Αντρέας, ΠΑΣΟΚ, ηλεκτροσόκ!

Δεν είναι από τα πράγματα, που μπορώ εύκολα να εξηγήσω, αν και έχω ζήσει στη δεκαετία του ’80 και έχω αρκετή πολιτική μνήμη, ειδικά από το 1985 και μετά. Για να μην παρεξηγούμαστε, λέω ότι έχω πολιτική μνήμη, όχι κρίση από τα 10 μου χρόνια. Πως κάτι είχε ήδη αλλάξει στην Ελλάδα από το 1981 και μετά, ήταν εμφανές. Πως υπήρχε η απόλυτη λατρεία, προσωπολατρεία, προσωπολαγνεία για τον Αντρέα (ποτέ Ανδρέα) Παπανδρέου, ήταν επίσης αδιαμφισβήτητο. Αν εκείνος υπήρξε ο πιο μοντέρνος Ευρωπαίος σοσιαλιστής ή ο Άνθρωπος από τη Μαντζουρία, θα το αναδείξουν οι ιστορικοί του μέλλοντος ή τα απόρρητα έγγραφα που αποχαρακτηρίζονται δεκαετίες μετά.

Από τα πιο δύσκολα να απαντηθούν ερωτήματα είναι, αν ο Αντρέας έγινε η Αλλαγή που υποσχέθηκε και ορκίστηκε στο Κοινωνικό Συμβόλαιο με τον ελληνικό λαό. Οι αλλαγές πάντως που έφερε το ΠΑΣΟΚ στα κοινωνικά, εργασιακά και πολιτικά πεδία ήταν τόσο εκκωφαντικές, που δεν μπορεί να πει κανείς ότι, «δεν έγιναν πράγματα» τη δεκαετία του ’80.

Άσχετα αν λέμε σήμερα χωρατά για το παλιό ΠΑΣΟΚ το ορθόδοξο, την οικονομική μας ευμάρεια και το νεύμα στην Μιμή, οι αλλαγές που έλαβαν χώρα ήταν πυκνότατες και σημαντικότατες. Αλλαγές στην ελληνική γλώσσα (καθιέρωση του μονοτονικού) και στα σχολεία (κατάργηση της ποδιάς), το πανεπιστημιακό άσυλο, αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, στους εργασιακούς νόμους, στην εθνική συμφιλίωση, στο κατά κεφαλήν εισόδημα, στον πολιτισμό, στο συνδικαλισμό και και…

Ήταν τελικά όλα υπέροχα επί Πασοκάρας; Ουπς συγγνώμη που θα το χαλάσω λίγο αλλά εκτός από την Πασοκάρα, υπήρξε και η Πασοκίλα. Πάνω στο εμβληματικό σύνθημα, «ο Λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά», χτίστηκαν οι κλαδικές, τα δικά μας παιδιά, νοθεύτηκε ο συνδικαλισμός και γκρεμίστηκε το όνειρο της ισονομίας, όπως αποδείχτηκε χρόνια μετά σε ειδικά και ανειδίκευτα δικαστήρια. «Ήταν πολλά τα λεφτά Άρη» και ήταν πολλά και τα πάθη του Σοσιαλιστικού Κινήματος.

Ξαναγράφω για να μην παρεξηγηθώ, ότι το τελικό πολιτικό αποτύπωμα το γράφει η Ιστορία, καθένας μας κουβαλά την προσωπική και οικογενειακή του μνήμη. Κι αν η πλειοψηφία σήμερα εκτιμά, ότι είχε θετικό αποτύπωμα το ΠΑΣΟΚ για την ελληνική κοινωνία, είναι μια συλλογική μνήμη και μια ιστορική δικαίωση, που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Το ίδιο ισχύει και για τους επόμενους και για τους τωρινούς.

Προσωπικά βρέθηκα ως τηλεοπτικό μειράκιο και στα συνέδρια του ΠΑΣΟΚ στο Κάραβελ και έξω από τη ροζ βίλα και σε υπουργικούς διαδρόμους για δηλώσεις και στο Κοινοβούλιο και τελικά στο σουρεάλ σκηνικό της Τέντας στο Ωνάσειο. Σκηνές θα σας περιγράψω ενδελεχώς στο μέλλον.

Αυτό που μπορώ να σας περιγράψω με σιγουριά, είναι ο όγκος των μηνυμάτων, που λάβαμε χτες βράδυ στην αφιερωματική εκπομπή στο «Βινύλιο». Μιλάμε για την απόλυτη ΛΑΤΡΕΙΑ με όλα τα θετικά και αρνητικά, που αυτό συνεπάγεται. Αναρίθμητα μηνύματα με αναμνήσεις για ξενύχτια, για μπουζούκια, για ετεροδημότες, για επιχορηγήσεις, για δάνεια, για πακέτα Ντελόρ, για τον Παπαθεμελή, τον Γιαννόπουλο, τον Κατσιφάρα, τον Άκη, για τον Κοσκωτά και το γιουγκοσλαβικό καλαμπόκι, για ένα αίσθημα ελευθεριότητας, που όμως ήταν ακόλουθο ενός ειλικρινούς αισθήματος ελευθερίας σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες.

Παρά την ελευθερία όμως, και τα ΜΜΕ ελέγχθηκαν και ο Αυριανισμός θριάμβευσε και ο Χατζηδάκις κατασυκοφαντήθηκε και γενικά ότι δεν ήταν «του Κόμματος», διώχθηκε αγρίως και επιμελώς. Οι διώκτες απλά δεν φορούσαν πια στολές, φορούσαν την κονκάρδα με τον πράσινο ήλιο και είχαν καταλάβει θέσεις αναντίστοιχες των τυπικών τους προσόντων.

Ξεχωρίζω για το τέλος ένα μήνυμα από το inbox της εκπομπής, που διαβάζοντάς το ξανά και ξανά, πιθανώς σας δημιουργήσει ανάμεικτα συναισθήματα: «Θα ήθελα να δω όλους αυτούς που διαμαρτύρονταν ως νέοι στο Σύνταγμα για τον νόμο Παπαθεμελή, πως συμπεριφέρθηκαν ως μεσήλικες στη διάρκεια του lockdown.»

Τη συλλεκτική χτεσινή εκπομπή μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ!