Η ΕΠΟ των τελευταίων ετών έχει προκαλέσει με την λειτουργία της έντονη κριτική από πολλές πλευρές. Στους επικριτές της, τελευταία, έχουν προστεθεί εκατοντάδες προπονητές. Όχι από αυτούς που συχνά-πυκνά βλέπουμε στην τηλεόραση. Από εκείνους που παλεύουν καθημερινά στα γήπεδα, αναγκασμένοι πολλές φορές να κάνουν κι άλλες δουλειές ή να περιμένουν για μήνες απλήρωτοι, έχοντας ως βασικό κίνητρο την αγάπη τους για το ποδόσφαιρο.

Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία με ανακοίνωσή της τόνισε ότι όλοι οι προπονητές (με δίπλωμα UEFA ή με Πιστοποιητικό παρακολούθησης UEFA ή με ταυτότητα εξομοίωσης καθηγητών Φ.Α. ή με δίπλωμα αναθεωρητικών σχολών παλαιών διπλωμάτων πριν από το 1998) πρέπει να αποκτήσουν τον ειδικό-μοναδικό αριθμό μητρώου προπονητών ποδοσφαίρου Ε.Π.Ο., που θα ισχύει εφόρου ζωής και θα αναγράφεται στην ταυτότητα τριετίας. Όσοι έχουν παρακολουθήσει τις σχολές προπονητικής πριν από το 2013, εκτός των άλλων δικαιολογητικών, θα πρέπει να παρακολουθήσουν και σχολή ανανέωσης ταυτότητας τριετίας (20 ωρών).

Το 1997 η UEFA θέσπισε το «Convention on the Mutual Recognition of Coaching Qualifications», μια σύμβαση δηλαδή για τις χώρες-μέλη της Ομοσπονδίας, με στόχο να υπάρξουν κάποια κοινά στοιχεία αναγνώρισης στους τους προπονητές, όλων των χωρών, έτσι ώστε να προετοιμαστούν με τα κατάλληλα εφόδια για να είναι σε θέση να δουλέψουν και σε πρωταθλήματα εκτός από το δικό τους. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2008 όλες οι χώρες που έχουν αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία είχαν υπογράψει τη συμφωνία και περίπου 200.000 προπονητές από όλη την επικράτεια είχαν στα χέρια τους κάποιο από τα διπλώματα της UEFA. Επί της ουσίας, δηλαδή, η διαδικασία ένταξης όλων των προπονητών στα μητρώα της ΕΠΟ γίνεται υπό τις ευλογίες των... Ευρωπαίων. Το νομικό πλαίσιο καλύπτει τις αποφάσεις του Δ.Σ. Χωρίς όμως φυσικά η UEFA να καθορίζει τις συνδρομές για τα ταμεία, τα παράβολα και τις συνδρομές.

Η «κατάργηση» των πτυχιούχων

Η εισαγωγή του UEFA Convention ουσιαστικά έβαλε... ταφόπλακα στους αποφοίτους ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα το ποδόσφαιρο. Απόφοιτοι προπονητές-γυμναστές από Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα ουσιαστικά είδαν τα επαγγελματικά τους πτυχία να παύονται και να πρέπει να κάνουν από την αρχή, από το C licence, όλα τα διπλώματα της UEFA. Μέχρι πριν περίπου 10 χρόνια μετά το πέρας των σπουδών τους, όπως κάνουν μέχρι σήμερα και οι προπονητές άλλων αθλημάτων, έπαιρναν από τη ΓΓΑ άσκηση επαγγέλματος, η οποία ξαφνικά μετατράπηκε σε ένα χαρτί χωρίς αντίκρισμα.

