Σήκω σήκω, κάτσε κάτσε!

Kαι όμως υπάρχει Έλληνας, δικός μας άνθρωπος ντε, που γνώριζε τον Μάικλ Τζόρνταν απ’ τα μπετά!

Εξ απαλών ονύχων, που λένε πιο κομψά και πιο παραστατικά, διότι όντως ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου τον πρωτοείδε, τον πρωτοσυνάντησε, πήρε πρέφα περί τίνος επρόκειτο και συν τοις άλλοις έπαιξε κιόλας απέναντι του προτού ο λεγάμενος σκάσει από το αυγό του και γίνει αυτός που επέπρωτο να γίνει!

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα και εξόχως διδακτική ιστορία…

Ο «Coach K», όπως τον βάφτισε εκείνη την εποχή ο Ντιν Σμιθ διότι προφανώς του(ς) ήταν δύσκολο έως και αδύνατο να τα βγάλουν πέρα με τον γλωσσοδέτη του επωνύμου του, μετακόμισε από τη Θεσσαλονίκη στο Τσάπελ Χιλ το καλοκαίρι του 1981 για να κάνει το μάστερ και το διδακτορικό του με ειδικότητα στο motor learning (μάθηση κίνησης και αθλητικές δεξιότητες) στο πανεπιστήμιο της Νόρθ Καρολάινα…

Την προηγούμενη σεζόν είχε κοουτσάρει τον Ηρακλή στην Α1 και μάλιστα τον οδήγησε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος, στη Γλυφάδα απέναντι στην ΑΕΚ, χωρίς τον Σωτήρη Σακελλαρίου (τον οποίο ούτως ή άλλως θα ξανασυναντήσουμε στην ιστορία μας) και τον Κώστα Πιλαφίδη…

Παρεμπιπτόντως τριάμισι χρόνια αργότερα, λίγο προτού ολοκληρώσει το διδακτορικό του, κλήθηκε εσπευσμένως στη Θεσσαλονίκη από τον τότε πρόεδρο του Ηρακλή, Παναγιώτη Χαραλαμπίδη για να αναλάβει ξανά την ομάδα. Επέστρεψε για μερικές εβδομάδες, ξαναγύρισε πίσω για να τελειώσει τις μπίζνες του (όπως συνηθίζει να λέει και ο ίδιος), έμεινε αντ’ αυτού στον πάγκο ο Γιώργος Προεστός και έκανε αυτό που τώρα κάνει όλος κόσμος…

Τηλεργασία κι απάνω τούρλα!

«Όταν τον είδα για πρώτη φορά στην αρχή της σεζόν 1981-82 ο Τζόρνταν ήταν ρούκι. Δεν θα πω την κοινοτυπία ότι φαινόταν πόσο ταλαντούχος και χαρισματικός ήταν, αυτό είναι δεδομένο. Η μήπως να πω ότι προέβλεψα πως θα γίνει αυτός που έγινε; Σαχλαμάρες. Πάμ’ παρακάτω…» λέει ο Κιουμουρτζόγλου.

Παρακάτω είναι το modus lavorandi του Τζόρνταν, που αποτελούσε την εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη την οποία επέβαλε ο Ντιν Σμιθ και ο Ευθύμης τη βίωσε εκ του σύνεγγυς…

Ο Κιουμουρτζόγλου ανέπτυξε μια πολύ ξεχωριστή σχέση με τον «πρύτανη» (Dean) του κολεγιακού μπάσκετ και είχε το ελεύθερο να παρακολουθεί τις προπονήσεις και να συνεργάζεται με τα μέλη του επιτελείου του. Παρεμπιπτόντως η σχέση θα διαρκούσε και μετά την αποχώρηση του, μάλιστα ο μετέπειτα προπονητής της Εθνικής ομάδας, του Παναθηναϊκού, του ΠΑΟΚ, του Αρη και του Πανιωνίου, έφερε τον Σμιθ τον Μάιο του 1994 σε ένα μεγάλο σεμινάριο στις εγκαταστάσεις των εκπαιδευτηρίων Κωστέα-Γείτονα και τότε είχα την ευκαιρία να του κάνω μια συναρπαστική συνέντευξη.

