Η Νένα Μεντή στο Gazzetta!
- «Το πιο σπουδαίο που λέγαμε τότε, νέοι ηθοποιοί, ήταν «ελπίζουμε»
- «Είμαι άνθρωπος πολύ ενεργός»
- «Δεν βαριέμαι ποτέ»
- «Ήμασταν της τέχνης και το επάγγελμα μας ήρθε κατραπακιά στο κεφάλι»
- «Αυτό που με έκανε να αντέξω ήταν η αγάπη μου να είμαι ηθοποιός»
Η Νένα Μεντή είναι άνθρωπος που δεν κάθεται ήσυχα. Πάντα ανήσυχη, πάντα δραστήρια, πάντα να λέει αυτό που έχει στο μυαλό της. Οι ρόλοι που ερμηνεύει πλάθονται από την ίδια με ειλικρίνεια και αγάπη. Το τελικό αποτέλεσμα είναι άμεσο και πειστικό. Η έμπειρη ηθοποιός βρίσκει την αλήθεια στο πρόσωπο που καλείται να ερμηνεύσει και το κοινό της αναγνωρίζει την προσπάθεια. Φέτος πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Μαρίκα» (στο θέατρο Χώρα). Υποδύεται τη Μαρίκα Κοτοπούλη και γι’ άλλη μια φορά μας πείθει με αυτό που παρουσιάζει. Δέχτηκε να μας μιλήσει για την παράσταση και τον ρόλο της, για τη δύναμη της εικόνας, για το πώς ήταν στις συνεργασίες της, για το τι την έκανε αντέξει τόσα χρόνια στον πολύ δύσκολο χώρο του θεάτρου… [Photo credits: Μαριλένα Αναστασιάδου]
Τι είναι αυτό που σας αρέσει στον ρόλο σας;
Είναι πολλά πράγματα. Η Μαρίκα είναι πρόσωπο-σύμβολο, δεν είναι απλώς μία ηθοποιός-σύμβολο. Δεν έχω εικόνα ηθοποιού, δεν την έχω ακούσει, δεν την έχω δει ποτέ. Άρα, δεν ξέρω κάτι για τη Μαρίκα ως ηθοποιό. Η Μαρίκα έπαιξε ρόλο ιστορικό μέσα στον 20ο αιώνα, πολύ σημαντικό. Στην παράσταση νύξεις κάνουμε γι’ αυτήν. Συνεπώς, πιο πολύ η Μαρικά, ο άνθρωπος, με κέντρισε. Εγώ δεν παίζω σαν τη Μαρίκα Κοτοπούλη, δεν είναι αυτό το ενδιαφέρον μου. Κατ’ αρχάς ήταν μια άλλη εποχή, οι ηθοποιοί είχαν άλλο τρόπο έκφρασης. Προσπάθησα να πλησιάσω πώς μια προσωπικότητα σαν τη Μαρίκα, ένας λαϊκός άνθρωπος, αμόρφωτος θα λέγαμε καθώς δεν πήγε σχολείο, διαδραμάτισε έναν τέτοιο ρόλο, σημαντικό, ιστορικό, πολιτικό, πατριωτικό… Ήταν τόσο μαχητική, με τέτοιο ενδιαφέρον για τον τόπο της…
Ήταν πατριώτισσα
Φοβερή πατριώτισσα, άλλα όχι με την αρνητική έννοια που δίδεται στις μέρες μας. Σήμερα η λέξη «πατριώτης» είναι σαν βρισιά.
Δυστυχώς μπερδεύεται με τον εθνικισμό
Ακριβώς! Η Μαρίκα είχε πραγματική λατρεία για τον τόπο της.
Η Μαρίκα, όπως είδαμε στην παράσταση, έπαιρνε θέση για τα πράγματα…
Ήταν στην πρώτη γραμμή.
«Το πιο σπουδαίο που λέγαμε τότε, νέοι ηθοποιοί, ήταν «ελπίζουμε»
Ο ηθοποιός, σήμερα, πρέπει να το κάνει αυτό;
Δεν είναι θέμα «πρέπει», είναι πόσο πιστεύεις σε κάποια πράγματα. Αν νομίζει (σ.σ ο ηθοποιός) ότι υπάρχουν τρόποι να τα διεκδικήσει ή θεωρεί ότι έχει αλλοτριωθεί το σύμπαν, όποτε είναι χαμένος κόπος και περιορίζεται σε όσα έχουν να κάνουν με τη δουλειά του και όχι με τον τόπο του.
Πόσο διαφέρουν οι συνθήκες εργασίας τότε με σήμερα;
Απίστευτα πολύ. Διαφέρουν από τη ρίζα. Τότε οι ηθοποιοί ήταν ελάχιστοι, τα θέατρα λίγα. Ο κόσμος ελάχιστος. Ακόμη και όταν βγήκα εγώ στο θέατρο, το 1966, ήταν σημαντικά διαφορετικά σε σχέση με σήμερα.