Έπρεπε να επαναλάβουν πράγματα που τα είχαν κάνει με σαφώς μεγαλύτερη λεπτομέρεια σε σχολές κάποιων ωρών, οι οποίες τους έδιναν το δίπλωμα της UEFA, αναγκάζοντάς τους φυσικά να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Μετά από μαζικές αντιδράσεις, η ΕΠΟ λειτούργησε για ένα διάστημα 28 σχολές εξομοίωσης για καθηγητές Φυσικής Αγωγής με ειδικότητα το ποδόσφαιρο (η τελευταία έγινε στη Χίο το καλοκαίρι του 2011), έτσι ώστε να αποκτήσουν χαριστικά το UEFA B. Και πάλι, όμως, σε σχέση με την άσκηση επαγγέλματος της ΓΓΑ που ισούταν με το Pro, έβγαιναν ζημιωμένοι. Επίσης, μετά τον Ιούνιο του 2011, όσοι πτυχιούχοι δεν παρακολούθησαν αυτές τις σχολές ξεκινούν κανονικά από την κατώτατη κατηγορία (UEFA C), αποκτώντας απλά προτεραιότητα για την παρακολούθηση (με εξαίρεση τα πανεπιστημιακά τμήματα που εντάσσονται στην ειδική σύμβαση ΕΠΟ -ΤΕΦΦΑ και χορηγούν UEFA B στους απόφοιτους).

Σε μεγαλύτερες ποδοσφαιρικά χώρες όπως η Ιταλία και η Γερμανία η άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά την αντίστοιχη σχολή ανώτατης εκπαίδευσης δίνεται κανονικά, ωστόσο, λόγω των μεγάλων απαιτήσεων, ουσιαστικά οι προπονητές «αναγκάζονται» να προχωρήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο στα διπλώματα της UEFA, ώστε να γεμίζουν εφόδια. Στην Ιταλία όμως τα μαθήματα και η εξάσκηση γίνεται στο Κοβερτσιάνο, στην Αγγλία στο St. George's Park, με τους καλύτερους. Εδώ, σε ξενοδοχεία. Ξαφνικά, λοιπόν, κάποιος που με δύο διπλώματα της UEFA μπορούσε να κάτσει σε πάγκο ομάδας, άνθρωποι με πάνω από 600 ώρες κατάρτισης έμεναν εκτός.

Τα χαράτσια

Το παραπάνω ήταν στα πλαίσια του Convention, οπότε οι προπονητές στην πλειοψηφία τους το ακολούθησαν. Τελευταία όμως έχουν προστεθεί εκβιαστικά κάποια χαράτσια, τα οποία ζητούνται ακόμα και από τους άνεργους προπονητές για να μείνουν υπό τη σκέπη της Ομοσπονδίας. Με βάση την ίδια σύμβαση, η ΕΠΟ καλείται να δημιουργήσει Μητρώο Προπονητών. Κάλεσε λοιπόν μέχρι τις 29/01 του 2016 όλους τους προπονητές να βγάλουν ταυτότητα τριετίας. Ας βάλουμε κάτω τα αρχικά κόστη: 200 ευρώ (από 180 ευρώ που ήταν μέχρι πρόσφατα) για τα ταμεία της ΕΠΟ και των Ενώσεων. 60 ευρώ για αναθεωρητικό σεμινάριο σε όλους όσοι είχαν παρακολουθήσει σχολές πριν το 2013. 90 ευρώ (3x30) για συνδρομές στον τοπικό Σύνδεσμο Προπονητών. 150 ευρώ (50x3) για κάρτες πάγκου. Το σύνολο έφτανε τα 500 ευρώ! Τελικά, μετά και από τις πιέσεις, το κόστος των εξόδων για το σεμινάριο αναθεώρησης μειώθηκε σε 50 ευρώ, ενώ άλλαξε ο κανονισμός για τις κάρτες πάγκου, τα έξοδα των οποίων πλέον επωμίζονται οι σύλλογοι και δόθηκε παράταση ενός μήνα. Και πάλι όμως, το ποσό που καλείται να καταβάλει ένας προπονητής ξεπερνάει τα 300-350 ευρώ, ενώ υπάρχουν σωματεία που... σφυρίζουν αδιάφορα για τις κάρτες πάγκου και συνεχίζουν να αφήνουν το κόστος στους προπονητές.

