O Eλληνας «χώνεψε» τον κορονοϊό και «τρελαίνεται» με το οικονομικό

Το πρώτο σοκ ήταν ο πρώτος νεκρός. Το δεύτερο ήταν η απόφαση για το κλείσιμο σχολείων/φρονιστηρίων/πανεπιστημίων: η πρώτη μεγάλη αλλαγή στην καθημερινότητα. Από εκείνο το σημείο και έπειτα, δηλαδή από τα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας, ο Ελληνας περίμενε και τα επόμενα βήματα: το σταδιακό κλείσιμο εστιατορίων, σινεμά, θεάτρων, όλων όσων παραπέμπουν σε ψυχαγωγία και διασκέδαση με μαζική συνάθροιση. Και εν συνεχεία, σταδιακά, ήρθαν όλα τα υπόλοιπα, μέχρι και τη σημερινή απόφαση για το «λουκέτο» στα εμπορικά μαγαζιά. Λογικό. Και είναι έντονη η αίσθηση πως ακόμα δεν έχουμε τελειώσει…

Ο Ελληνας δείχνει σταδιακά να προσαρμόζεται. Εφαγε τα «ban» του γρήγορα και απανωτά και ήρθε στα ίσα του. Μαθαίνει – ακούει - βλέπει κάθε μέρα εδώ και δύο εβδομάδες τι γίνεται στη γειτονική του Ιταλία και «μαζεύεται» περισσότερο. Εμαθε να αποφεύγει τα μέσα μαζικής μεταφοράς, θα μάθει να εργάζεται από το σπίτι (όσοι τυχεροί μπορούν να υποστηρίξουν τηλε-εργασία στο επάγγελμά τους), θα σκαρφιστεί ιδέες για τα πιτσιρίκια και τις ασχολίες τους εκτός σπιτιού (είναι αδύνατον, πιθανότατα και βλαβερό να μείνουν «έγκλειστα» για περισσότερο από δύο – τρεις ημέρες). Θα μάθει και η γιαγιά τη βιντεοκλήση. Θα μάθει και ο παππούς να είναι προσεκτικός στη λαϊκή και στο σούπερ – μάρκετ. Ηδη η συντριπτική πλειονότητα έχει μπει σε mode κορονοϊού. Σχετικά γρήγορα για… Έλληνα, παρά τις ηλιόλουστες τελευταίες ημέρες. Και θα «πειθαρχήσει» ακόμα περισσότερο τις επόμενες ημέρες και θα βρει και τις ωραίες, ξεχωριστές στιγμές στο σπίτι. Ο Ελληνας δεν φοβάται πια τόσο πολύ τον κορονοϊό. Πήρε, παίρνει και θα συνεχίσει να παίρνει τα μέτρα του. Δεν είναι δα και… πυρηνική φυσική: πέντε πράγματα πρέπει να τηρήσουμε όλοι μας.

Αυτό που φοβάται είναι οι οικονομικές επιπτώσεις του φαινομένου. Όχι μόνο διότι τις βλέπει να έρχονται. Αλλά διότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είναι στον «αέρα» και διότι ακόμα δεν έχουμε συνέλθει από τα χαστούκια της οικονομικής κρίσης. Συνηθίσαμε. Αλλά δεν συνήλθαμε! Ζαλισμένοι είναι ακόμα πάρα πολλοί, άνεργοι πολλοί, με πετσοκομμένο εισόδημα οι περισσότεροι. Τα κατάλοιπα ήταν τεράστια. Το κόστος ανυπολόγιστο. Στη ζωή και στην ψυχή μας. Και τώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα ακόμα. Ανυπολόγιστο κι αυτό. Ακόμα και από τους ειδικούς οικονομολόγους και από τους επιστήμονες της ιατρικής και της οικονομίας.

Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΚΕΠΕ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ

Πριν από λίγες ημέρες το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) παρουσίασε τρία σενάρια για τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στην ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, σε έκτακτη έκδοση με τίτλο “Αναλύσεις Επικαιρότητας”, το ΚΕΠΕ αναφέρει πως η επίπτωση πιθανής επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας στο ελληνικό ΑΕΠ εκτιμήθηκε ήδη από το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο μέσω υποδείγματος σε 0,3 και 0,7%.

Οι βασικοί δίαυλοι επίδρασης στην ελληνική οικονομία είναι οι ακόλουθοι σύμφωνα με το ΚΕΠΕ:

• Υπηρεσίες ιατρικής περίθαλψης, αντιμετώπισης και παρακολούθησης της νόσου.

• Τουριστικές και ταξιδιωτικές υπηρεσίες, εστίαση και λοιπές υπηρεσίες (συνέδρια, εκθέσεις, διασκέδαση και ψυχαγωγία).

• Εμπόριο-μεταφορές.

• Παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.

• Επενδυτικά έργα.

• Ιδιωτική κατανάλωση.

• Τιμές πρώτων υλών, άλλων αγαθών και υπηρεσιών.

• Αγορά εργασίας.

• Χρηματαγορές.

Τα τρία σενάρια (εκ των οποίων το πρώτο είναι μάλλον ουτοπικό πλέον) είναι τα εξής:

1) “Ήπιο σενάριο”: Η επιδημία περιορίζεται και ελέγχεται εντός του Μαρτίου.

* Μείωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,1%-0,3% για το 2020 σε σχέση με την ισχύουσα πρόβλεψη.

- Ήπιες επιπτώσεις στον τουρισμό, το εμπόριο και τις μεταφορές.

