Καταγράφηκε για πρώτη φορά «UFO» που προκάλεσε μαύρη τρύπα
Μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στον γαλαξία NGC 3783, περίπου 130 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, έγινε για ακόμη μία φορά αντικείμενο επιστημονικού θαυμασμού, αυτή τη φορά όμως με ένα γεγονός που παρατηρείται για πρώτη φορά.
Η μαύρη τρύπα, με μάζα περίπου 28 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου, απορροφά με ταχύ ρυθμό την ύλη που την περιβάλλει. Την παρακολουθούν στενά τα διαστημικά τηλεσκόπια XMM-Newton της ESA και XRISM της JAXA.
Η έκρηξη που άλλαξε τα δεδομένα
Τον Ιούλιο του 2024 εντοπίστηκε μια ισχυρή έκρηξη ακτίνων Χ η οποία μέσα σε δέκα ημέρες είχε φτάσει σε εντυπωσιακές εντάσεις. Λίγο πριν σβήσει, μέσα σε μόλις 12 ώρες, εμφανίστηκαν ταχύτατοι αστρικοί άνεμοι που κινούνταν με περίπου 57.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, σχεδόν το 1/5 της ταχύτητας του φωτός.
Πρόκειται για τους λεγόμενους ultrafast outflows (UFO), οι οποίοι έχουν εντοπιστεί ξανά στο παρελθόν, αλλά ποτέ κατά τη στιγμή της γέννησής τους και της εξέλιξής τους. Ο επικεφαλής της μελέτης, Liyi Gu από τον οργανισμό Space Research Organisation Netherlands, τόνισε: «Για πρώτη φορά βλέπουμε πως μια ξαφνική έκρηξη ακτίνων Χ από μια μαύρη τρύπα πυροδοτεί άμεσα υπερταχείς ανέμους, οι οποίοι σχηματίζονται μέσα σε μία μόλις ημέρα».
Τι προκαλεί αυτά τα κοσμικά «ξεσπάσματα»;
Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στο κέντρο ενός ενεργού γαλαξιακού πυρήνα (AGN), δηλαδή μιας περιοχής όπου η λάμψη είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που μπορεί να εξηγηθεί από τα άστρα του γαλαξία.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα της ESA Matteo Guainazzi, οι άνεμοι δημιουργήθηκαν όταν το μπερδεμένο μαγνητικό πεδίο του AGN «ξετυλίχτηκε» απότομα – μια διαδικασία παρόμοια με τις ηλιακές εκλάμψεις, αλλά σε κολοσσιαία κλίμακα.
Ο Gu εξηγεί ότι τα δεδομένα δείχνουν πως η απίστευτη ταχύτητα των ανέμων οφείλεται σε μαγνητικές δυνάμεις, όπως και οι στεμματικές εκτοξεύσεις μάζας από τον Ήλιο. Ο αστρονόμος της ESA Erik Kuulkers εξηγεί ότι για πρώτη φορά βλέπουμε μαγνητικά φαινόμενα γύρω από μια μαύρη τρύπα που μοιάζουν εντυπωσιακά με αυτά του Ήλιου, υποδηλώνοντας ότι: «Η ηλιακή και η υψηλής ενέργειας φυσική μπορεί να λειτουργούν με παρόμοιους τρόπους σε ολόκληρο το Σύμπαν».