Όποιος δεν μπορεί να καταβάλει όλα τα παραπάνω; Καλείται να ξανακάνει από την αρχή όλα τα πτυχία γιατί η ΕΠΟ του τα ακυρώνει, ενώ δεν παρέχει καν ευκολίες πληρωμής στους προπονητές-πελάτες. Ούτε καν στους οικονομικά ασθενείς ή τους ανέργους.

Μπορεί δηλαδή ένας τεχνικός να έχει... φτύσει αίμα ξεκινώντας από το UEFA C για να φτάσει μέχρι το A ή το Pro και τον απειλεί ότι πρέπει να τα κάνει όλα από την αρχή. Για κάποιον προπονητή στη Σούπερ Λιγκ το ποσό μπορεί να είναι αμελητέο. Τι γίνεται όμως για τους δεκάδες των χαμηλότερων κατηγοριών ή για όλους εκείνους που είναι άνεργοι; Για τους «φεσωμένους» και για όσους προπονούν με ελάχιστα χρήματα σε μικρές κατηγορίες;

Από την ΕΠΟ μας μεταφέρθηκε ότι τα χρήματα, τόσο για τα διπλώματα, όσο για τις αναθεωρήσεις και τις σχολές είναι λίγα σε σχέση με το εξωτερικό. Για προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες, όπως η Γερμανία και η Αγγλία ίσως. Στο Νησί όμως η ταυτότητα τριετίας την οποία καλούνται να βγάλουν όλοι όσοι έχουν περάσει σχολές πριν από το 2013 είναι μέσα στο πακέτο των εξόδων. Η επιτυχία δηλαδή σε ένα δίπλωμα της UEFA καλύπτει και το licence και την ταυτότητα και όλα, όπως και σε άλλες «μεγάλες» χώρες. Εδώ, όλα πληρώνονται ξεχωριστά. Σε άλλες Ομοσπονδίες, περισσότερο κοντά τα δικά μας δεδομένα, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στην Κροατία καλούνται να πληρώσουν 50 ευρώ την τριετία και 10 ευρώ κάθε χρόνο στις τοπικές ενώσεις. Στην Τουρκία, η ταυτότητα περιλαμβάνεται στην αναθεώρηση των διπλωμάτων. Το top, που είναι το Pro, κοστίζει 45 ευρώ!

Στη Ρουμανία πληρώνουν κάθε χρόνο για την ανανέωση του διπλώματος προκειμένου να μένουν αναγνωρισμένοι και το ποσό κλιμακώνεται ανάλογα με την κατηγορία. Μπορεί δηλαδή ο προπονητής της πρώτης εθνικής να δίνει ένα ποσό κοντά σε αυτό που καλούνται συνολικά να δώσουν οι Έλληνες, ωστόσο κάποιος που για παράδειγμα είναι σε ομάδα τρίτης κατηγορίας δίνει περίπου 60 ευρώ. Επίσης, όσοι δεν έχουν ομάδα, δεν πληρώνουν! Στην Ισπανία επίσης δίνουν κάθε χρόνο, ωστόσο στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων τα έξοδα τα αναλαμβάνουν οι σύλλογοι, ενώ υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό από τα συμβόλαια των προπονητών στην Ομοσπονδία.

Αν ένας προπονητής παρακολουθήσει κάποια από τις σχολές και αποτύχει μετά και την διαδικασία επανεξέτασης, αντί για πτυχίο λαμβάνει πιστοποιητικό παρακολούθησης. Μόνο που και αυτό, το χρεώνουν ξεχωριστά! Δεν συμπεριλαμβάνεται στα έξοδα παρακολούθησης της σχολής, αλλά πληρώνεται ένα ποσό 100-200 ευρώ, το οποίο μοιράζεται στην Ομοσπονδία και στην αρμόδια ΕΠΣ.

