Σε μια προπολεμική Αγγλία και σ' ένα ποδόσφαιρο που ουδεμία σχέση έχει με το σημερινό, ο Μπίλι Μέρεντιθ γεννήθηκε το 1874 στο Τσερκ, μια μικρή πόλη ανθρακωρύχων, νότια της πόλης Ρέξαμ της Ουαλίας κι έμελλε να αποτελέσει έναν... πρωτόγονο επαγγελματία. Από μόλις 12 ετών δούλευε σαν οδηγός πόνυ στα ορυχεία: οδηγούσε, δηλαδή, τα μικρά αλογάκια μέσα σε ειδικούς υπόγειους διαδρόμους, ώστε να φορτώσουν και να ξεφορτώσουν το κάρβουνο.

Το «μικρόβιο» της ασπρόμαυρης μπάλας τού το μετέδωσε ο Ελίας, ο μεγαλύτερος απ’ τα αδέρφια του, που τον έπαιρνε μαζί του στο γήπεδο της Έβερτον, αλλά και άλλων συλλόγων του αγγλικού πρωταθλήματος. Η τοπική ομάδα, Chirk FC είχε κερδίσει το Κύπελλο Ουαλίας πέντε συνεχόμενες φορές, ενώ ο Μπίλι Μέρεντιθ έγινε μέλος της, κάνοντας το ντεμπούτο του το 1892.

Στις ιστορικές αναφορές των «πολιτών» και των «κόκκινων διαβόλων» στο παρελθόν τους υπάρχει σύγκλιση στις αρετές του Μέρεντιθ: ένας ταχύτατος «ζογκλέρ», τουλάχιστον για τα δεδομένα της εποχής, που έπαιζε στα άκρα της επίθεσης και αποτελούσε τον «εφιάλτη» κάθε αμυντικού αναλάμβανε το μαρκάρισμα του.

Ποδόσφαιρο, κοινωνία, απεργία

(σ.σ ο Μέρεντιθ είναι ο πρώτος από αριστερά στην πάνω σειρά)

Όπως γίνεται αντιληπτό, γίνεται λόγος για μια εποχή που το ίδιο το ποδόσφαιρο ουδεμία σχέση έχει με τη σύγχρονη «βιτρίνα», πίσω απ' την οποία φιγουράρει σήμερα, ακόμα και στη Μεγάλη Βρετανία, όπου λατρεύεται αρχαιόθεν και παραδοσιακά. Το ίδιο αφορά και τις κοινωνικές συνθήκες. Το 1893 οι ανθρακωρύχοι πραγματοποίησαν μια απ’ τις πολλές απεργιακές στάσεις που επρόκειτο να σημαδέψουν πολιτικές εξελίξεις στα επόμενα χρόνια, έως και την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ, δηλαδή σχεδόν έναν αιώνα αργότερα. Αφορμή τότε ήταν η μείωση κατά 25% των μισθών τους με απόφαση της κυβέρνησης.

Η Τσερκ, που τύγχανε της υποστήριξης των ανθρακορύχων, μιας κι επρόκειτο για την πολυπληθέστερη επαγγελματική κατηγορία στην πόλη, αποχώρησε απ’ το πρωτάθλημα «The Combination», μεταξύ τοπικών ομάδων και των ομάδων με ρεζέρβες από μεγαλύτερους συλλόγους κι εντάσσεται στο ουαλικό πρωτάθλημα. Έχοντας μάλιστα στις τάξεις της τον Μέρεντιθ κατέκτησε το Κύπελλο Ουαλίας το 1894, που ήταν το πρώτο τρόπαιο για τον 19χρονο εξτρέμ.

Η μεταγραφή στη Σίτι και οι αντιστάσεις της… μαμάς

Ο Μέρεντιθ έπαιζε εκείνη την εποχή παράλληλα στη Νόρθγουιτς Βικτόρια, προκειμένου να εξασφαλίσει μεγαλύτερη αμοιβή. Παίζοντας στη Β’ εθνική με την ομάδα, «τράβηξε» τα βλέμματα κάποιων ομάδων. Η ίδια η ομάδα του όμως δεν τον κράτησε, θεωρώντας τον «καταραμένα αργό» («too bloody slow»). Ο γραμματέας της Μπόλτον όμως τον απέρριψε, θεωρώντας τον άπειρο και ελαφρύ για τις απαιτήσεις του αγγλικού πρωταθλήματος. Δεν συνέβη το ίδιο με τους ιθύνοντες της Άρντγουικ, που έμελλε να παραμείνει στο αγγλικό ποδόσφαιρο ως… Μάντσεστερ Σίτι!