- Οριακή επίδραση στην κατανάλωση και τις επενδύσεις.

2) “Μετριοπαθές σενάριο”: Η επιδημία περιορίζεται και ελέγχεται εντός του δευτέρου τριμήνου του 2020.

* Μείωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,4%-0,6% για το 2020 σε σχέση με την ισχύουσα πρόβλεψη.

- Αυξημένες ανάγκες για ιατρική περίθαλψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

- Μέτριες επιπτώσεις στον τουρισμό, το εμπόριο και τις μεταφορές. Επηρεάζεται η τουριστική κίνηση κατά την περίοδο του Πάσχα, τον Μάιο και κατά τον πρώτο καλοκαιρινό μήνα. Εντονότερες είναι οι επιπτώσεις στις εισαγωγές και τις εξαγωγές.

- Μέτριες επιπτώσεις στη βιομηχανία λόγω των διαταραχών στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες.

- Μέτρια επίδραση στην κατανάλωση και τις επενδύσεις.

- Επιπτώσεις περιορισμένης κλίμακας στα βασικά μεγέθη της αγοράς εργασίας.

3) “Δυσμενές σενάριο”: Η επιδημία επεκτείνεται και στο τρίτο τρίμηνο του 2020.

* Μείωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,7%-0,9% για το 2020 σε σχέση με την ισχύουσα πρόβλεψη.

- Σημαντική δημοσιονομική δαπάνη για ιατρική περίθαλψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

- Σημαντικές επιπτώσεις στον τουρισμό, το εμπόριο και τις μεταφορές. Επηρεάζεται η τουριστική κίνηση κατά τη θερινή περίοδο και μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Πλήττονται σε σημαντικό βαθμό οι εισαγωγές και οι εξαγωγές.

- Σημαντικές επιπτώσεις στη βιομηχανία λόγω των διαταραχών στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες.

- Βαθύτερη επίδραση στην κατανάλωση και τις επενδύσεις, με σημαντική επιδείνωση των προσδοκιών και του οικονομικού κλίματος.

- Επιπτώσεις μεγαλύτερης κλίμακας στα βασικά μεγέθη της αγοράς εργασίας.

Αναφέρεται πως, στην τρέχουσα συγκυρία, «ο βαθμός αβεβαιότητας αναφορικά με την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού (2019-nCoV) παραμένει σημαντικός. Με την πάροδο του χρόνου, θα είναι πιο εύκολο να αξιολογηθεί ποιο από τα σενάρια είναι περισσότερο πιθανό, καθώς, για παράδειγμα, στα τέλη Μαρτίου είτε θα έχει επιβεβαιωθεί είτε θα έχουμε απομακρυνθεί από το “ήπιο σενάριο”.

Επισημαίνεται επίσης ότι «τα παραπάνω σενάρια ενδέχεται να επηρεαστούν είτε θετικά είτε αρνητικά από άλλους παράγοντες σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, όπως η αυξημένη τουριστική κίνηση εφόσον η χώρα θεωρηθεί ασφαλής προορισμός σε σχέση με άλλους, η εξέλιξη του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος, η εξέλιξη των εμπορικών σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας, ΗΠΑ-Ε.Ε. και Ε.Ε.-Ηνωμένου Βασιλείου και οι ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις. Απαραίτητη είναι η επαναξιολόγηση της κατάστασης μέσα στον Απρίλιο στη βάση των ενδείξεων και των στοιχείων που θα είναι τότε διαθέσιμα».

ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Το ΚΕΠΕ υπογραμμίζει πως «δεδομένης της έκτασης που λαμβάνει το φαινόμενο, ενισχύεται η ανάγκη για συνεργασία μεταξύ των φορέων σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από τη λήψη στοχευμένων μέτρων, οι βασικοί πυλώνες των οποίων είναι:

• Ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας,

• Προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων,

• Στοχευμένη στήριξη των κλάδων και των τοπικών κοινωνιών που πλήττονται,

• Θωράκιση της αγοράς εργασίας,

• Δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Και ενώ σύμφωνα με μελέτη των οικονομολόγων του ΟΗΕ οι απώλειες σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω του COVID-19 μπορεί να αγγίξουν μεσοπρόθεσμα ακόμα και τα 2 τρις δολάρια, ήδη λαμβάνονται μέτρα από τις κυβερνήσεις τα οποία αναπροσαρμόζονται διαρκώς ανάλογα με τις εξελίξεις.

Οι προβλέψεις για τις συνέπειες δεν είναι εύκολες. Διότι ουδείς μπορεί να εκτιμήσει την περίφημη «καμπύλη» διασποράς του ιού στην Ευρώπη. Ηδη, όμως, έρχονται ενθαρρυντικά νέα από την Ασία! Σχεδόν τέσσερις μήνες μετά την εμφάνιση του ιού, η ζωή πολύ αργά αρχίζει να ανθίζει και πάλι στην Κίνα. Aυτό είναι το πρώτο πολύ αισιόδοξο μήνυμα. Το δεύτερο είναι ότι σήμερα έγινε η πρώτη δοκιμή εμβολίου στις ΗΠΑ. Το τρίτο; Ότι όλο και περισσότεροι κάθε μέρα, όλο και περισσότερο, μένουμε σπίτι! Και ανακαλύπτουμε μια νέα ζωή που μακάρι να διαρκέσει για λίγους μήνες για να μας δώσει (σθένος και αισιοδοξία για) μια καλύτερη ζωή για πολύ περισσότερα χρόνια.