Με την έμπνευση του ΠΟΚ

Το Κύπελλο Χριστουγέννων αποτελούσε μια πρωτοβουλία του Π.Ο.Κ, της άτυπης (για κάποιους ήταν επίσημη) συμμαχίας που είχαν σχηματίσει οι Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός και ΑΕΚ, αποτελώντας αντίβαρο στην ΕΠΟ. Αφορμή της δημιουργίας του ήταν ο αποκλεισμός του Ολυμπιακού από το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, με τους «πράσινους» και τους «κιτρινόμαυρους» να παίρνουν το πλευρό των «ερυθρολεύκων». Η προσπάθειά τους για ίδρυση δικού τους πρωταθλήματος δεν ευδοκίμησε, ωστόσο, εκμεταλλευόμενοι και τις κενές ημερομηνίες, ξεκίνησαν το Κύπελλο Χριστουγέννων το 1943.

Ο Αριστείδης Καμάρας, μιλώντας στο gazzetta.gr, μας μεταφέρει στην ρομαντική εκείνη εποχή και στις απαρχές της διοργάνωσης. «Εγώ πρόλαβα τις διοργανώσεις αυτές χάρη στον αδερφό μου. Με έπαιρνε από το χέρι ο Γιώργος, ο μεγάλος κανονιέρης του Απόλλωνα, με τον οποία είχαμε 9 χρόνια διαφορά. Κάθε μέρα ερχόταν στο σπίτι μας η Αθλητική Ηχώ και είχαμε ενημέρωση για όλα. Τότε, τα πρωταθλήματα προηγούνταν των τοπικών Ενώσεων. Έβγαινε ο Πρωταθλητής Πειραιώς, Αθηνών και τα λοιπά. Μετά γινόταν το πρωτάθλημα Ελλάδας, σε μια μορφή που θύμιζε πλέι οφ. Τρεις ομάδες από την Αθήνα, δύο από τον Πειραιά, τρεις από τη Θεσσαλονίκη και τρεις από την επαρχία. Κι έτσι διεξαγόταν το Πρωτάθλημα Ελλάδας, πριν θεσπιστεί η Α' Εθνική Κατηγορία το 59-60. Υπήρχαν λοιπόν ημερομηνίες ανοιχτές. Ο κόσμος τις γιορτές δεν είχε άλλη διασκέδαση. Το ποδόσφαιρο κυριαρχούσε, κρέμμονταν σαν τα σταφύλια στο γήπεδο! Τότε γινόταν το πρωτάθλημα των ενόπλων, που όλοι οι διεθνείς παίκτες υπηρετούαν τη θητεία τους και γέμιζαν τα γήπεδα για να δουν τον αγώνα αεροπορία-στρατός ή ναυτικό. Ο κόσμος διψούσε. Το κυριακάτικο ποδόσφαιρο ήταν η πιο σημαντική διασκέδασή του».

«Δέκα ομάδες με πρώτο τον ΠΑΟ διεκδικούν το Κύπελλον των Χριστουγέννων. Οι μεγάλοι αγώνες των εορτών έχουν εισέλθει ήδη εις το στάδιον της πραγματοποιήσεως και χθες ανεκοινώθησαν αι πρώται λεπτομέρεια. Ως γνωστόν οι αγώνες ούτοι θα γίνουν εφέτος χωριστά εις τας Αθήνας και χωριστά εις τον Πειραιά. Εις την πρωτεύουσα θα διοργανωθή μέγα τουρνουά με συμμετοχήν των περισσοτέρων σωματείων Α' κατηγορίας. Προς τούτο πρωτοβουλία του Παναθηναϊκού εκλήθησαν χθες εις σύσκεψιν όλα τα σωματεία της πρώτης κατηγορίας, διά να καθορίσουν από κοινού τις λεπτομέρειας. Εις την σύσκεψιν δεν μετέσχε η ΑΕΚ -ήτις θα αγωνισθή εις το Πειραϊκόν συγκρότημα - ενώ ο Πανιώνιος εζήτησε αναβολή μιας ημέρας δια΄να απαντήση», αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ από την Αθλητική Ηχώ της εποχής, την οποία εντοπίσαμε στο Αρχείο Τύπου Εφημερίδων και Περιοδικών.

Δυνατόν «παρών» από κόσμο!