Η θέση της ΕΠΟ

Το gazzetta.gr επικοινώνησε με τον πρόεδρο της ΕΠΟ, Γιώργο Γκιρτζίκη, ο οποίος δεν ήθελε να κάνει κάποιο σχόλιο επί του θέματος. «Αν υπάρχει κάτι το οποίο γραπτώς απευθύνεται στην Ομοσπονδία από τους προπονητές θα το δω και θα απαντήσω αναλόγως. Δικαίωμα τους να είναι παραπονεμένοι, να θεωρούν ότι είναι περισσότερα ή λιγότερα, δεν θα ήθελα να κάνω κάποια τοποθέτηση», μας είπε χαρακτηριστικά. Ψάχνοντας στους κύκλους της Ομοσπονδίας, μας μεταφέρθηκε ότι η αύξηση που έγινε ήταν της τάξεως των 20 ευρώ για τα ταμεία της ΕΠΟ και των Ενώσεων, όμως προστέθηκε η δωρεάν χορήγηση ενός προγράμματος software για τους προπονητές. Το αναθεωρητικό σεμινάριο τονίστηκε ότι πλέον έχει παραδοθεί στους συνδέσμους (σ.σ εισηγούνται οι σύνδεσμοι να περνούν για επιμόρφωση οι προπονητές) ενώ την κάρτα πάγκου κανονικά πρέπει να την πληρώνουν οι ομάδες. «Τα χρήματα για το δελτίο πιστοποίησης δεν πηγαίνουν στην ΕΠΟ, πηγαίνουν στην Ποδοσφαιρική Ένωση. Από εκεί και πέρα οι προπονητές πρέπει να κάνουν μια συζήτηση με τους συνδέσμους τους, ώστε να δουν πως μπορούν να καταβληθούν καλύτερα τα χρήματα. Ένα ποσό τη μία χρονιά, ένα την άλλη. Τώρα έπεσαν μαζεμένα λόγω της κάρτας τριετίας. Η ΕΠΟ πάντως έχει το μικρότερο κόστος στις σχολές», είπαν χαρακτηριστικά στο gazzetta.gr κύκλοι από την Ομοσπονδία.

Η... σιωπή των Ενώσεων και των Συνδέσμων προπονητών

Για την ανανέωση της προπονητικής ταυτότητας είναι προαπαιτούμενη η εγγραφή σε σύνδεσμο προπονητών, όπου το κάθε μέλος καλείται να ανανεώνει κάθε χρόνο τη συνδρομή του. Σε αντίθετη περίπτωση, απειλείται με διαγραφή. Αν όμως κάποιος που θεωρεί εαυτόν διαγραμμένο, μιας και για ένα διάστημα δεν έχει πληρώσει το αντίτιμό του πάει να γραφτεί σε έναν άλλο σύνδεσμο, θα διαπιστώσει με έκπληξη ότι του ζητούν χαρτί διαγραφής. Και για να πάρει το αποδεικτικό από τον παλιό, πρέπει να πληρώσει! Χρήματα λοιπόν και για την εγγραφή, αλλά και για την διαγραφή! Υπάρχουν παράπονα έτσι για τη στάση των συνδέσμων προπονητών, οι οποίοι εμπλέκονται στα αναθεωρητικά σεμινάρια και δεν έχουν βοηθήσει τα μέλη τους.

Υπάρχει όμως και μια σχέση εξάρτησης, μέσω των χρημάτων που πλέον διοχετεύονται, ανάμεσα στην ΕΠΟ και στις ΕΠΣ, οι οποίες διοργανώνουν τα σεμινάρια και κρατούν ποσοστό από αυτά. Προφανώς δεν υπάρχει κάτι παράνομο σε αυτό, ωστόσο ακούγονται διάφοροι ψίθυροι σχετικά με τις Ενώσεις που επιλέγονται και... ξαναεπιλέγονται. Όλα αυτά τα αναλογικά έσοδα προς τους Συνδέσμους προπονητών και τις ΕΠΣ και η συνδιαλλαγή τους με την ΕΠΟ προκαλούν ερωτηματικά και συνδέονται για την... σιγή ιχθύος που τηρούν, αντί να υπερασπίζονται τα συμφέροντα των μελών τους.

