Ανασκόπηση: το 2025 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και τη στήριξη της Ουκρανίας, μέχρι την υπεράσπιση του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Παράλληλα, ανέδειξε ζητήματα που αγγίζουν άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών, όπως η δημόσια υγεία, η στέγαση, η κοινωνική συνοχή και η ισότητα. Μέσα από νομοθετικές πρωτοβουλίες, πολιτικά ψηφίσματα και ισχυρά συμβολικά μηνύματα, το ΕΚ διαμόρφωσε το ευρωπαϊκό αφήγημα μιας χρονιάς που άφησε σαφές αποτύπωμα στο μέλλον της Ένωσης.

Ιανουάριος
Ο Ιανουάριος σηματοδότησε ένα δυναμικό ξεκίνημα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τη σύσταση και την έναρξη εργασιών τεσσάρων νέων μόνιμων επιτροπών που αντανακλούν τις σύγχρονες ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών. Η Επιτροπή Δημόσιας Υγείας (SANT), η Επιτροπή Ασφάλειας και Άμυνας (SEDE), η Επιτροπή Στεγαστικής Κρίσης (HOUS) και η Επιτροπή για την Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας (EUDS) ανέλαβαν καθήκοντα σε κρίσιμους τομείς πολιτικής. Οι επιτροπές αυτές ενισχύουν τον νομοθετικό και ελεγκτικό ρόλο του ΕΚ, επεξεργάζονται προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διαμορφώνουν εκθέσεις που οδηγούνται στην ολομέλεια. Η δημιουργία τους αποτυπώνει τη βούληση του Κοινοβουλίου να ανταποκριθεί σε προκλήσεις όπως η υγειονομική ασφάλεια, η γεωπολιτική αστάθεια, η στεγαστική κρίση και η προστασία της δημοκρατίας. Ο Ιανουάριος έθεσε έτσι τις βάσεις για μια χρονιά έντονων πολιτικών εξελίξεων.

Φεβρουάριος
Τον Φεβρουάριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έστειλε ένα σαφές πολιτικό μήνυμα υπέρ της δημοκρατίας, αρνούμενο να αναγνωρίσει την αυτοανακηρυχθείσα κυβέρνηση της Γεωργίας μετά τις εκλογές της 26ης Οκτωβρίου 2024. Οι ευρωβουλευτές χαρακτήρισαν τις εκλογές νόθες και καταδίκασαν τις αντιδημοκρατικές πρακτικές του κυβερνώντος κόμματος «Γεωργιανό Όνειρο». Παράλληλα, κάλεσαν τη διεθνή κοινότητα να μποϊκοτάρει την κυβερνώσα ελίτ και ζήτησαν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να μην την αντιμετωπίζουν ως νόμιμο εκπρόσωπο της χώρας. Το ΕΚ συνέχισε να αναγνωρίζει τη Salome Zourabichvili ως νόμιμη Πρόεδρο της Γεωργίας, ενώ η ενταξιακή πορεία της χώρας προς την ΕΕ τέθηκε στον «πάγο». Η στάση αυτή ανέδειξε τον ρόλο του Κοινοβουλίου ως θεματοφύλακα των δημοκρατικών αξιών.

Μάρτιος
Ο Μάρτιος ήταν αφιερωμένος στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Σε ψήφισμα που ενέκρινε, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε ότι η ασφάλεια της Ευρώπης αποτελεί πρωτίστως ευθύνη της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν επείγουσες δράσεις για τη μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες στον τομέα της άμυνας και χαιρέτισαν το σχέδιο «ReArm Europe» της προέδρου της Επιτροπής Ursula von der Leyen. Υπογράμμισαν ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη στρατιωτική απειλή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και κάλεσαν σε άρση των περιορισμών στη χρήση δυτικών οπλικών συστημάτων από την Ουκρανία. Το ψήφισμα ανέδειξε τη στροφή της ΕΕ προς μια πιο αυτόνομη και συντονισμένη αμυντική πολιτική.

Απρίλιος
Τον Απρίλιο, ο πολιτισμός βρέθηκε στο επίκεντρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με την απονομή του Βραβείου Κοινού LUX 2025 στην ταινία animation «Flow» του Λετονού σκηνοθέτη Gints Zilbalodis. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες και ανέδειξε τη δύναμη του ευρωπαϊκού κινηματογράφου να θίγει καίρια κοινωνικά ζητήματα. Το «Flow» πραγματεύεται θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση και η ανθεκτικότητα, αξίες που βρίσκονται στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν επίσης ταινίες από την Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ουκρανία και το Βέλγιο, επιβεβαιώνοντας την πολιτισμική πολυμορφία της ΕΕ. Το Βραβείο LUX, με ισότιμη συμμετοχή κοινού και ευρωβουλευτών στην ψηφοφορία, λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ πολιτών και ευρωπαϊκών θεσμών.