Ο κύριος Καμάρας συνεχίζει: «Ήταν λίγες οι ομάδες και είχαμε αρκετές ημερομηνίες ελεύθερες. Τότε υπήρχε ένας δαιμόνιος μάνατζερ, ο περίφημο Βολανάκης που είχε την έδρα του στη Βιέννη και έφερνε ξένες ομάδες στην Ελλάδα τα Χριστούγεννα και το Πάχα. Βλέπαμε μεγάλες ομάδες να έρχονται. Την Ραπίντ, την Αούστρια, την Χάιντουκ. Γιουγκοσλαβικές με απίστευτους παίκτες, είχα δει μέχρι και τον Χάπελ. Εκείνη την περίοδο, πέρα από το μεγάλο ΠΟΚ, που ήταν το ΠΑΟ-ΟΣΦΠ-ΑΕΚ, είχε γίνει και το μικρό, που το αποτελούσαν οι Απόλλων-Πανιώνιος -Εθνικός. Καλούσαν και αυτοί ομάδες. Υπήρχαν όμως και πάλι κενές ημερομηνίες. Από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι τις 20 Ιανουαρίου ήταν οι χειμερινές διακοπές που λέγαμε τότε. Στα πλαίσια αυτά, επειδή οι σύλλογοι αυτοί είχαν ανάγκη από εισιτήρια, είχαν επινοήσει διάφορες διοργανώσεις, γεμίζοντας τα γήπεδα. Δημιουργήθηκαν λοιπόν οι θεσμοί όπως το Κύπελλο Χριστουγέννων, το Κύπελλο Πάσχα και το Κύπελλο Σεπτεμβρίου».

Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τρομερή. Όπως διαβάζουμε σε φύλλο της «Αθλητικής Ηχούς» τις γιορτές του '44: «Το Κύπελλο Χριστουγέννων είναι το κύριον θέμα των συζητήσεων των Αθηναίων φιλάθλων μας. Ως γνωστόν είς τους αγώνας αυτούς εδήλωσαν συμμετοχήν αι 11 ομάδες Α' κατηγορίας της πρωτεούσης πλην της ΑΕΚ, η οποία επροτίμσε να δώση δύο αγώνας προς τον Ολυμπιακόν εις το Φάληρον. Εκ των ένδεκα ομάδων κατόπιν κληρώσεως δεν θα λάβη μέρος εις τους προκριματικούς αγώνας ο Αθηναϊκός. Αι δέκα ομάδες εκληρώθησαν εις πέντε ζεύγη, διά πέντε αγώνας». Ο «θρύλος» του Ολυμπιακού Ηλίας Υφαντής, έζησε τη διοργάνωση από την αρχή ως το τέλος της. Μιλώντας στο gazzetta.gr τονίζει: «Η εποχή εκείνη ήταν μοναδική και ανεπανάλληπτη. Ήταν παιχνίδια που βγήκαν μέσα από πολλή μελέτη και μία άριστη διοργάνωση. Ήταν ένας θεσμός που δεν έδινε το δικαίωμα σε κανέναν να πει το παραμικρό, όπως γίνεται σήμερα. Ο νοών νοείτο. Από τους αγώνες εκείνους έβγαινε μια αγωνιστική αλήθεια και πολιτιστική. Όλοι το είχαν αγαπήσει αυτό το τουρνουά. Και τστο πασχαλινό και στο Χριστουγεννιάτικο το γήπεδο ήταν πάντα κατάμμεστο. Και τότε υπήρχε φτώχεια, αλλά ήταν αλλιώς...»

Μάχες και ματσάρες!

Μην φανταστείτε ότι τα ματς ήταν... φιλικά! Όπως διαβάζουμε στην Αθλητική Ηχώ στις 27/12 του 1945: «Ο χθεσινός αγών Παναθηναϊκού - ΑΕ Παγκρατίου, ο οποίος διεξήχθη εις το γήπεδον της λεωφόρου Αλεξάνδρας ενώ άρχισε με τους καλύτερους οιωνούς ετερματίσθη ένα λεπτό προ της κανονικής λήξεως του, εν μέσω επεισοδίων και συμπλοκών. Ήρωες των επεισοδίων ήσαν οι Νικολόπουλος (ΠΑΟ) και Καραγεώργης (Παγκράτι), οι οποίοι ελησμόν ησαν προς στιγμήν την ιδιότητα των αθλητών και εις μίαν σύγκρουσιν των συνεπλάκησαν, συνετλέσαντες εις την διακοπή του αγώνος εν λεπτόν προ της κανονικής λήξεώς του».