Ο Λόρενς Φέρνις και ο Τζόσουα Πάρλμπυ ταξίδεψαν στο Τσερκ αποφασισμένοι να πάρουν μαζί τους στη δεύτερη κατηγορία της Αγγλίας, όπου αγωνιζόταν τότε η ομάδα τους, τον πιτσιρικά και να τον ντύσουν στα «γαλάζια» της ομάδας τους, κάτι που τελικά κατάφεραν. Ο «θρύλος» αναφέρει ότι οι δυο εκπρόσωποι της Άρντγουικ αντιμετωπίστηκαν με τεράστια καχυποψία από το πλήθος των ανθρακωρύχων του Τσερκ, οι οποίοι μέχρι που τους έδιωξαν απ’ την περιοχή. Προκειμένου να μπορέσουν να μιλήσουν με τον Μέρεντιθ, αναγκάστηκαν να… κεράσουν ποτά όλους τους ανθρακωρύχους που δούλευαν μαζί με τον παίκτη!

Τελικά, τα μέσα πέτυχαν το σκοπό τους και ο 19χρονος Μέρεντιθ έγινε παίκτης της Σίτι, παρά τις αντιστάσεις που προέβαλε η μητέρα του: «Πάντα έτσι γίνεται, έρχονται μερικοί κύριοι σαν εσάς και νομίζουν πως μπορούν να ξελογιάσουν τα αγόρια μας να αφήσουν τα χωριά και να μετακομίσουν στις μεγάλες πόλεις. Τα παιδιά μας όμως είναι ευτυχισμένα και υγιή εδώ, παίζοντας για τη διασκέδαση τους και μένοντας μακριά απ’ τους μπελάδες της πόλης», φέρεται να έλεγε στους εκπροσώπους της Σίτι, που πάντως κατάφεραν τελικά να πάρουν μαζί τους τον νεαρό ποδοσφαιριστή...

Σύνθημα στα χείλη των οπαδών

Με τους - μετέπειτα- «σίτιζενς» έπαιξε συνολικά 390 παιχνίδια, κάνοντας ντεμπούτο στην ήττα απ’ τη Νιούκαστλ με 5-4 το Νοέμβριο του 1894. Εξάλλου, αγωνίστηκε και στο πρώτο ντέρμπι του Μάντσεστερ στην ιστορία, τον ίδιο μήνα, όταν η Γιουνάιτεντ επικράτησε με 5-2 της Σίτι. Οι φίλαθλοι των «γαλάζιων» της πόλης πάντως είχαν σε εκτίμηση τον Μέρεντιθ, βλέποντας έναν παίκτη με ικανότητες και πάθος.

Οι οπαδοί της ομάδας δεν άργησαν μάλιστα να βγάλουν τραγούδι για να τον τιμήσουν και να του εκφράσουν το θαυμασμό τους. Άλλωστε, αγαπήθηκε αρκετά στη γαλάζια πλευρά του Μάντσεστερ, αφού συνδύασε την παρουσία του με την κατάκτηση δυο πρωταθλημάτων της Second Division (1899, 1903) κι ενός FA Cup (1904).

«Oh I wish I was you Billy Meredith

I wish I was you, I envy you, indeed I do!

It ain't that you're tricky with your feet,

But it's those centres that you send in

Which Turnbull then heads in,

Oh, I wish I was you,

Indeed I do

Indeed I do»

μτφ: «Εύχομαι να ήμουν εσύ, Μπίλι Μέρεντιθ,

εύχομαι να ήμουν εσύ, σε ζηλεύω, αλήθεια!

Δεν είναι για το ταλέντο σου με τα πόδια,

αλλά γι’ αυτές τις σέντρες που στέλνεις μέσα,

και ο Τούρνμπουλ βάζει γκολ με κεφαλιές.

Πόσο εύχομαι να ήμουν εσύ, αλήθεια»!

