τη «Μεγάλη Δυσωδία» του Λονδίνου
- Η σύγχρονη εποχή και τα κενά
Είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός της ζωής. Όλοι οι άνθρωποι στη Γη παράγουν απόβλητα. Η ούρηση και η αφόδευση είναι τόσο συνηθισμένες πράξεις που σπάνια σκεφτόμαστε πού καταλήγουν. Στις μέρες μας, τα συστήματα αποχέτευσης, σωλήνες, φρεάτια και σταθμοί επεξεργασίας, προστατεύουν το νερό μας και αποτρέπουν ασθένειες όπως η χολέρα.
Κι όμως, η ιδέα του σύγχρονου υπονόμου δεν ξεπερνά τους δύο αιώνες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αρχαίοι δεν είχαν δικές τους λύσεις. Παλαιά ευρήματα δείχνουν ότι κατασκεύαζαν κοινόχρηστες ή ιδιωτικές τουαλέτες και πρώιμα συστήματα που μετέφεραν τα λύματα σε ποτάμια ή θάλασσες.
Οι πρώτες πόλεις και η ανάγκη για αποχέτευση
Η διαχείριση των λυμάτων ξεκίνησε με την άνοδο των πόλεων. Στη Βαβυλώνα, γύρω στο 4000 π.Χ., χρησιμοποιούνταν απλοί βόθροι, ενώ οι Μινωίτες στην Κρήτη είχαν παρόμοια συστήματα. Στη Σκωτία, στο οικισμό Σκάρα Μπρέ, υπήρχαν αποχετεύσεις μέσα στα σπίτια, ενώ στην πόλη Μοχέντζο-Ντάρο (σημερινό Πακιστάν) είχαν αναπτυχθεί πραγματικές τουαλέτες συνδεδεμένες με καλυμμένα δίκτυα.
Οι αρχαίοι δεν έβλεπαν τα λύματα ως άχρηστα. Στον Ινδικό Πολιτισμό, τα χρησιμοποιούσαν για άρδευση, ενώ στη Μάγια Παλενκέ (Μεξικό), μεταξύ 250 και 600 μ.Χ., οι μηχανικοί κατασκεύασαν πιεσμένα υδραγωγεία που πιθανόν εξυπηρετούσαν και τη διάθεση γκρίζων υδάτων.
Από την πρωτοπόρο Ρώμη μέχρι τη «Μεγάλη Δυσωδία» του Λονδίνου
Η Ρώμη απέκτησε το πιο διάσημο αποχετευτικό έργο της ιστορίας, την Cloaca Maxima. Δημιουργήθηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. και έφτασε τα 1.600 μέτρα μήκος, αποστραγγίζοντας τη βροχή και τα λύματα στον Τίβερη. Το έργο επέτρεψε την ανάπτυξη αγοράς, ναών και δρόμων, ενώ μείωσε τις ασθένειες από τα λιμνάζοντα νερά. Οι Ρωμαίοι την θεωρούσαν σχεδόν ιερό έργο, αφιερώνοντας πόρους για συντήρηση και επέκταση.
Μετά την πτώση της Ρώμης, η Ευρώπη γύρισε σε ανοιχτά χαντάκια και βόθρους. Στον Μεσαίωνα, τα λύματα πετιούνταν στους δρόμους, μολύνοντας πηγάδια και προκαλώντας επιδημίες. Στη Βικτωριανή Αγγλία, οι «night soil men» άδειαζαν βόθρους, αλλά η μόλυνση ήταν αναπόφευκτη.
Το καλοκαίρι του 1858, το Λονδίνο βίωσε τη «Μεγάλη Δυσωδία» στον Τάμεση. Ο μηχανικός Τζόζεφ Μπαζάλτζετ κατασκεύασε ένα τεράστιο δίκτυο υπόγειων σηράγγων που μείωσε τη χολέρα και άλλαξε την υγιεινή της πόλης.
Η σύγχρονη εποχή και τα κενά
Στις ΗΠΑ, πόλεις όπως το Σικάγο και η Νέα Υόρκη ανέπτυξαν εκτεταμένα δίκτυα, ενώ το 1913 η μέθοδος της «ενεργού ιλύος» έφερε επανάσταση στην επεξεργασία λυμάτων. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ταχύρρυθμη οικοδόμηση οδήγησε σε χρήση σηπτικών δεξαμενών, που συχνά μόλυναν τα υπόγεια ύδατα.
Σήμερα, τα δίκτυα αποχέτευσης μείωσαν δραματικά τις μολυσματικές ασθένειες. Ωστόσο, 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα και εκατοντάδες εκατομμύρια αναγκάζονται να αφοδεύουν σε δρόμους ή νερά, με αποτέλεσμα η χολέρα και ο τύφος να παραμένουν απειλές.
- Αγανάκτησε ο Ευαγγελάτος με λουόμενη που έκανε ηλιοθεραπεία σε χώρο που γεννούν χελώνες: «Είναι δυνατόν;» (vid)
- Ο καιρός «τρελάθηκε»: Βροχές και καταιγίδες το Σαββατοκύριακο, 40άρια από την Τρίτη (vid)
- Θερμό επεισόδιο σε ταβέρνα της Νάξου ανάμεσα στους ιδιοκτήτες και εβραίους τουρίστες: «Σκοτώνετε μωρά» (vid)
