Όταν δεν έχουμε εθνικό ποδόσφαιρο, πώς να έχουμε Εθνική Ομάδα;

Τέτοια εποχή πριν από 8 χρόνια η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία παρουσίαζε στην κοινωνία του ποδοσφαίρου το στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης των εθνικών ομάδων, το οποίο είχε ετοιμάσει ο Φερνάντο Σάντος. Ο τότε τεχνικός διευθυντής Τάκης Φύσσας μαζί με τον συντονιστή του προγράμματος, τον Λεωνίδα Βόκολο περιόδευσαν ανά την Ελλάδα για να παρουσιάσουν το πρόγραμμα που είχε ετοιμάσει ο τότε ομοσπονδιακός προπονητής.

Ο Σάντος, που νοιαζόταν πάρα πολύ για αυτό που θα αφήσει πίσω του όταν θα αποχωρούσε από την Εθνική, ήθελε να βοηθήσει την Ελλάδα να δημιουργήσει μια ενιαία ταυτότητα για το ποδόσφαιρό της και να εκπαιδεύσει τους ποδοσφαιριστές από την εφηβική τους ηλικία προκειμένου αυτοί να φτάνουν έτοιμοι στην Εθνική Ανδρών. Τι είχε κάνει ο Σάντος; Είχε μελετήσει το πορτογαλικό μοντέλο, όχι μόνο επειδή ερχόταν από την πατρίδα του αλλά και επειδή ερχόταν από μια χώρα αντίστοιχου πληθυσμιακού μεγέθους, το είχε επεξεργαστεί και με την βοήθεια του επιτελείου του το είχε προσαρμόσει στα ελληνικά δεδομένα.

Ένας ομοσπονδιακός προπονητής της Ελλάδας είχε νοιαστεί να φτάσει στο βάθος για να αντιμετωπίσει την κατάσταση του ελληνικού ποδοσφαίρου· δεν είχε αρκεστεί στον ρόλο του εκλέκτορα της πρώτης ομάδας. Χάραξε στρατηγική προκειμένου το πλάνο αυτό να υπηρετήσει τον σκοπό της ανάπτυξης των εθνικών ομάδων μέσα από την δημιουργία μιας ενιαίας ταυτότητας. Η βασική ιδέα του για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου ήταν αυτό να ξεκινά από την διαδικασία της συλλογής νεαρών ποδοσφαιριστών, να συνεχίζεται με την διαδικασία της προπόνησης και να στοχεύει στην ένταξη των ποδοσφαιριστών από την νεαρή ηλικία στην κουλτούρα και το πνεύμα της Εθνικής. Πώς προσπαθούσε να το πετύχει αυτό; Αναδιοργανώνοντας το σύστημα διεξαγωγής των ενωσιακών πρωταθλημάτων και βάζοντας ως πρώτο τους στόχο την στελέχωση των εθνικών ομάδων με πρώτη την Κ15, την πρώτη - ηλικιακά - εθνική ομάδα.

Από αυτή την ομάδα η Ομοσπονδία θα επέλεγε μέσα από την διαδικασία της παρακολούθησης των ποδοσφαιριστών σε συνεργασία με τους προπονητές 44 ποδοσφαιριστές - 4 για κάθε θέση - που θα αποτελούσαν την δεξαμενή στελέχωσης της Κ15 ομάδας. Προκειμένου αυτά τα παιδιά να μεγαλώνουν εντός εθνικής και να προετοιμάζονται επαρκώς, δηλαδή να αποκτούν παραστάσεις - να παίζουν, ο Σάντος είχε την ιδέα της δημιουργίας μιας εθνικής ομάδας Κ23, ώστε να μην “χάνονται” τα παιδιά της Κ19 και της Ελπίδων που δεν καταφέρνουν να κάνουν αμέσως το άλμα στην Ανδρών. Και προκειμένου να βεβαιώνεται ο Σάντος ως επικεφαλής ότι οι ποδοσφαιριστές παρακολουθούνται μεθοδικά, στην Ομοσπονδία στηνόταν ένα τμήμα ανάλυσης, προγραμματισμού και ανάπτυξης.

Αυτό το πλάνο, που είχε τεθεί σε εφαρμογή στην αρχή του 2013, μιλούσε για όλα, δηλαδή από την συμπεριφορά των ποδοσφαιριστών μέχρι την αγωνιστική φιλοσοφία, το αγωνιστικό μοντέλο, την αγωνιστική ταυτότητα και την μεθοδολογία της προπόνησης. Ήταν πραγματικά μια ολιστική μελέτη αυτή που είχε κάνει ο Σάντος, η σημαντικότερη δουλειά που είχε κάνει για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Ήταν τόσο αναλυτικό, που είχε υπνωτίσει, κυριολεκτικά, πολλά από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΠΟ κατά την παρουσίασή του - δεν υπάρχει κάτι υπερβολικό σε αυτό, τον έχω ακούσει να μου διηγείται την ιστορία.

