«Βάκχες»: Ο ψίθυρος του Διονύσου (pics)

«Βάκχες»: Ο ψίθυρος του Διονύσου (pics)
Το Gazzetta εγκαινιάζει τη θεατρική του γωνιά με μια κορυφαία τραγωδία. Η συνάντηση με τον λόγο του Ευριπίδη συγκλονιστική.

Οι «Βάκχες» του Ευριπίδη και ο Διόνυσος. Οι «Βάκχες» και το θέατρο. Η έκσταση, η μεταμόρφωση, η επαφή με το θεϊκό μυστήριο, η δοκιμασία και η λύτρωση. Η ουσία της θεατρικής πράξης σε μια τραγωδία, σε μια υψηλών απαιτήσεων δοκιμασία για ηθοποιούς, σκηνοθέτη, θεατές. Τίποτα δεν είναι εύκολο και δεδομένο σε αυτό το έργο. Όλα αλλάζουν και έρχονται από μακριά, σε βρίσκουν ξαφνικά και απαιτούν προσήλωση, υπομονή και πνευματική εγρήγορση. Η παράσταση που είδαμε στο «Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη» την Πέμπτη (9/9) εκπλήρωσε την αποστολή της. Το διονυσιακό πνεύμα γέμισε τους χώρους και τις σκέψεις, αποτυπώθηκε στους βράχους υπό τη μορφή κινούμενων σκιών και για μιάμιση ώρα τα τετριμμένα και τα πεζά της καθημερινότητας δεν είχαν σημασία. Η διονυσιακή έκσταση που κλείνεται σ’ έναν ψίθυρο αποτυπώθηκε με πάθος και μανία συνοδεία γνήσιων βακχικών μελωδιών. Η σκηνοθέτιδα Νικαίτη Κοντούρη εντόπισε την ουσία της τραγωδίας και μας την μετέφερε με αμεσότητα και ενάργεια με τη μουσική των «Θραξ-Punks» να γίνεται το στεφάνι κισσού της παράστασης. Όλα ξεκινούν με ψίθυρο και στην ουσία ολοκληρώνονται με έναν λυγμό, μια παραίνεση από τον ίδιο τον Διόνυσο. Δύσκολη τραγωδία, ωραία τραγωδία, πέρα από μας για εμάς. Οι «Βάκχες» ανήκουν στον Θεό και στον άνθρωπο. [photo credit: Ελίνα Γιουνανλή]

Πάνω απ’ όλα η τρέλα


Η παρουσία του Διονύσου είναι καταλυτική. Ό,τι συμβαίνει επί σκηνής ορίζεται απ’ αυτόν και από την αντίδραση σε αυτόν. Η Κοντούρη, μέσα από την έξοχη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά και τη βοήθεια του Μάνου Λαμπράκη στη δραματουργία, αποκωδικοποιεί τον χαρακτήρα του πρωταγωνιστή Διονύσου, διαβάζει με την ψυχή της τα λόγια του Ευριπίδη και στήνει το όραμα της: να παρουσιάσει την τρέλα του Θεού! Στις «Βάκχες» η τρέλα είναι σοφία, εκδίκηση, μίσος, πένθος, φόνος, τελευταία σκέψη… Και είναι το ανεξέλεγκτο της που καλείται να τιθασεύσει ο σκηνοθέτης. Η λύση βρίσκεται στα μέσα που προσφέρει η εν λόγω τραγωδία, στο σύνολο των θεατρικών εκφραστικών μέσων-αποτυπώσεων: μεταμόρφωση, παρενδυσία, δραματική ειρωνεία, ελευθεριότητα, ακραίες συμπεριφορές, αφήγηση, αθέατες εγκληματικές πράξεις. Μια ακολουθία που τηρείται και παρασύρει τους ηθοποιούς σε ξέφρενους ρυθμούς, τους κάνει να χάνουν σχεδόν την αναπνοή, το μυαλό τους, τη μιλιά τους. Όλα ξεκινούν με τον ερχομό του Διονύσου στη Θήβα, μια σκιά στο φως και όλα τελειώνουν με καθαρό και απαλό φως του ανθρώπου που υποδύεται τον Διόνυσο. Το ενδιάμεσο διάστημα είναι η αναμέτρηση με το εκτυφλωτικό, ανελέητο φως της θεϊκής παρουσίας. Η Κοντούρη κατάφερε να ακολουθήσει τη φρενήρη πορεία του πρωταγωνιστή της και κέρδισε το χειροκρότημα.

