«Δεν μπορεί να υπάρξει no politica στα γήπεδα»

Έμπνευση για το ντοκιμαντέρ αποτέλεσε ένα πανό που εμφανίστηκε στην κερκίδα των οργανωμένων οπαδών του Ολυμπιακού, το οποίο έγραφε «no politica», υποδηλώνοντας δηλαδή ότι ο Ολυμπιακός είναι υπεράνω πολιτικών και κομμάτων. Το συγκεκριμένο μότο, φυσικά δεν είναι νέο. Ξεκίνησε από Ιταλούς Ultras της Σαμπντόρια. Ήθελαν έτσι να δείξουν ότι καμία πολιτική τάση δεν μπαίνει πάνω από τα χρώματα της ομάδας τους και να εκφράσουν τη διαφοροποίηση από τους πιο πολιτικοποιημένους συμπολίτες της Τζένοα.

Εδώ και περίπου δύο δεκαετίες έγινε προσπάθεια εφαρμογής του σε αρκετές κερκίδες οπαδών και το πανό εκείνο στην κερκίδα των «ερυθρολεύκων», στάθηκε η αφορμή για την δημιουργία του ντοκιμαντέρ What politica - a non political football story». Το εν λόγω ελληνικό πρότζεκτ, το οποίο κάνει πρεμιέρα στο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, εστιάζει στους οπαδούς του Ολυμπιακού, μιας ομάδας με δεσμούς στη λαϊκή κοινωνία του Πειραιά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αφορά μόνο αυτούς. Αποτελεί μια προσπάθεια ανάλυσης των ελληνικών οπαδικών στοιχείων στο σύνολό τους, καλύπτοντας το θέμα από πολλές πλευρές.

Ανήμερα της πρεμιέρας, ο δημιουργός του Τάσος Αλευράς μιλάει για το ντοκιμαντέρ αυτό καθεαυτό, καθώς και για τα συμπεράσματα που εξήγαγε όλο αυτόν τον καιρό.

Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην δημιουργία του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ;

«Η ιδέα ξεκίνησε με την εμφάνιση του πανό που δήλωνε την απομάκρυνση των οπαδών της Θύρας 7 του Ολυμπιακού από κάθε τι κομματικό και πολιτικό από το "Καραϊσκάκη" και όριζε τον Ολυμπιακό ως τη μόνη και την απόλυτη αξία. Η εμφάνιση του πανό ως απάντηση στην παραφιλολογία της σύνδεσης της Χρυσής Αυγής με τη Θύρα 7 και τον Πειραιά μας έκανε να καταλάβουμε ότι όλο αυτό σύντομα θα δημιουργούσε αντιφάσεις, μέχρι που έφτασε στην πλήρη αποδόμησή του σχεδόν ένα χρόνο αργότερα. Δεν ευθύνονται φυσικά για αυτό οι οπαδοί του Ολυμπιακού, αλλά η διοίκηση, η οποία από το no politica πέρασε συνοπτικά στο super politica και μετέτρεψε το σωματείο σε ψηφοδέλτιο, διεκδικώντας το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας».

Αν δεν κάνω λάθος υπάρχουν και ακαδημαϊκές συμμετοχές...

«Μετέχει ο κύριος Ζαϊμάκης, ο οποίος είναι από τους ελάχιστους ακαδημαϊκούς που εκτός από την επιστημονική, έχει και μια πιο προσωπική προσέγγιση. Έχει κάνει μια σημαντική έρευνα για την ακροδεξιά στα γήπεδα και μας μίλησε για το no politica γενικότερα, όχι μόνο στον Ολυμπιακό. Φυσικά όλο αυτό, δεν είναι κάτι που εφηύρε ο Ολυμπιακός, υπάρχει σε κερκίδες της Ευρώπης εδώ και πολλά χρόνια. Εμφανίστηκε στα 90s και το υιοθέτησαν αρκετές κερκίδες με τα ίδια αποτελέσματα. Οι συμμετοχές στο ντοκιμαντέρ είναι πολλές και φυσικά, δεν λείπουν και μαρτυρίες από την ίδια την κερκίδα των οπαδών ».

