Είναι αυτή η αρχαιότερη ιστορία στον κόσμο; Ο μύθος που ενώνει την ανθρωπότητα εδώ και 100.000 χρόνια (vid)
Αν κοιτάξετε τον ουρανό του Βόρειου Ημισφαιρίου ένα καθαρό βράδυ από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, θα δείτε ένα μικρό, λαμπερό σμήνος άστρων, τις Πλειάδες, γνωστές και ως Επτά Αδελφές. Είναι μία από τις πιο αναγνωρίσιμες «συστάδες» του ουρανού και όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, μπορεί να κρύβει την παλαιότερη ιστορία που ειπώθηκε ποτέ από ανθρώπινο στόμα.
Το σμήνος αυτό, που ανήκει στον αστερισμό του Ταύρου, περιλαμβάνει πάνω από 1.000 άστρα, όμως τα πιο λαμπρά και γνωστά σχηματίστηκαν πριν περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια. Από τότε, οι άνθρωποι όλων των πολιτισμών έπλασαν γύρω τους μύθους και το παράξενο είναι πως, από την Ελλάδα έως την Αυστραλία, οι ιστορίες αυτές μοιάζουν εντυπωσιακά μεταξύ τους.
Από τον Όλυμπο ως τον Ωρίωνα: Η χαμένη έβδομη αδελφή
Στην ελληνική μυθολογία, οι Πλειάδες ήταν κόρες του Τιτάνα Άτλαντα και της Πλειόνης. Όταν ο πατέρας τους καταδικάστηκε να κρατά τον ουρανό στους ώμους του, δεν μπορούσε να τις προστατεύσει από τον Ωρίωνα, τον κυνηγό που τις καταδίωκε. Για να τις σώσει, ο Δίας τις μεταμόρφωσε σε άστρα και τις έβαλε να λάμπουν στον ουρανό.
Όμως, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, οι Αβορίγινες της Αυστραλίας αφηγούνται μια σχεδόν ίδια ιστορία, όπου ένας κυνηγός ή νεαρός άντρας καταδιώκει επτά αδελφές στον ουρανό. Οι αντιστοιχίες δεν σταματούν εδώ, αφού και οι δύο παραδόσεις συμφωνούν στον αριθμό των κοριτσιών, παρότι με γυμνό μάτι μόνο έξι άστρα φαίνονται καθαρά.
Πώς εξηγείται αυτή η ομοιότητα; Μια ομάδα επιστημόνων που μελέτησε το φαινόμενο στο πλαίσιο του βιβλίου Advancing Cultural Astronomy (2021) διαπίστωσε κάτι συγκλονιστικό: «Αν γυρίσουμε πίσω το χρόνο με υπολογιστικά μοντέλα, θα δούμε ότι πριν από περίπου 100.000 χρόνια, ένα έβδομο άστρο, η Πλειόνη, ξεχώριζε καθαρά από τον Άτλαντα».
Με την πάροδο των χιλιετιών, τα δύο άστρα πλησίασαν τόσο ώστε σήμερα φαίνονται ως ένα. Αυτό σημαίνει ότι όταν οι πρόγονοι των Ευρωπαίων και των Αυστραλών ζούσαν ακόμη μαζί στην Αφρική, έβλεπαν πράγματι επτά φωτεινές αδελφές στον ουρανό και ίσως διηγούνταν ήδη την ίδια ιστορία: «Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο μύθος των Επτά Αδελφών προϋπήρχε του διαχωρισμού των πληθυσμών πριν από 100.000 χρόνια», σημειώνουν οι ερευνητές.
Μύθοι τόσο παλιοί όσο και η φωτιά
Δεν είναι η μόνη αρχαία ιστορία που φαίνεται να φτάνει τόσο βαθιά στο παρελθόν. Ένας άλλος μύθος των ιθαγενών Γκουντίτζμαρα, στη νότια Αυστραλία, περιγράφει έναν γίγαντα που έσκυψε, μεταμορφώθηκε σε βουνό και έβγαλε λάβα από το στόμα του. Το 2020, γεωλόγοι χρονολόγησαν το ηφαιστειακό πεδίο που αντιστοιχεί στην ιστορία και το αποτέλεσμα; 37.000 χρόνια πριν.
Ίσως λοιπόν, οι ιστορίες των Πλειάδων και του Ωρίωνα να μην είναι απλώς παραμύθια, αλλά ένα απομεινάρι της πρώτης αφήγησης που ειπώθηκε γύρω από μια φωτιά, κάτω από τον ίδιο ουρανό που βλέπουμε ακόμη και σήμερα.
«Είναι δυνατόν οι πρόγονοί μας να έλεγαν αυτή την ιστορία στην Αφρική, πριν από 100.000 χρόνια;» αναρωτιούνται οι ερευνητές. «Αν ναι, τότε ίσως κοιτάζουμε το αρχαιότερο παραμύθι του κόσμου».