Ο λόγος ξανά στον Ευθύμη για τις πρώτες εικόνες του από τον Τζόρνταν…

«Ολο το καλοκαίρι, μετά τη λήξη της σεζόν και μέχρι τις 15 Οκτωβρίου οι κανονισμοί του ΝΒΑ απαγορεύουν τις κανονικές προπονήσεις και τα φιλικά ματς. Τότε λοιπόν ερχόντουσαν στο κάμπους παίκτες που είχαν αποφοιτήσει και κάποιοι από αυτούς βρίσκονταν πια στο ΝΒΑ και έπαιζαν εσωτερικά διπλά με εκείνους οι οποίοι θα συνέχιζαν. Δεν επιτρεπόταν να φορούν κανονικές φανέλες της ομάδας, αλλά χωρίζονταν σε πεντάδες και έπαιζαν γυμνοί εναντίον ντυμένων, μάλιστα κάποιες φορές συμμετείχα κι εγώ σε αυτά τα ματς. Κάθε αγώνας έληγε στους 11 πόντους και όποιοι νικούσαν συνέχιζαν μέχρι το βράδυ. Ε, ο Τζόρνταν έφευγε πάντοτε τελευταίος, αφού η ομάδα του δεν έχανε ποτέ»!

Όταν εμφανιζόταν στα πέριξ ο Ντιν Σμιθ, δεν κουνιόταν φύλλο. «Ακρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει» που λέει και ο Διονύσιος Σολωμός στο ποίημα του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»!

«Ο Σμιθ ενέπνεε τέτοιο σεβασμό που ειλικρινά δεν τόλμαγες ούτε να αναπνεύσεις» σχολιάζει ο Ευθύμης. «Δεν χαριζόταν ούτε στον Τζόρντανμ, ούτε στο Θεό τον ίδιο, μάλιστα ανέθετε σε φοιτητές που λειτουργούσαν ως assistant managers γενικών καθηκόντων, να κρατούν ένα point system. Σημείωναν τα λάθη των παικτών στις ασκήσεις ή στο διπλό και όσοι συγκέντρωναν τους περισσότερους βαθμούς ποινής, μαύρο φίδι που τους έφαγε. Ο Σμιθ τους υπέβαλε στο μαρτύριο «καμικάζι» αναγκάζοντας τους να τρέχουν πάνω κάτω στις εξέδρες του γηπέδου»…

Αυτό το είδα κι εγώ με τα μάτια μου, στην προπόνηση που έκαναν οι Tar Heels στο κλειστό γήπεδο του αμερικάνικου κολεγίου του Deree στην Αθήνα, όπου μαζί με κάμποσους προπονητές ο συχωρεμένος ο Θανάσης Χριστοφόρου άφησε να κάνουμε… μπανιστήρι και μερικοί δημοσιογράφοι. Εκείνος που την πλήρωσε τότε ήταν κάποιος Χάντερ (αγνώστων λοιπών στοιχείων) που ήταν συμπληρωματικός και βοηθητικός στις προπονήσεις. Όταν πέθανε ο Σμιθ, ο Δημήτρης Καρύδας έγραψε ότι στο ίδιο μαρτύριο εκείνη την ημέρα υποβλήθηκε και ο Σαμ Πέρκινς, αλλά για να πω την αμαρτία μου δεν το θυμάμαι…

Ίσως εκείνη τη στιγμή είχα βγει για τσιγάρο ή προς νερού μου!

Ο λόγος ξανά στον Κιουμουρτζόγλου…

«Όταν είδα για πρώτη φορά αυτό το βασανιστήριο ρώτησα τον Ντιν Σμιθ πόση ώρα κρατάει. Με κοίταξε και μου απάντησε γελώντας: “Μέχρι να πέσουν κάτω, μπορεί να έχουν πεθάνει κιόλας”»!

Τι βιολί βάραγε τότε ο Τζόρνταν; «Είχε φοβερή αθλητικότητα, μεγάλη ικανότητα στο σκοράρισμα και απίστευτο αθλητικό εγωισμό. Αλλά, όσο περίεργο ή αιρετικό κι αν φανεί αυτό, θα το πω: Δεν είδα κάτι τρομακτικό, διότι απλούστατα αυτό δεν το σήκωνε η φιλοσοφία του Σμιθ. Εχει πει άλλωστε και ο ίδιος ο Τζόρνταν ότι “ο μόνος προπονητής που με σταμάτησε ήταν ο Ντιν Σμιθ”. Εννοούσε και αυτό το διαπιστώναμε ότι ο κόουτς δεν ανεχόταν παρασπονδίες στο σύστημα στο οποίο έπρεπε όλοι μα όλοι να πειθαρχούν να το εφαρμόζουν ευλαβικά. Ολοι, ακόμη και ο Τζόρνταν, που κι αυτόν ο Σμιθ τον είχε “σήκω σήκω και κάτσε κάτσε”. Με τέτοια κουλτούρα ανατράφηκε ο Τζόρνταν, δεν έγινε επιδειξιομανής και παρτάκιας στο παιχνίδι του και γι αυτό τον λόγο κατέκτησε κιόλας έξι πρωταθλήματα στο ΝΒΑ. Η μόνη, ας πούμε, παρασπονδία που έκανε μερικές φορές, μετά από ταξίδια για αγώνες εκτός έδρας, ήταν το ότι πάρκαρε το αυτοκίνητο του έξω από την είσοδο του γυμναστηρίου, ενώ αυτό δεν επιτρεπόταν στους φοιτητές».