Μάιος
Τον Μάιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επανεξέτασε τη σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η ενταξιακή της πορεία δεν μπορεί να επανεκκινήσει υπό τις παρούσες συνθήκες. Σε σχετική έκθεση, οι ευρωβουλευτές επισήμαναν τις σοβαρές δημοκρατικές ελλείψεις και την αυξανόμενη αυταρχική στροφή της τουρκικής κυβέρνησης. Παρά τις φιλοευρωπαϊκές προσδοκίες μεγάλου μέρους της τουρκικής κοινωνίας, η απόκλιση από τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ θεωρήθηκε καθοριστική. Το Κοινοβούλιο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός διαφορετικού πλαισίου σχέσεων, χωρίς όμως προοπτική πλήρους ένταξης. Η συζήτηση ανέδειξε τα όρια της διεύρυνσης και τη σημασία της προσήλωσης στο κράτος δικαίου.

Ιούνιος
Τον Ιούνιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε έντονη ανησυχία για την κατάσταση του κράτους δικαίου εντός της ΕΕ, αξιολογώντας την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ευρωβουλευτές κατήγγειλαν κυβερνητικές παρεμβάσεις σε υποθέσεις διαφθοράς, την κατάχρηση του δικαστικού συστήματος και τον περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις επιθέσεις κατά των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, στη συρρίκνωση του χώρου της κοινωνίας των πολιτών και στη χρήση της τεχνολογίας για τον έλεγχο των πολιτών. Το Κοινοβούλιο ζήτησε αυστηρότερη σύνδεση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης με τον σεβασμό στο κράτος δικαίου, ενισχύοντας τον ρόλο του ως εγγυητή των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης.

Ιούλιος
Ο Ιούλιος αποτέλεσε ορόσημο για τη Βουλγαρία και την ευρωζώνη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε το πράσινο φως για την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2026, επιβεβαιώνοντας ότι πληροί όλα τα απαραίτητα κριτήρια. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Βουλγαρίας, που εντάχθηκε στην ΕΕ το 2007. Με την ένταξή της, η Βουλγαρία θα γίνει το 21ο μέλος της ευρωζώνης, ενισχύοντας τη σταθερότητα και τη συνοχή της. Το Κοινοβούλιο, μέσω της συμβουλευτικής του γνώμης, υπογράμμισε τη σημασία της οικονομικής σύγκλισης και της εμπιστοσύνης στο κοινό νόμισμα.

Σεπτέμβριος
Τον Σεπτέμβριο, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola επισκέφθηκε το Κίεβο, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης προς την Ουκρανία. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, συναντήθηκε με την πολιτική ηγεσία της χώρας, απηύθυνε ομιλία στην Ουκρανική Βουλή και εγκαινίασε το νέο γραφείο συνδέσμου του ΕΚ. Η κ. Metsola επανέλαβε τη δέσμευση της Ευρώπης να συνεχίσει τη στρατιωτική, ανθρωπιστική και διπλωματική στήριξη προς την Ουκρανία, καθώς και την επιβολή ισχυρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η επίσκεψη ανέδειξε τον ενεργό ρόλο του Κοινοβουλίου στη διεθνή σκηνή.

Οκτώβριος
Ο Οκτώβριος ήταν αφιερωμένος στην υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου και της δημοσιογραφίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακοίνωσε τους νικητές του Βραβείου Ζαχάρωφ 2025, το οποίο απονεμήθηκε σε δύο φυλακισμένους δημοσιογράφους που διώχθηκαν για την κριτική τους στα καθεστώτα των χωρών τους. Παράλληλα, το Βραβείο Δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia απονεμήθηκε στην πλατφόρμα Follow the Money για την αποκάλυψη δικτύων που παρακάμπτουν τις κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο. Οι βραβεύσεις αυτές ανέδειξαν τη σημασία της ερευνητικής δημοσιογραφίας και τον ρόλο του ΕΚ στην προάσπιση των θεμελιωδών ελευθεριών.

Νοέμβριος
Τον Νοέμβριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το πρώτο πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (EDIP), με προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής και τεχνολογικής βάσης, στη βελτίωση των αμυντικών ικανοτήτων της Ένωσης και στη στήριξη της Ουκρανίας. Η δημιουργία ειδικών ταμείων και ενός κοινού νομικού πλαισίου για αμυντικά έργα σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Το Κοινοβούλιο ανέδειξε έτσι τον ρόλο του στη διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής άμυνας.

Δεκέμβριος
Η χρονιά έκλεισε τον Δεκέμβριο με ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε την πρωτοβουλία πολιτών «My Voice, My Choice», ζητώντας καθολική πρόσβαση σε νόμιμη και ασφαλή άμβλωση σε όλη την Ευρώπη. Οι ευρωβουλευτές πρότειναν τη δημιουργία ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού μηχανισμού για τη στήριξη των κρατών μελών και υπογράμμισαν τον ρόλο της ΕΕ στη διασφάλιση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Το ψήφισμα αυτό επιβεβαίωσε τη δέσμευση του Κοινοβουλίου στην προστασία της σωματικής αυτονομίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ολοκληρώνοντας μια χρονιά έντονων πολιτικών παρεμβάσεων.