Ο Σάντος ήταν ο μοναδικός υπεύθυνος στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου που προσπάθησε να αναλύσει την επιτυχία του Euro 2004 και την επιτυχημένη συνέχεια της Εθνικής Ομάδας με την παρουσία στις μεγάλες διοργανώσεις. Η τεχνογνωσία ενός μορφωμένου μάνατζερ τον είχε βάλει στη διαδικασία της αξιολόγησης και της ανάλυσης προκειμένου να κατανοήσει ποια είναι τα δυνατά σημεία του ελληνικού ποδοσφαίρου και ποια τα κομμάτια που χρειάζονται βελτίωση. Είχε καταλήξει σε συμπεράσματα για την ταιριαστή αγωνιστική ταυτότητα, κι είχε ψάξει να βρει την καταλληλότερη μεθοδολογία προκειμένου να δημιουργεί ποδοσφαιριστές που θα στελεχώνουν την Εθνική Ομάδα. Πήγε να βάλει την ομοσπονδία να δουλέψει με την μεθοδολογία που ακολουθούν σήμερα στην πλειονότητά τους όλοι οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί σύλλογοι για να καλλιεργήσουν το ταλέντο και να ετοιμάσουν ποδοσφαιριστές για την πρώτη ομάδα τους.

Η ιστορία έχει καταγράψει ότι εκείνη η θλιβερή διοίκηση Σαρρή το καλοκαίρι του 2014 άφησε τον Σάντος να φύγει και την ίδια ημέρα ξερίζωσε μέχρι το βάθος του όλο το επιτελείο που είχε δουλέψει με τον Πορτογάλο προπονητή στην εκπόνηση και την λειτουργία αυτού του πλάνου. Τα ξεπάτωσε όλα σε μια νύχτα. Και φυσικά έκτοτε ουδείς μπήκε στον κόπο να κάνει μια ανάλυση της κατάστασης του εθνικού ποδοσφαίρου και να χαράξει στρατηγική. Ο ένας ψώνισε προπονητή με κριτήριο ότι μιλούσε την ίδια γλώσσα μαζί του, την ιταλική (Σαρρής - Ρανιέρι), ο άλλος ψώνιζε προπονητή με κριτήριο την χώρα καταγωγής ποντάροντας στην πειθαρχία και έφερε τον πιο soft σε θέματα πειθαρχίας Γερμανό προπονητή (Γκιρτζίκης - Σκίμπε). Ο τελευταίος έπαιρνε τους προπονητές που του έλεγαν (Αναστασιάδης) ή του έφερναν (Φαν’τ Σχιπ) οι γύρω του. Και τι γινόταν την ίδια ώρα στις “μικρές” εθνικές; Όταν ρίχνεις μια ματιά στις προσκλήσεις των μικρών ηλικιών συναντάς επώνυμα τα οποία σε οδηγούν σε συμπεράσματα ακόμη και αν δεν είσαι πολύ μυημένος. Μοιάζουν με ιδιωτικά σχολεία, στα οποία φοιτούν όσοι έχουν γονείς με οικονομική ή πολιτική δύναμη. Και όσες θέσεις περισσεύουν τις καταλαμβάνουν οι “φτωχοί” και οι λιγότερο προνομιούχοι.

Αυτό είναι σήμερα το ελληνικό εθνικό ποδόσφαιρο. Εντός της ομοσπονδίας κυκλοφορούν “υπεύθυνοι” που λειτουργούν με νοοτροπία διαμεσολαβητή ποδοσφαιριστών, “να μου δώσεις τα δικαιώματα επροσώπησής σου και θα σε προσκαλέσουν”. Κάπως έτσι πάει. Διότι αυτά είναι τα οράματα, όχι οι προκρίσεις της εθνικής και η ανάκαμψη του ποδοσφαίρου. Το “εγώ” είναι πολύ πιο πάνω από το “εμείς”.

Αυτή την κατάσταση παραλαμβάνει ο Θοδωρής Ζαγοράκης. Όχι ένα απλό βουνό, το ύψος του Έβερεστ φτάνουν τα προβλήματα, οι παθογένειες, τα τοξικά και τα αρρωστημένα στοιχεία του ποδοσφαίρου. Και όλα αυτά στη συσκευασία μιας ομοσπονδίας που δεν έχει λεφτά, δηλαδή δεν έχει πόρους και έχει να πληρώνει ένα σωρό τύπους με ένα σωρό λεφτά για να μην κάνουν πολλά, για να μη πω ότι δεν κάνουν τίποτα.

Δεν είναι ο Τζον Φαν’τ Σχιπ το πρόβλημα του εθνικού ποδοσφαίρου, ακόμη και αν κάποιος τον αντιλαμβάνεται ως μη επαρκή για την θέση του ομοσπονδιακού προπονητή. Το πρόβλημά μας είναι ότι δεν έχουμε εθνικό ποδόσφαιρο. Γιατί; Επειδή δεν θέλουμε να έχουμε και επειδή προφανώς κάποιους βολεύει η παράταση της σημερινής κατάστασης. Το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν ενδιαφέρεται να αναλύσει την ιστορία του για να διδαχθεί από αυτή, ούτε νοιάζεται να δεχθεί επιρροές από τα επιτυχημένα μοντέλα που κυκλοφορούν γύρω του. Δεν νοιάζεται για στρατηγική· νοιάζεται μόνο για κονόμα.

Χρειάστηκα τις παραπάνω 977 λέξεις για να απαντήσω στην πιο συνηθισμένη ερώτηση που δέχομαι τις τελευταίες ημέρες, την “γιατί δεν πάει καλά η Εθνική;” ερώτηση. Δεν είναι θέμα προσκλήσεων, δηλαδή προσώπων. Δεν είναι ότι έχουμε τον Μέσι ή τον Κριστιάνο και δεν τον προσκαλούμε στην Εθνική· είναι ότι δεν έχουμε εθνική επειδή δεν έχουμε εθνικό ποδόσφαιρο.