Τον Οκτώβριο του 1983 ο Ευθύμης υπήρξε ο πρωτεργάτης και ο φυσικός αυτουργός στη συνωμοσία

που έφερε το Νόρθ Καρολάινα και τον Τζόρνταν στην Ελλάδα. Εκείνος χάρη στην καθημερινή επαφή του με τον Σμιθ έριξε τον σπόρο, ο αείμνηστος και εκλεκτός αντιπρόεδρος της ΕΟΚ (και κατοπινός μέντορας του νυν Γενικού Γραμματέα της FIBA, Ανδρέα Ζαγκλή) Παντελής Δέδες, που είχε παρακολουθήσει κιόλας από κοντά τον τελικό του ’82 τον καλλιέργησε, ο Λάκης Τσάβας τον πότισε και η δουλειά έγινε όμορφα και παστρικά!

Χρειάσθηκε βεβαίως και μια δεύτερη πράξη συνωμοσίας, διότι στις ομάδες του NCAA απαγορεύεται δια ροπάλου να παίξουν επίσημους αγώνες και να κάνουν κανονικές προπονήσεις πριν από τις 15 Οκτωβρίου…

Τα μπάλωσε όμως ο ίδιος ο Σμιθ, ο οποίος γοητεύθηκε από την ιδέα του ταξιδιού στην Ευρώπη και δεν ήγειρε κιόλας καμιά παράλογη ή υπερβολική αξίωση, πέρα από την ευλαβική τήρηση των συγκεκριμένων προγραμμάτων. Μάλιστα λόγω των περιοριστικών κανονισμών, οι Tar Heels έπαιξαν δυο ματς την ίδια ημέρα (με την Εθνική και τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου τον οποίο νίκησαν με 105-104 μετά από δυο παρατάσεις) στο Αλεξάνδρειο και συνολικά τρία μέσα σε 24 ώρες χώρια το ταξίδι από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα!

Στο Τουρνουά «Δημήτρια» εκτός από την Εθνική και το Νορθ Καρολάινα έλαβαν επίσης μέρος ο Ερυθρός Αστέρας Βελιγραδίου με προπονητή τον Ράνκο Ζεράβιτσα και η Μπερλόνι Τορίνο με σέντερ τον Ρέντσο Βεκιάτο ο οποίος τέσσερις μήνες νωρίτερα είχε στεφθεί πρωταθλητής Ευρώπης με την Ιταλία στη Ναντ. Εκεί στο τέλος του Τουρνουά έβγαλα και μια φωτογραφία μαζί με τον Τζόρνταν και τον Γκάλη που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου της δημοσιογραφικής καριέρας μου.

Παράλογοοοο;

Στον αγώνα της Θεσσαλονίκης, απόντος του Παναγιώτη Γιαννάκη και του Παναγιώτη Φασούλα, οι Tar Heels είχαν νικήσει με 100-83. Οι συνθέσεις:

ΕΛΛΑΔΑ: Γκάλης 24, Ανδρίτσος 16, Σακελλαρίου 2, Κοκολάκης 20, Κατσούλης 10, Σταυρόπουλος 2, Ρωμανίδης 2, Καρατζουλίδης 4, Φιλίππου 1, Μάλλαχ 2, Σκροπολίθας, Αγιασωτέλης.

ΝΟΡΘ ΚΑΡΟΛΑΪΝΑ: Πέτερσον 4, Τζόρνταν 34, Χιλ 8, Τόμπσον 8, Πέρκινς 14, Μπραντ Ντόχερτι 14, Ματ Ντόχερτι 7, Εξουμ 4, Μάρτιν 4, Σμιθ.