σκηνή από τις Βάκχες

Δυνατή μουσική, δυνατές ερμηνείες


Ο Διόνυσος καταφθάνει στη Θήβα, την πατρίδα της μητέρας του, έχοντας μαζί του τις πιστές του ακολούθους, για να επιβάλει τη δική του θρησκεία και να τιμωρήσει όλους όσους είναι εμπόδιο στον δρόμο του τολμώντας να τον αμφισβητήσουν. Διαβρώνει ακόμη και την ιερή σχέση μάνας-γιου, εμφυσώντας τη θεϊκή του μανία στις γυναίκες της Θήβας. Με τη βίαιη επιβολή της νέας θρησκείας επιφέρεται η ισοπέδωση του βασιλικού οίκου της πόλης Θηβών. Οι εναπομείναντες ήρωες της τραγωδίας αναγκάζονται να πάρουν τον δρόμο της εξορίας.
Πριν τα πρόσωπα, τα απρόσωπα. Η μουσική των «Θραξ-Punks» παίζει σημαντικό ρόλο στον ρυθμό και τον χαρακτήρα της παράστασης. Σε ξεσηκώνει, σε σαγηνεύει, σε υποτάσσει. Έδεσε αρμονικά με το κείμενο. Το σκηνικό της Λουκίας Μινέτου απλό, λειτουργικό και σύμφωνο με τον συμβολισμό του έργο. Επικλινής ράμπα με χώρο, καλυμμένο, από κάτω για να κινούνται εντός και εκτός σκηνής οι ηθοποιοί. Η μεταιχμιακή κατάσταση των συμμετεχόντων ακούμπησε στην κατασκευή της Μινέτου. Οι φωτισμοί του Νίκου Σωτηρόπουλου ακολούθησαν τον ρυθμό και το μακιγιάζ του Αχιλλέα Χαρίτου πιστό στην τρέλα του Θεού.
Πάμε και στα πρόσωπα. Ο Άκης Σακελλαρίου καταφέρνει να αποδώσει την απόκοσμη παρουσία του Διονύσου. Αφήνει σώμα και φωνή ελεύθερα για να φτιάξει το μεγαλείο και την κυριαρχία του Θεού. Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος μένει πιστός στον άνθρωπο Πενθέα και παρουσιάζει καθετί ανθρώπινο. Την ώρα όμως που υποτάσσεται στον Διόνυσο παλεύει με το λογικό και παράλογο και στο τέλος κράτα τις ισορροπίες. Η Ιωάννα Παππά έχει τον ρόλο του Τειρεσία και είναι ό,τι πιο κοντινό στο θεϊκό πνεύμα, ανάλαφρη και απλησίαστη. Ο Δημήτρης Πετρόπουλος, Κάδμος, διαθέτει την απαραίτητη συγκατάβαση και απελπισία, ενώ ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Αγγελιοφόρος, βοσκός από τον Κιθαιρώνα και υπηρέτης του παλατιού, με ευκολία αλλάζει διαθέσεις εκπληρώνοντας τον διπλό του ρόλο. Η Κωνσταντίνα Τάκαλου είναι η Αγαύη. Δύσκολος ρόλος, απαιτεί οριακές συμπεριφορές που η Τάκαλου όμως τις έχει και δεν τις αφήνει να την αποπροσανατολίσουν. Τέλος, ο Χορός [Ιουλία Γεωργίου, Θάλεια, Γρίβα, Σμαράγδα Κακκίνου, Σοφία Κουλέρα, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ελένη Στεργίου, Ιωάννα Τζίκα], οι γυναίκες από τη Λυδία, οι Βάκχες, οι ακόλουθες του Διονύσου, παρά τις δυσκολίες ακολουθεί την διονυσιακή πορεία. [Σήμερα η παράσταση στο "Αττικό Άλσος" και στις 2 Οκτωβρίου στο Ηρώδειο]

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη
Σκηνικά-κοστούμια: Λουκία Μινέτου
Μουσική σύνθση-διδασκαλία: «Θραξ-Punks»
Επιμέλεια κίνησης: Ανδρονική Μαραθάκη
Φωτισμοί: Νίκος Σωτηρόπουλος
Δραματουργία: Μάνος Λαμπράκης, Νικαίτη Κοντούρη
Βοηθός σκηνοθέτη: Θάλεια Γρίβα
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Artwork: Ιφιγένεια Βασιλείου
Μακιγιάζ: Αχιλλέας Χαρίτος
Διεύθυνση παραγωγής: Σταμάτης Μουμουλίδης
Επικοινωνία: Ειρήνη Λαγουρού

Ερμηνεύουν

Άκης Σακελλαρίου: Διόνυσος
Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: Πενθέας
Ιωάννα Παππά: Τειρεσίας
Κωνσταντίνα Τάκαλου: Αγαύη
Δημήτρης Πετρόπουλος: Κάδμος
Κωνσταντίνος Ασπιώτη: Αγγελιοφόρος

Χορός
Ιουλία Γεωργίου, Θάλεια Γρίβα, Σμαράγδα Κακκίνου, Σοφία Κουλέρα, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ελένη Στεργίου, Ιωάννα Τζίκα.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: