Τα άτυχα σχήματα της ζωής
Το κλάμα είναι το πρώτο μας γέλιο και ένα χαμόγελο ψάχνουμε λίγο πριν φύγουμε… Δεν έχει σημασία η συνέχεια, ο χώρος και ο χρόνος. Τη στιγμή που τα νερά ησυχάζουν και πάνω σε καθρέφτη γλιστράμε, τότε περνάμε στην άλλη όχθη και αυτό που μετράει είναι ο πόνος του ανθρώπου και των πραγμάτων. Κι αν τα πόδια, το μυαλό δεν ξέρουν τον δρόμο, το «Λεωφορείον ο Πόθος» ξέρει καλά την αρχέγονη, αόρατη διαδρομή. Κοινό σημείο, κατάσταση, των επιβατών οι βαρυφορτωμένες αποσκευές. Αυτές όμως δεν έχουν να κάνουν με τη γεωμετρία του χώρου, αλλά με της ψυχής και όσοι ανεβαίνουν στο όχημα τα άτυχα σχήματα της ζωής τους μεταφέρουν. Το μόνο που θα μείνει πίσω είναι το χαμόγελο, αυτό θα μας θάψει και αυτό θα μας λυτρώσει, θα γλυκάνει το τελειωτικό χτύπημα της μοίρας. Η ποίηση είναι αναπόφευκτη και ασταμάτητη και υπάρχει σε κάθε έργο του Τενεσί Ουίλιαμς. Το «Λεωφορείον ο Πόθος» δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση και οι εικόνες, τα λόγια, όσα μας δίνει σε αυτό είναι ποτισμένα από την ομίχλη του ποιητικού λόγου. Γι’ αυτό και το καρυωτακικό πνεύμα «συνομιλεί» μαζί του, γι’ αυτό και ο λυγμός του Έλιοτ ακουμπά στο εύθραυστο-σκληρό των Μπλανς Ντυμπουά, Στάνλεϊ Κοβάλσκι. [Η παράσταση παίζεται στο κτήριο Τσίλλερ – Σκηνή Νίκος Κούρκουλος», photo cretids: Σταύρος Χαμπάκης]
Η απώλεια και οι σκληρές εποχές
Ο Τενεσί Ουίλιαμς γράφοντας αυτό το έργο συγκέντρωσε τα είδωλα της (αμερικάνικης) κοινωνίας. Οι ξεπεσμένοι αριστοκράτες και οι ταπεινοί μα κυνικοί εργάτες. Η μεγαλοπρεπής οικογενειακή κατοικία στο Μπελ Ρεβ και η παρηκμασμένη συνοικία στη Νέα Ορλεάνη. Οι λεπτοί τρόποι απέναντι στην άκομψη συμπεριφορά του ταλαιπωρημένου, κουρασμένου άνδρα. Η ρομαντική, πριγκιπική, ματιά στη ζωή και η σκληρά ρεαλιστική. Ο φανερός πόθος και ο κρυμμένος. Η λαϊκή έκφραση και η μεγαλοαστική… Υπάρχει όμως κάτι που ενώνει τους δύο πόλους, διαλύει τις αντιθέσεις και εξηγεί τις συγκρούσεις: η απώλεια. Η χαμένη νιότη, η χαμένη ομορφιά, οι χαμένες ευκαιρίες, ελπίδες, όνειρα… Ο συμβιβασμός δεν είναι για όλους και τα λίγα και καλά, αληθινά, δεν αρκούν για κάποιον/α που θέλει λίγη μαγεία. Αυτό θέλει η Μπλανς Ντυμπουά για να χαθεί στον δικό της κόσμο, να σβήσει το μαύρο από τη ζωή (της). Δεν τον βρίσκει και δηλώνει στο τέλος πως «πάντα βασιζόμουν στην καλοσύνη των ξένων». Η τελευταία φράση εξηγεί και αποκαλύπτει τον πυρήνα του έργου. Η καλοσύνη του ξένου είναι η περιοχή που βγαίνει ο καλύτερος μας εαυτός, ο γενναίος και ευγενικός, οι αβροί τρόποι και η ομορφιά μας. Μόλις όμως ο ξένος γίνει δικός μας άνθρωπος, τότε μένει η σκληρή επιβίωση, τα σκληρά λόγια, οι σκληρές πράξεις. Ένας σκληρός Απρίλης οι ώρες, οι μέρες, οι εποχές μας.