Σε όλα τα επίπεδα;
Σε όλα. Το πιο σπουδαίο που λέγαμε τότε, νέοι ηθοποιοί, ήταν «ελπίζουμε».
Ενώ τώρα;
Δεν ελπίζουμε. Σε τι να ελπίζουμε;
Γιατί αυτό;
Επειδή έχει αλλάξει άρδην το τοπίο, ο κόσμος, το κοινό… Είναι η εποχή της εικόνας. Το βλέπω από το εγγόνι μου. Είναι ασύλληπτο. Προσπαθώ να του πω ιστορίες, παραμύθια, αλλά μόλις έρθει το τάμπλετ, η εικόνα, όλα πάνε στην άκρη, είναι εντυπωσιακό. Και δεν είναι μόνο η δύναμη της εικόνας, αλλά και τι λέει η εικόνα. Μπαίνει στο μυαλό από παντού!
Άρα η ευθύνη των ηθοποιών, ειδικά στην τηλεόραση, είναι τεράστια; Ή δεν είναι δική τους ευθύνη;
Σ’ ένα μέρος, μικρό, μπορεί να έχουν ευθύνη. Παίζουν στην τηλεόραση για την αναγνωρισιμότητα και πάνω απ’ όλα την επιβίωση.
Πρέπει να σκέφτονται «αν παίξω σ’ αυτό το σίριαλ πώς θα επιδράσει στο κοινό»;
Δεν φταίει το σίριαλ.
Το αναφέρω σε σχέση με την επίδραση της εικόνας
Όχι, εννοώ περισσότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το παρατηρώ μέσα από την καθημερινότητα…
Εμπειρικά
Εμπειρικά και από το φόβο που έχω γι’ αυτό. Τα σύντομα εργάκια που βλέπει ο εγγονός μου έχουν να κάνουν με επιθετικότητα αυτοκινήτων που συγκρούονται και μοιάζουν με ανθρωπάκια. Έχουν και μια ιστοριούλα ποιος είναι ο αντίπαλος, ποιος θα νικήσει… Όταν μίλησα για την εικόνα, εννοούσα το μέσο άμεσης μεταφοράς του λόγου του ανθρώπου που θέλει να εκφραστεί ανάλογα με το τι έχει στο μυαλό του και με το τι θέλει να περάσει. Αν θέλει να νιώσει, ας πούμε, άνθρωπος ενεργός.
Είναι ανεξέλεγκτα τα πράγματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Ναι.
Δεν υπάρχει φίλτρο
Τίποτα. Ο καθένας λέει ό,τι κουβαλάει, το περνάει και νιώθει δυνατός που το είπε.
«Είμαι άνθρωπος πολύ ενεργός»
Ας επιστρέψουμε στην παράσταση. Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της;
Η παράσταση φέτος έχει πολλές αλλαγές…
Άλλαξε και η διανομή
Όχι μόνο η διανομή. Το έργο είναι πολύ πιο μαζεμένο, δεν έχει διάλειμμα. Η προηγούμενη παράσταση ήταν μεγαλύτερη και άλλαζα 15 φορές ρούχα!
Πόση διάρκεια είχε η προηγούμενη;
Δυόμιση ώρες, απ’ αυτές τα 20 λεπτά ήταν διάλειμμα. Έσφιξε πολύ η παράσταση.
Έγινε καλύτερη;
Για μένα ναι. Είναι πιο συμπυκνωμένη, με ρυθμό… Είναι κουραστικό να μιλάς συνέχεια έχοντας απαραιτήτως έντονο ρυθμό αλλά και ενέργεια.
Είστε συνέχεια στη σκηνή
Βέβαια. Απ’ ό,τι φαίνεται αυτή η γυναίκα (η Μαρίκα) ήταν ένας διάολος. Δεν καθόταν ήσυχη. Το έχω και γω αυτό στη ζωή μου, είμαι άνθρωπος πολύ ενεργός. Οι δικοί μου, μου λένε «ησύχασε!».
Είναι στον χαρακτήρα
Ναι, είναι ο χαρακτήρας…
«Δεν βαριέμαι ποτέ»
Δεν υπάρχει πνευματική νωθρότητα
Ακριβώς. Είμαι σε εγρήγορση, δεν βαριέμαι ποτέ. Μπορεί να πω «κουράστηκα», βαριέμαι όμως δεν θα το πω.
Στις δουλειές δεν έχετε βαρεθεί;
Έχω βαρεθεί γιατί δεν μου άρεσαν…
…αλλά έπρεπε να τις κάνετε
Ναι. Και τις έκανα με ό,τι μπρίο διέθετα.
Δεν είναι δύσκολο αυτό;
Είναι πολύ δύσκολο. Για να μην ευλογώ και τα γένια μου, είμαι και λίγο διάολος.
Ήσασταν δύσκολη στις συνεργασίες;
Ήμουν πολύ.
