Ο βάτραχος που αιωρήθηκε: Το πείραμα που χάρισε το Νόμπελ και απέδειξε πως όλοι «πετάνε» (vid)
- Πώς μπορεί να αιωρηθεί ένας βάτραχος;
- Από την... πλάκα στα σοβαρά της επιστήμης
- Γίνεται να αιωρηθεί έτσι και ο άνθρωπος;
Το 1997, ο φυσικός Άντρε Γκάιμ και η ομάδα του πραγματοποίησαν ένα πείραμα που έμεινε στην ιστορία. Έκαναν έναν βάτραχο να αιωρηθεί μέσα σε έναν ισχυρό μαγνήτη. Τρία χρόνια αργότερα, το εγχείρημα αυτό τους χάρισε το Ig Nobel Prize, το «χιουμοριστικό Νόμπελ» για τις πιο απρόσμενες επιστημονικές ανακαλύψεις.
Αργότερα, ο ίδιος ο Γκάιμ θα κέρδιζε και πραγματικό Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη του γραφένιου, αποδεικνύοντας ότι ακόμα και τα πιο παράξενα πειράματα μπορούν να οδηγήσουν σε σπουδαία πράγματα.
Πώς μπορεί να αιωρηθεί ένας βάτραχος;
Η απάντηση κρύβεται σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται διαμαγνητισμός. Τι είναι αυτό θα πείτε εσείς. Όλα τα αντικείμενα, ζωντανά ή άψυχα, μεταλλικά ή μη, διαθέτουν ένα μικροσκοπικό μαγνητικό πεδίο. Όταν εκτεθούν σε έναν εξαιρετικά ισχυρό μαγνήτη, το πεδίο αυτό μπορεί να αντιδράσει απωθητικά και να «σπρώξει» το αντικείμενο μακριά.
Αυτό ακριβώς εκμεταλλεύτηκαν οι επιστήμονες βάζοντας τον βάτραχο μέσα σε ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο και το σώμα του, γεμάτο νερό (άρα και οξυγόνο), άρχισε να απωθείται. Το αποτέλεσμα; Ο βάτραχος αιωρήθηκε, σαν «μικρός πράσινος αστροναύτης» σε μηδενική βαρύτητα.
Το «ιπτάμενο» πείραμα έγινε, όπως ήταν αναμενόμενο, διάσημο παγκοσμίως. Η ομάδα του Γκάιμ άρχισε να λαμβάνει αρκετά παράξενες προτάσεις, όπως αυτή ενός Άγγλου θρησκευτικού ηγέτη που τους πρόσφερε ένα εκατομμύριο λίρες για να τον κάνουν να αιωρηθεί μπροστά στους πιστούς του!
Οι επιστήμονες αρνήθηκαν, προφανώς, ευγενικά αλλά η φήμη του πειράματος... εκτοξεύτηκε. Και για την ιστορία, κανένα από τα ζώα δεν έπαθε το παραμικρό. Οι βάτραχοι και τα έντομα που χρησιμοποιήθηκαν επέστρεψαν υγιέστατα στα ενυδρεία τους.
Από την... πλάκα στα σοβαρά της επιστήμης
Η διαμαγνητική αιώρηση μπορεί να φαίνεται σαν κόλπο για τηλεοπτικά show, αλλά έχει πραγματικές εφαρμογές. Χρησιμοποιείται σε έρευνες για να μελετηθεί πώς συμπεριφέρονται ζωντανοί οργανισμοί σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, χωρίς να χρειάζεται να σταλούν στο Διάστημα, κάτι που εξοικονομεί και τεράστια ποσά.
Επιπλέον, η τεχνική βοηθά στη μελέτη της δράσης φαρμάκων σε κύτταρα, ενώ ανοίγει δρόμους για νέες εφαρμογές σε βιοτεχνολογία και υλικά ακριβείας.
Γίνεται να αιωρηθεί έτσι και ο άνθρωπος;
Θεωρητικά, ναι. Όπως εξηγούν φυσικοί στο SciShow, η μαγνητική δύναμη που απαιτείται είναι τόσο ισχυρή, ώστε ο μαγνήτης θα έπρεπε να είναι τεράστιος, πολύ μεγαλύτερος από το μέγεθος ενός ανθρώπινου σώματος.
Σήμερα, τα πειράματα περιορίζονται σε πολύ μικρούς χώρους, περίπου «όσο ένα bagel», οπότε δεν υπάρχει ακόμη τρόπος να κάνουμε έναν άνθρωπο να αιωρηθεί με ασφάλεια.
Μέχρι να το πετύχουν οι επιστήμονες, ίσως πρέπει να συμβιβαστούμε με κάτι πιο «γήινο», όπως ένα ιπτάμενο αυτοκίνητο ή ένα hoverboard. Όπως όμως απέδειξε ο Γκάιμ, ακόμη και ένα φαινομενικά γελοίο πείραμα μπορεί να ανοίξει δρόμους για μελλοντικές ανακαλύψεις.
