Η σιωπή πριν την αλήθεια (pics)
Η αλήθεια είναι μπροστά μας αλλά ποτέ δεν τη βλέπουμε. Μας βρίσκει ξαφνικά και αμείλικτα. Και όταν χαθεί μέσα στην αναταραχή, οι λέξεις απουσιάζουν και η αναζήτηση συνεχίζεται. Πότε δεν ήταν εύκολο να δούμε την πραγματικότητα, ποτέ δεν είναι και ποτέ δεν θα είναι. Αυτό που δεν ελέγχουμε, αυτό που δεν μπορούμε να αποφύγουμε ενεργοποιεί τα αντιδραστικά μας συναισθήματα και η ορθή σκέψη μπαίνει στο περιθώριο. Η άρνηση οδηγεί στην παρόρμηση, στον ανέλεγκτο αυθορμητισμό και στην αδιέξοδη σύγκρουση. Η αποφυγή της καταδίκης, της σύγχυσης, βρίσκεται στη λέξη και στη σιωπή. Το γλωσσικό μαζί με το άλαλο αποκαλύπτουν και ερμηνεύουν τη μία και μοναδική αλήθεια, απογυμνώνουν την πραγματικότητα. Η σιωπή γεννά τη λέξη και την ακονίζει, την προετοιμάζει, τη στιλβώνει για το προσεκτικό και απαραίτητο ξεφλούδισμα. Τα λεπτά, μα ανθεκτικά, στρώματα παραμορφωμένης πραγματικότητας αφαιρούνται μόνο με κινήσεις χειρουργικής ακρίβειας. Η κυοφορία όμως δεν έχει προκαθορισμένο χρονικό ορίζοντα. Η αλήθεια που έχει προστεθεί στην πρωταρχική πηγή επιβάλλει τη σιωπή για απροσδιόριστο διάστημα και τότε οφείλεις να ψάξεις βαθιά σε γνωστές και άγνωστες περιοχές, σκληρά κομμάτια που έχουν διαμορφωθεί πριν από σένα. Τέτοια είναι η περίπτωση των Ταραχών στη Βόρεια Ιρλανδία και για να βρεις την αλήθεια και να την εξιστορήσεις πρέπει να «Μην πεις λέξη» (Εκδόσεις Μεταίχμιο).
Μια συγκλονιστική ιστορία
Ο υπότιτλος που συνοδεύει την έκδοση αναφέρει «Βία και προδοσία στη Βόρεια Ιρλανδία. Η κρυφή ιστορία του IRA». Ναι, το βιβλίο του Κιφ παρουσιάζει την κρυφή ιστορία του IRA και το κάνει με τον μόνο τρόπο που αξίζει για μη ακαδημαϊκό σύγγραμμα, με αυτόν της μυθοπλασίας. Δεν δημιουργεί μύθο βέβαια, αλλά αξιοποιεί την τεχνική αφήγησης αυτού για να παρουσιάσει τη συγκλονιστική ιστορία του. Ιστορία πέρα για πέρα αληθινή, βασισμένη σε πρωτογενείς πηγές αλλά και σε άλλες που εντοπίστηκαν μετά από πολύχρονη έρευνα του συγγραφέα.
Το βιβλίο πιάνει το νήμα των Ταραχών στη Βόρεια Ιρλανδία από τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και φτάνει μέχρι το σήμερα. Η διαδρομή δεν είναι γραμμική και οι διακλαδώσεις αναρίθμητες. Ο Κιφ όμως διαχειρίζεται άψογα το πολύτιμο υλικό του. Αντί να αφεθεί στην αδιαμφισβήτητη αξία των πληροφοριών, τις οργανώνει και τις κατανέμει με τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης δεν διαβάζει απλά ένα ιστορικό βιβλίο, αλλά μια ακαταμάχητη ιστορία δοσμένη σε μυθοπλαστικό ύφος. Ο Κιφ ξεκινά και τελειώνει την αφήγηση με την υπόθεση της Τζιν Μακόνβιλ, της μητέρας δέκα παιδιών που τον Δεκέμβριο του 1972 απήχθη από το σπίτι της στο Μπέλφαστ. Η ενδιάμεση πορεία συμπυκνώνει την ένοπλη σύγκρουση μεταξύ IRA και Βρετανικού Στρατού, την αντιπαράθεση Καθολικών-Προτεσταντών, τη διάσπαση της ρεπουμπλικανικής οργάνωσης, το πάγιο αίτημα για ένωση της Ιρλανδίας και αποχώρησης των Βρετανών, την επίτευξη της ειρήνευσης και τις εσωτερικές μάχες στον IRA, την προδοσία…
Κάθε λέξη μετράει
Το βιβλίο, λοιπόν, αντλεί τη δύναμη του από τον τρόπο αφήγησης και τις πηγές του. Το δεύτερο κομμάτι είναι εκ των ων ουκ άνευ για ένα non fiction. Εδώ, όμως, έχουμε έναν απίστευτο συνδυασμό έρευνας, διασταύρωσης, μελέτης, αναδρομής σε δημοσιεύματα εφημερίδων, σε αρχεία οπτικά, ακουστικά, προσωπικές συνεντεύξεις του συγγραφέα με εμπλεκόμενους και υλικό που έμεινε για χρόνια αδημοσίευτο. Αν και ο ίδιος ο Κιφ χαρακτηρίζει το βιβλίο του μη φανταστική αφήγηση και όχι ιστορικό, εντούτοις τα όσα αποκαλύπτονται γι’ αυτό το κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας είναι καθηλωτικά. Η πολιτική βία, η θρησκευτική επιβολή και ο έλεγχος της εξουσίας κινητοποιούν και διαμορφώνουν τα εμπλεκόμενα μέρη. Η απαγωγή της Τζιν Μακόνβιλ είναι η τιμωρία που επιβάλλει ο IRA στους πληροφοριοδότες των Βρετανών και δεν ήταν η μόνη. Ο Κιφ ψάχνει αυτόν που έδωσε την εντολή και οι μαρτυρίες, οι πηγές, συγκλίνουν στον Τζέρι Άνταμς, τον πρώην ηγέτη του Σιν Φέιν (το κόμμα των ρεπουμπλικανών), τον πρώην μαχητή του IRA που αρνήθηκε το παρελθόν του. Μέχρι να φτάσει εκεί ο αναγνώστης θα αφεθεί στα συνταρακτικά περιστατικά βίας, στις απεργίες πείνας των μαχητών του IRA, στις ανόητες βομβιστικές επιθέσεις, στα λάθη, το μίσος, την εκδίκηση, την προδοσία και από τις δύο πλευρές. Η κρυφή ιστορία του IRA φανερώνεται χωρίς το παραμικρό ψιμύθιο και μαζί η σκοτεινή εμπλοκή των βρετανικών κυβερνήσεων. Από τις σελίδες του «Μην πεις λέξη» περνάνε τα όνοματα των Ντολόρς Πράις, Μπρένταν Χιούζ, Μπόμπι Σαντς, Τζέρι Άνταμς, Μάργκαρετ Θάτσερ και όλων όσων είχαν συμμετοχή στα γεγονότα εκείνης περιόδου. Η μετάφραση του Κωστή Πανσέληνου αναδεικνύει τον ορμητικό, αφηγηματικό λόγο του Κιφ. Η εντολή των διοικούντων τον IRA προς τα μέλη του ήταν «μην πεις λέξη» αν θες να επιβιώσεις. Εδώ πρέπει να διαβάσετε κάθε λέξη και θα αποζημιωθείτε.
Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Μεταίχμιο για την παραχώρηση της φωτογραφίας