Υπέροχη η Κωνσταντίνα Τάκαλου
Αυτό είναι το πλαίσιο του ποιητικού -άρα αδιάψευστου- έργου του Ουίλιαμς. Βρισκόμαστε στη Νέα Ορλεάνη, στα τέλη της δεκαετίας του 1940. Η Στέλλα και ο Στάνλεϊ Κοβάλσκι, δύο άνθρωποι από διαφορετικούς κόσμους, αυτή από ξεπεσμένη αριστοκρατική οικογένεια του Νότου και αυτός τραχύς πολωνός μετανάστης δεύτερης γενιάς. Ζουν τον έρωτα τους σε μια ξεπεσμένη συνοικία της πόλης υπό τους ήχους της τζαζ. Ο κόσμος τους θα ταραχθεί όταν θα φτάσει ξαφνικά στο σπίτι τους η αδελφή της Στέλλας, η Μπλανς. Κι αν έχει αποσκευές, αυτές δεν μπορούν να χωρέσουν όσα έχει χάσει: πλούτη, αποδοχή, ομορφιά, τον κόσμο της. Κάποτε είχε τα πάντα η Μπλανς. Είχε το επιβλητικό Μπελ Ρεβ, τη δουλειά της (δασκάλα αγγλικών), χρήματα και τον έρωτα ενός νεαρού. Όταν ανέβηκε όμως στο λεωφορείο «ο πόθος» δεν είχε τίποτα, παρά μόνο την ευχή να βρει τη μαγεία, τον έρωτα και τον δρόμο για τον κόσμο της.
Το έργο ανεβαίνει πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο και ο σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος είχε πολύ δύσκολη αποστολή. Δεν ρίσκαρε και δεν θέλησε να κάνει μεγάλες παρεμβάσεις στο πανέμορφο κείμενο. Λογικό. Τόνισε τη γλυκιά μελαγχολία του με τους φωτισμούς (Μελίνα Μάσχα) και τη μουσική (Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης). Σε κάποιες σημεία ήταν καίριες οι παρεμβάσεις (μοναχικές στιγμές Μπλανς) και σε κάποια άλλα όχι (τα ζωντανά τραγούδια). Το λειτουργικό σκηνικό από την Άση Δημητρολοπούλου και τα κοστούμια της Λίνας Μότσιου βοήθησαν τους ηθοποιούς. Και φτάνουμε στο κρίσιμο πεδίο, αυτό των ερμηνειών. Οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι ανήκουν στην Κωνσταντίνα Τάκαλου και στον Αποστόλη Τότσικα. Η Τάκαλου είναι υπέροχη ως Μπλανς Ντυμπουά. Δείχνει ότι έχει καταλάβει την ψυχή της ηρωίδας και αποδίδει πιστά τις μεταπτώσεις της. Γλυκιά, αθώα, χαριτωμένη, ύπουλη, επιθετική, κομψή, παρανοϊκή. Ο Τότσικας διαθέτει την άνεση και το θράσος, την επιθετικότητα του Στάνλεϊ Κοβάλσκι όμως ο πρωτογονισμός του ήρωα του καλύπτει την ευαισθησία και τον δικό του πληγωμένο κόσμο. Από κει και πέρα, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη Νάνσυ Μπούκλη που ερμηνεύει τη «Στέλλα» -αυθεντική και γεμάτη ζωντάνια- όπως και στον Ιερώνυμο Καλετσάνο που υποδύεται τον «Μιτς» (αποδίδει πολύ καλά τον εγκλωβισμένο χαρακτήρα του). Συνολικά, ο θίασος έχει χημεία και ακολουθεί, όσο κι αν είναι δύσκολο ορισμένες φορές, τον ρυθμό του έργου.
Στοιχεία παράστασης
«Λεωφορείον ο Πόθος», του Τενεσί Ουίλιαμς
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Θανάσης Σαράντος
Σκηνικά: Άση Δημητρολοπούλου
Κοστούμια: Λίνα Μότσιου
Μουσική: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης
Κίνηση: Εύη Οικονόμου
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Βοηθός σκηνοθέτη: Δημήτρης Κακαβούλας
Σύμβουλος δραματουργίας: Μάρκος Τσούμας
Βοηθός σκηνογράφου: Φανή Παϊτάκη
Βοηθός ενδυματολόγου: Σοφία Τάμπλερ
Βοηθός σχεδιασμού ήχου: Τάσος Μπακασιέτας
Διανομή
Γιατρός: Άγγελος Ανδριόπουλος
Μιτς: Ιερώνυμος Καλετσάνος
Μάργκαρετ-Νοσοκόμα: Ίντρα Κέιν
Πάμπλο: Λάμπρος Κτεναβός
Στιβ: Νικόλας Μακρής
Ευνίκη-Μεξικάνα: Πηνελόπη Μαρκοπούλου
Στέλλα: Νάνσυ Μπούκλη
Mπλανς: Κωνσταντίνα Τάκαλου
Στάνλεϊ: Αποστόλης Τότσικας
Νέος: Γρηγόρης Φρέσκος
Μουσικοί επί σκηνής: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης, Γιάννης Παπαναστασίου
Φωτογραφίες προγράμματος: Ανδρέας Σιμόπουλος
Παραστάσεις (μέχρι 23/1): Πέμ.-Σάβ. 8 μ.μ., Κυρ. 7.30 μ.μ., Τετ. 8 μ.μ.
Εισιτήρια: 13, 15, 18 ευρώ