Στον αγώνα της επόμενης ημέρας στο γήπεδο του Σπόρτιγκ, με τον Γιαννάκη, αλλά χωρίς τον Γκάλη και τον Φασούλα, η ελληνική ομάδα ηττήθηκε με 79-71, κρατώντας χαμηλά το σκορ χάρη και στην άμυνα ζώνης 1-3-1 που έπαιξε ο Κώστας Πολίτης. Αυτός ο αγώνας μάλιστα σημαδεύθηκε από τρία περιστατικά: τον καυγά του «Δράκου» με τον Τζόρνταν (μετά από ένα.. τζαρτζάρισμα), την τάπα του Νίκου Φιλίππου στον «Αir» και τη μυθική ατάκα του Σωτήρη Σακελλαρίου.

Τριάντα επτά χρόνια αργότερα ο Φιλίππου τον οποίο ο (προπονητής του στον Αρη) Γιάννης Ιωαννίδης αποκαλούσε «λευκό με προσόντα μαύρου» δεν έχει ξεχάσει τι έκανε εκείνο το βράδυ και φροντίζει να… αυτοσαρκάζεται. «Από τη στιγμή που υπάρχει καταγεγραμμένο το γεγονός δεν μπορώ να το διαψεύσω. Απλώς προσπαθώ να το ξεχάσω για να μη γίνομαι προκλητικός»!

Τι ήταν στα μάτια του Φιλίππου ο Τζόρνταν; «Ένα ξωτικό! Εξωπραγματικός και υπερφυσικός. Σε κάθε κίνηση του μέναμε και τον κοιτάγαμε με ανοιχτό το στόμα, σαν χάνοι».

Το τρίτο «επεισόδιο» που παραπέμπει κιόλας στα μεταγενέστερα σοκ τα οποία προκάλεσαν ανάλογες φάσεις του Βινς Κάρτερ (στον Φρεντερίκ Βάις) και του Γιάννη Αντετοκούτνμπο στον (Τιμ Χαρνταγουέι τζούνιορ) είναι η αντίδραση του Σωτήρη Σακελλαρίου σε μια πιρουέτα του Τζόρνταν…

Τη διηγείται ο ίδιος ο «Σπόρος», όπως είναι το παρατσούκλι του παλαίμαχου πλέι μέικερ του Ηρακλή και του ΠΑΟΚ: «Έφευγε στον αιφνιδιασμό και στήθηκα για να του πάρω επιθετικό φάουλ. Χαμήλωσα το σώμα μου, αλλά αυτός όταν με είδε σε αυτή τη στάση άνοιξε τα πόδια του και πέρασε από δίπλα μου, αλλά σχεδόν από πάνω μου. Εγώ κανονικά έχω ύψος 1μ.83 και χαμηλωμένος είχα γίνει 1μ.50, οπότε με προσπέρασε σαν να μην υπήρχα και κάρφωσε την μπάλα»!

Στο αμέσως επόμενο κλικ ο Σακελλαρίου, όντας εμβρόντητος, αλλά χωρίς να χάσει το χιούμορ του γύρισε προς τον πάγκο της Εθνικής και είπε μια ατάκα που μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη όλων…

«Παιδιά, είδα τη σόλα του. Φοράει 13 νούμερο παπούτσι»!

Το αμερικάνικο νούμερο 13 ισοδυναμεί με το 47 στην Ευρώπη και το σοκ και δέος που ένιωσε ο Σακελλαρίου έφερε στη μνήμη μια παλιότερη ατάκα του συχωρεμένου του Αρη Ραφτόπουλου σε ένα ματς της Εθνικής με τη Σοβιετική Ένωση…

Τότε ο γκαρντ του Παγκρατίου μάρκαρε τον ασύλληπτο Σεργκέι Μπέλοφ και κάποια στιγμή έχοντας απαυδήσει από τη ματαιότητα της προσπάθειας του αυτοσαρκάσθηκε με μοναδικό τρόπο…

«Ρε παιδιά τι να μαρκάρω; Πάω από ‘δω, πάω από ΄κει και το μόνο που προλαβαίνω να δω είναι ένα κόκκινο σορτσάκι στη μούρη μου»!

Eυτυχώς διασώθηκαν και υπάρχουν διαθέσιμα ως ανεκτίμητη προίκα της συλλογικής μνήμης πλάνα από εκείνους τους αγώνες.

ΥΓ: Άνοιξα χθες την κουβέντα με τον Παναγιώτη Γιαννάκη, ο οποίος μου ανέλυσε εκτεταμένα το «φαινόμενο Τζόρνταν» και επιφυλάσσομαι να επιστρέψω απ’ αυτού αύριο…