Και οι σκηνοθέτες πώς σας αντιμετώπιζαν;
Ως ξινή. Και είναι ένα χαρακτηριστικό που δεν μου πάει καθόλου, από τα χειρότερα. Είμαι ειλικρινής και ό,τι έχω στο μυαλό το έχω και στο στόμα μου και αυτό δεν αντέχεται στον χώρο τον δικό μου.
Άρα, η ειλικρίνεια ορίζει τις συνεργασίες;
Για μένα ναι.
«Ήμασταν της τέχνης και το επάγγελμα μας ήρθε κατραπακιά στο κεφάλι»
Από τη στιγμή που έβλεπαν την ειλικρίνεια σας, το χαρακτηριστικό αυτό έμπαινε στην άκρη
Πέρα απ’ αυτό υποβόσκουν κι άλλα πράγματα. Ο χώρος μας είναι πολύ ανταγωνιστικός, με ζήλια και φοβερές ανασφάλειες. Ο χώρος ο δικός μας είναι πολύ θλιβερός.
Έχει να κάνει με τη ματαιοδοξία;
Όχι μόνο. Είναι η ανασφάλεια της δουλειάς. «Θα έχω φαΐ;». Γι’ αυτό δεν έχει νοιαστεί κανείς. Οι σχολές βγάζουν κάθε χρόνο τόσους ηθοποιούς…
Προετοιμάζουν οι σχολές τα παιδιά για το τι θα συναντήσουν;
Δεν νομίζω. Τεράστιο θέμα, αλλά ποιος νοιάστηκε. Όταν εγώ πήγα στο Εθνικό, το διάστημα 1963-66, κανείς δεν μας είπε τι θα γίνει στο επάγγελμα. Δεν υπάρχει καμία ενημέρωση των ηθοποιών που βγαίνουν τι θα συμβεί. Εγώ, όταν ήμουν στο πατρικό μου και χτύπησε το τηλέφωνο και με ζήτησαν για δουλειά, είπα στον πατέρα μου Γιατί έγινε αυτό μπαμπά τώρα; Σε ζητάει παιδί μου η Κατερίνα για δουλειά. Γιατί, θα δουλέψω τώρα; Δεν ήμουν χαζό παιδί. Δεν υπήρχε ενημέρωση για το μέλλον. Ήμασταν της τέχνης και το επάγγελμα μας ήρθε κατραπακιά στο κεφάλι. Τότε ήταν αλλιώς, αλλά εξίσου αθώα με την κακή έννοια.
Αν το δούμε και πρακτικά, όταν υπάρχουν τόσες πολλές σχολές πώς θα απορροφηθούν οι απόφοιτοι;
Δεν θα απορροφηθούν και γι’ αυτό πολλοί παίζουν τσάμπα.
Πώς προχωράει, λοιπόν, η δική τους πορεία;
Δεν προχωράει. Το θέμα είναι τεράστιο και πρέπει να το δει η πολιτεία και οι άνθρωποι του θεάτρου.
«Αυτό που με έκανε να αντέξω ήταν η αγάπη μου να είμαι ηθοποιός»
Τι σας έκανε να αντέξετε τόσα χρόνια στον χώρο;
Κατ’ αρχάς, έφυγα από τον χώρο για τεσσεράμισι χρόνια, 1978-1982, είπα τελειώνω με το θέατρο. Δεν μπορούσα να προσαρμοστώ, δεν μπορούσα και δεν μπορώ την αναξιοκρατία. Δεν μπορούσα, τότε, να ταυτιστώ μ’ ένα χώρο που εργασιακά δεν τον ήθελα. Οι λόγοι που επέστρεψα ήταν οικονομικοί, αλλά αυτό που με έκανε να αντέξω ήταν η αγάπη μου να είμαι ηθοποιός. Αυτό που εύκολα το λες και δύσκολα το αποδεικνύεις. Αυτό ήταν για μένα. Μ’ αρέσει πολύ η δουλειά αυτή, που είναι μαστόρικη.
Είναι τέχνη
Τέχνη και μαστοριά. Είναι μια δουλειά που τη μαθαίνεις.
Έχει την αίσθηση του χειροποίητου
Αυτό το χειροποίητο μου αρέσει. Από το τίποτα φτιάχνεις έναν κόσμο. Τα τελευταία 15 χρόνια κάνω μόνο ελληνικά έργα. Μετά τον ρόλο της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου άρχισε να μου χτυπάει ένα καμπανάκι που έλεγε εδώ είμαστε!
Υπάρχουν ρόλοι απωθημένα;
Όχι, κανένα. Ο ρόλος φτιάχνεται για μένα, τέτοιος ηθοποιός είμαι. Αν μου πει ο Πέτρος Ζούλιας, ο σκηνοθέτης της παράστασης μας, ότι έχει ένα έργο που φτιάχνει έναν ρόλο, αυτό είναι το καλύτερο μου.