Εκτός από κάποια επεισόδια, υπήρχαν και ματσάρες. Όπως εκείνο το Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 2-0, όπου οι «πράσινοι» έβαλαν στα 6 πρώτα λεπτά τα γκολ της νίκης και μετά το ματς έγινε... ροντέο! Μαζί με τα του ματς, δεν έλειπαν και τα πειράγματα! «Οι φίλαθλοι πουανέβαιναν τη λεωφόρο Αλεξάνδρας στις τρεις παρά είκοσι είδαν αυτό το θέαμα: Ανέβαινε προς τα πάνω επιβλητικά μια νεκροφόρα που την ακολουθούσαν τα ταξί μιας κανονικής κηδείας. Η νεκροφόρα, ως γνωστόνο, είναι αυτό που ερέθιζε τους Ολυμπιακούς φιλάθλους από τον παληό καλό καιρό. Και ηκούσθη κάποιος οπαδός της Πειραϊκής πρωταθλήτριας να διερωτάται: Τι θα γίνει πάλι; Οχτάρες θαχουμε. Νεκροφόρες βλέπω!», ανέφερε η Ηχώ! «Για να είμαι ειλικρινής, εμένα αυτά τα παιχνίδια με ανέβαζαν πάρα πολύ. Γιατί ακριβώς ήταν τα παιχνίδια της γιορτής του μεγαλοδύναμου και της Παναγίας, αλλά και των σωματείων ΑΕΚ, Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού. Αυτό ήταν ένα μεγάλο κίνητρο. Και το πιο σπουδαίο: Μέσα από αυτούς τους αγώνες βγήκαν παικταράδες. Γιατί έδιναν τη δυνατότητα στους προπονητές να χρησιμοποιήσουν παιδιά, όπως εμένα, τον Πολυχρονίου, τον Φωτεινό και άλλους. Παίκτες οι οποίοι άφησαν εποχή. Ανέφερε μερικά ονόματα, τα οποία αν δεν υπήρχαν αυτά τα παιχνίδια δεν θα έβγαιναν ποτέ, γιατί ο προπονητής δεν θα ρίσκαρε στο Πρωτάθλημα ή στο Κύπελλο να χρησιμοποιήσει νέους με προοπτική», τονίζει ο Ηλίας Υφαντής. Καθιερώθηκε σε ένα κυπελλο του Σεπτεμβριου το 59' παροτι το πρωι ειχε παιξει με την Άμυνα Αμπελοκήπων!

Με εκλεκτούς καλεσμένους

Όπως τόνισε και ο Αριστείδης Καμάρας, για να γίνει το Κύπελλο πιο ενδιαφέρον, υπήρχαν προσκλήσεις και για ομάδες του εξωτερικού. «Με την έλευση των ξένων ομάδων το ποδόσφαιρο αναβαθμίστηκε σχετικά. Είναι μια περίοδος που έβγαλε τους μεγαλύτερους σολίστ. Είχε μεγάλους παίκτες το Πρωτάθλημα, αλλά δεν είχε ομάδες. Ο καθένας τότε ήθελε από μια μπάλα!», προσθέτει ο πρώην άσος του Απόλλωνα και του Παναθηναϊκού στο gazzetta.gr. Στην Αθλητική Ηχώ στις 24/12 του 1953 διαβάζουμε για την επίσκεψη της Γιουγκοσλαβικής Βοϊβοντίνα: «Η πανίσχυρος Βοϊβοντίνα ήλθε χθες και επροπονήθη το απόγευμα στον Παναθηναϊκό. Της αποστολής μετέχουν και οι περίφημοι διεθνείς Ράικωβ, Βεσελίνοβιτς, Μιλοβάνωβ, Μπόσκωβ. Αύριο το απόγευμα η ξένη ομάδας δίδει τον πρώτο αγώνα της εις Ελλάδα εναντίνο της ΑΕΚ. Εξαιρετικό ενδιαφέρον προκαλεί η πρώτη αναμέτρησίς μας με τους Γιουγκοσλάβους εις την νέαν περίοδον». «Η Μπεογκράδσκι απειλεί να συντρίψει τον Απόλλωνα», αναφέρει το φύλλο της παραμονής των Χριστουγέννων του '58. «Η Βοϊβοντίνα συγκρουέται σήμερα εις το Φάληρον με τον Ολυμπιακό. Τεράστιο το ενδιαφέρον των ματς των Γιουγκοσλάβων. Αύριο θα παίξει με τον Παναθηναϊκό. Η ισχυρά γιουγκοσλαβική ομάδας κατέρχεται πάνοπλος», διαβάζουμε ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1959. Μάλιστα, τη χρονιά εκείνοι οι Γιουγκοσλάβοι νίκησαν 8-3 τον Παναθηναϊκό και το ποδόσφαιρο που έπαιξαν καθήλωσε τους Έλληνες».