Δηλαδή πέραν του οπαδικού, το πρότζεκτ σας διατηρεί και ένα ακαδημαϊκό υπόβαθρο;

«Δε θα το χαρακτήριζα ακαδημαικό. Ίσως διατηρέι ένα επίπεδο θεωρητικό, το οποίο κυρίως βασίζεται στην προσπάθεια βαθύτερης ανάλυσης και κατανόησης του No politica ως στάση, όχι μόνο στην κερκίδα του Ολυμπιακού, αλλά και γενικότερα. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τέτοιες απολίτικες θέσεις προωθούνται και στηρίζονται και από τις ανώτερες αρχές τόσο του ελληνικού, όσο και του ευρωπαικού ποδοσφαίρου».

Από την έρευνα και την τριβή σας με το χώρο, θεωρείται ότι μπορεί να υπάρξει no politica;

«Θεωρώ ότι no politica δεν μπορεί να υφίσταται σε καμία έκφραση, σε κανένα χώρο. Πώς μπορούμε να μιλούμε για no politica οπουδήποτε, δηλαδή από τι να το αφήσουμε εκτός; Από το θέατρο ή από τον κινηματογράφο π.χ γίνεται; Είναι υποκριτικό από μόνο του και εκ των πραγμάτων οδηγεί σε αδιεξοδα. Το σημαντικότερο είναι ότι αφήνει κενά και ένα πρόσφορο έδαφος για πατριωτικά προτάγματα, δήθεν πολιτικά αποφορτισμένα, τα οποία εξελίσσονται εύκολα σε ακροδεξιές θέσεις.».

Που θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ;

«Θα προβληθεί δύο φορές στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, την Τρίτη (17/3) στις 20.30 και την Πέμπτη (19/3) στις 15.00. Από εκεί και πέρα υπάρχει ένα ενδιαφέρον για το Ηράκλειο, την Πάτρα και τη Λάρισα και ευελπιστούμε να ταξιδεψει και αλλού η ταινία».

Πέραν των ακροδεξιών στοιχείων, μπορούν οι κερκίδες να αποτελέσουν πεδίο για πρωτοβουλίες και δράσεις αλληλεγγύης;

«Βεβαίως κι αυτό είναι κάτι που επίσης φάνηκε την εποχή εκείνη που στον Ολυμπιακό κυριάρχησε το no politica. Την ίδια στιγμή άλλες κερκίδες πήραν θέση πολύ εκκωφαντικά. Π.χ για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα είχαμε ένα σαρωτικό κύμα καταδίκης της Χ.Α και μια προσπάθεια απομάκρυνσής της από τα γήπεδα, που μπορεί να μην ήταν τόσο συντονισμένη και μαζική, αλλά είχε τη δική της συμβολική και πολιτική αξία. Ίσως δεν το περιμέναμε, για αυτό και ήταν παραφωνία που δεν σηκώθηκε κάποιο πανό από την ομάδα στην οποία ο Φύσσας ήταν πιο κοντά και εκπροσωπεί και την πόλη που έμενε. Εκεί φάνηκε ότι οι οπαδοί δεν είναι κάφροι και ανίδεοι και μπορούν να πάρουν θέση στην πλευρά της αλληλεγγύης και της αξιοπρέπειας. Υπάρχουν και πιο συντονισμένες κινήσεις, όπως οι Radical Fans United, που κάνουν μια σημαντική προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση».

Πόσο καιρό χρειάστηκε η δουλειά σας και τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε;

«Σε όλη αυτή την ιστορία, που κράτησε σχεδόν ένα χρόνο δεν ήμουν μόνος. Είχα αμέριστη βοήθεια από την Δώρα Καλακίδου, η οποία είχε την διεύθυνση της φωτογραφίας και την Άννα Πρόκου, η οποία είχε το μοντάζ. Θεωρήσαμε σημαντικό να μείνουμε έξω από οποιαδήποτε χορηγία και σπόνσορα, γιατί είχαμε σαφή πρόθεση να μην επηρεαστεί το πρότζεκτ από παρεμβατικούς χρηματοδότες και χορηγούς, καθώς το ζήτημα που πραγματέυεται το ντοκιμαντέρ είναι λεπτό και ευαίσθητο. Δυσκολευτήκαμε αρκετά, αλλά νιώθουμε καλά με την προσπάθεια που κάναμε και με το αποτέλεσμά της».