Οι agents

Ανάλογη πάντως είναι η ατμόσφαιρα που επικρατεί και στους ατζέντηδες των ποδοσφαιριστών. Το παράβολο για να γραφτεί κάποιος μάνατζερ στη λίστα της ΕΠΟ είναι 2000 ευρώ και 500 ευρώ η εκπροσώπηση κάθε χρόνο. Ας πούμε ότι ένας ποδοσφαιριστής Σούπερ Λιγκ κάνει ένα συμβόλαιο 15.000 το χρόνο. Το μίνιμουμ πλέον που καλείται να καταβάλει στον ατζέντη είναι 3%. Έστω ότι πετυχαίνει να πάρει το 8%. Μένουν λιγότερα από 1000 ευρώ, εκ των οποίων τα μισά πηγαίνουν στην Ομοσπονδία! Για Β' και Γ' εθνική δε, που τα χρήματα είναι ελάχιστα, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Ας δούμε και εδώ ένα παράδειγμα προηγμένης ποδοσφαιρικά χώρας. Στην Ιταλία ο ατζέντης γράφεται στην Ομοσπονδία με 280 ευρώ και η εκπροσώπηση είναι 150 ευρώ. Όχι το χρόνο, αλλά το συμβόλαιο! Προφανώς, όλο αυτό έχει οδηγήσει μονοψήφιο αριθμό ατόμων στη λίστα της ΕΠΟ, μιας και επί της ουσίας, πέραν δηλαδή του να είναι κάποιος αναγνωρισμένος, δεν έχει κάποιο νόημα. Με ένα ιδιωτικό συμφωνικό, κατατεθειμένο στην εφορία όλα γίνονται μια χαρά. Και προφανώς από όλο αυτό ζημιωμένη βγαίνει και η ίδια η Ομοσπονδία, αφού δεν προσελκύει μάνατζερς στα μητρώα της.

Εν κατακλείδι

Στην Ελλάδα της κρίσης η θέσπιση συνεχών χαρατσιών και ο εκβιαστικός τρόπος που επιβάλλονται σε όλους τους προπονητές με το «ή πληρώνετε ή κάνετε τα διπλώματα από την αρχή» σαφώς και προκαλεί αρκετές αντιδράσεις στον κόσμο των ανθρώπων των πάγκων. Φαίνεται όμως ότι η αντίδραση μένει μόνο σε αυτούς, καθώς με τον έναν ή τον άλλον τρόπο οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι φορείς ευνοούνται από αυτή την κατάσταση. Η ΕΠΟ, από την πλευρά της, δείχνει να ακολουθεί με τις πλάτες του αυτοδιοίκητου το δόγμα πως ό,τι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό.

Επίσης, δεν έχει τον ελεγκτικό μηχανισμό να τσεκάρει, για παράδειγμα, αν στην κάθε ακαδημία στο κάθε βουνό και χωριό της Ελλάδας, υπάρχει προπονητής με το δίπλωμα UEFA C που απαιτείται. Προφανώς πολλοί επιλέγουν την «μαύρη» εργασία ή φτάνουν στο σημείο να κάθονται σε πάγκο ως «παράγοντες», παρουσιάζοντας ως πρώτο προπονητή κάποιον που έχει πτυχίο χωρίς να έχει ρόλο στην ομάδα. Η τάση της ΕΠΟ να βλέπει τους προπονητές στις τσέπες και όχι στα μάτια εν τέλει ζημιώνει τον σκοπό που έχει εκλεγεί για να προστατεύσει και να προωθήσει. Το ίδιο το ποδόσφαιρο...