Κάποιες πληροφορίες ανέφεραν ότι το Κύπελλο Χριστουγέννων του 1951 είχε διακοπεί, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Όπως μπορείτε να δείτε και στο παρακάτω δημοσίευμα από τις 31/12 του '51, ο Ολυμπιακός επικράτησε εύκολα με 2-0 της ΑΕΚ. Μάλιστα, με τον τίτλο του αυτό ολοκλήρωσε το απόλυτο στη συλλογή τίτλων, καθώς είχε κατακτήσει ήδη το Πρωτάθλημα και το Κύπελλο Ελλάδας, το Πρωτάθλημα Πειραιώς, καθώς και το Κύπελλο Πάσχας και το Κύπελλο Θέρρους! Ο Ολυμπιακός ήταν ο πολινίκης του θεσμού με 11 κατακτήσεις, ενώ η ΑΕΚ είχε τρία Κύπελλα και ο Παναθηναϊκός δύο.

Οι αναμνήσεις...

Ο Αριστείδης Καμάρας θυμάται: «Όταν ήμουν πιτσιρίκι, στο γυμνάσιο, έπαιζε ο Παναθηναϊκός με τον Ολυμπιακό στη Λεωφόρο για το Κύπελλο Χριστουγέννων. Πρέπει να ήταν το 53' ή το 54'. Φύγαμε μια παρέα 3-4 παιδιά που παίζαμε στα τσικό του Απόλλωνα και της ΑΕΚ και πήγαμε στη Λεωφόρο. Κατεβήκαμε με τα πόδια. Το γήπεδο ήταν τίγκα και υπήρχε ένα εκδοτήριο απέναντι από τη ΓΑΔΑ μέσα στο προαύλιο του Αγίου Σάββα, του Νοσοκομείου. Είχε κάγκελα και το είχαν βάλει εκεί. Κάτσαμε στην ουρά, στριμωξίδι πολύ, αλλά πήραμε εισιτήρια. Όταν πήγαμε να μπούμε όμως δεν υπήρχε θέση να κάτσουμε. Και μας έβαλαν κάτω, σε έναν διάδρομο! Υπήρχαν τα σιδερένια κάγκελα και ο κόσμος περιφερόταν. Είχαμε χώσει τα κεφάλια μας στο σίδερο και βλέπαμε το μισό γήπεδο. Μου είχε μείνει η ανάμνηση με τα γυαλισμένα κατάμαυρα παπούτσια του Γιώργου Δαρίβα με το «7» και δεν είδαμε ποδόσφαιρο. Ακούγαμε μόνο τα γκολ. Αυτή είναι η δική μου ανάμνηση από το Κύπελλο».

Ο Καμάρας με τον Πιτυχούτη

«Ήταν κάτι το διαφορετικό, δεν είχε καμία σχέση με το Πρωτάθλημα. Οι ημερομηνίες έδιναν την ευκαιρία χρησιμοποίησης παικτών που είχαν προοπτική. Υπάρχει σήμερα αυτό; Δεν υπάρχει. Αν δεν πάει καλά σήμερα ένα παιδί σε έναν αγώνα τελείωσε. Τι βλέπουμε σήμερα; Το αίσχος του ελληνικού ποδοσφαίρου και όλων των κυβερνήσεων», τονίζει ο Ηλίας Υφαντής.

Ο Ρωσίδης με τον Υφαντή

Η τελευταία σεζόν που διεξήχθη το Κύπελλο Χριστουγέννων ήταν το 1962. Από το 1959-60, όταν και δημιουργήθηκε η Α' Εθνική τα περιθώρια άρχισαν να στενεύουν και οι ημερομηνίες να εξαντλούνται. «Το 59-60 με την έλευση του πρωταθλήματος Ελλάδος και με την εθνική να ανακάμπτει και να συμμετέχει σε διεθνείς διοργανώσεις, περιορίστηκαν οι ημερομηνίες με αποτέλεσμα να ατροφήσουν οι θεσμοί. Δεν υπήτχαν ημερομηνίες και επιμέναμε εμείς τότε να κάνουμε φιλικά και να φτιάξουμε μια εθνική ομάδα της προκοπής». Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο των γιορτών τη σεζόν 1961-62, το διευρημέο μικρό ΠΟΚ διοργάνωσε σχετικό Κύπελλο στο «Γ. Καραϊσκάκης», με τη συμμετοχή του Εθνικού, του Πανιωνίου, του Φωστήρα και στο Αιγάλεω. Το 1962 ήταν η τελευταία σεζόν που ο κόσμος συνδύασε ποδόσφαιρο και Χριστούγεννα...

*Ευχαριστούμε το Αρχείο Τύπου εφημερίδων και περιοδικών για τη διάθεση των εφημερίδων