Οι επιδόσεις είχαν και τον ανάλογο αντίκτυπο στην κοινωνία. Οι δημοσιογράφοι έκαναν λόγο για ένα σπουδαίο ταλέντο, οι αντίπαλοι προπονητές, όπως ο Τομ Γουότσον της Λίβερπουλ, παραδέχονταν δημόσια πως «το μόνο που προσέχαμε ήταν οι κινήσεις του Μέρεντιθ, οι υπόλοιποι δεν άξιζαν τίποτα» κι ο ίδιος, παρότι η ομάδα, παρότι υποβιβάστηκε στη Second Division το 1902, για να ανέβει ξανά την επόμενη σεζόν, τα κατάφερνε περίφημα, σκοράροντας ασταμάτητα και ξεχωρίζοντας για την ποιότητα του. Ψηφίστηκε μάλιστα αρχηγός της ομάδας μόλις στα 21 του χρόνια. Όλα αυτά έμελλε να διακοπούν απότομα το 1904…

Το «γκρέμισμα» του ειδώλου

Το όνομά του βρέθηκε μπλεγμένο σε ένα σκάνδαλο δωροδοκίας. Συγκεκριμένα, κατηγορήθηκε πως έδωσε δέκα λίρες στον μπακ-χαφ Άλεξ Λικ, της Άστον Βίλα, για να έχει μειωμένη απόδοση στο μεταξύ τους ματς. Η Ομοσπονδία τον τιμώρησε με απαγόρευση εισόδου στους αγωνιστικούς χώρους για 18 μήνες.

Μετά από 12 χρόνια, 339 συμμετοχές και 129 γκολ, το 1906, ο Μπίλυ αφήνει τη Σίτι, και «μετακομίζει» στην κόκκινη πλευρά του Μάντσεστερ, φορώντας τη φανέλα της Γιουνάιτεντ. Την ίδια εποχή μάλιστα οι «κόκκινοι διάβολοι» απέκτησαν πακέτο απ' τη Σίτι και τους Τζίμι Μπάνιστερ, Χέρμπερτ Μπάργκες και τον Σάντι Τέρνμπουλ. Εκεί γίνεται εξίσου αγαπητός με την εποχή που έπαιζε για τους «citizens», αγωνιζόμενος έως το 1921.

Έπαιξε για τη Γιουνάιτεντ σε 335 παιχνίδια και σκοράροντας 36 φορές σε 15 σεζόν. Με τη φανέλα της μάλιστα το 1920 έγινε ο γηραιότερος εν ενεργεία διεθνής ποδοσφαιριστής στην ιστορία του ποδοσφαίρου στο Νησί, ενώ το παλμαρέ του έγινε ακόμα πιο λαμπερό, με την κατάκτηση δυο πρωταθλημάτων (1908, 1911) και ενός Κυπέλλου (1909).

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Γιουνάιτεντ έμελλε να μπει για άλλη μια φορά στο «μάτι» της Ομοσπονδίας. Ήταν όταν πρωτοστάτησε στη δημιουργία του ποδοσφαιρικού συνδικάτου της εποχής (Player Union), με τους παίκτες να αρχίσουν να διεκδικούν τα δικαιώματα που τους αντιστοιχούσαν.

Το τέλος της καριέρας και της ζωής του

Το 1921, κι αφού κατά τη διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έπαιξε και ένα ματς με τη φανέλα της Πόρτ Βέηλ του Στόουκ, σε ηλικία 47 ετών, επέστρεψε στη Σίτι ως παίκτης-προπονητής, όπου κι έκλεισε την καριέρα του το 1924 στα 49 του. Είναι, ως σήμερα, απ’ τους γηραιότερους παίκτες που έπαιξαν στην ανώτερη κατηγορία του αγγλικού ποδοσφαίρου.

Για την εμφάνιση του αυτή, απέναντι στη Νιούκαστλ, η Daily Express έγραψε χαρακτηριστικά: «Αυτός ο κοκκαλιάρης, σχεδόν ξεζουμισμένος υπερ-βετεράνος, με το γκρίζο μαλλί, αποθεώθηκε απ' τους οπαδούς και η αλήθεια είναι πως κατάφερε να κάνει κάποια μικρά πράγματα για να δικαιολογήσει αυτή την αποθέωση. Ήταν όμως πια σαφές πως το ποδόσφαιρο σήμερα απαιτεί πολλές περισσότερες αντοχές απ' αυτές ενός παίκτη που έχει φτάσει σχεδόν τα 50 χρόνια, όσο καλά κι αν έχει παίξει στο παρελθόν».

Οι αριθμοί του πάντως δικαιολογούν τόσο τη λατρεία των οπαδών, όσο και τους λόγους για τους οποίους χαρακτηρίστηκε «μάγος» και έμεινε στην ιστορία: σε 1586 παιχνίδια με τις ομάδες του σκόραρε 470 γκολ. Πόσοι ακόμα ποδοσφαιριστές έχουν να αντιπαραθέσουν τόσο εντυπωσιακά κατορθώματα;

Μαζί με τον πρώην συμπαίκτη του, Τσάρλι Ρόμπερτς, έγιναν προπονητές στην Μάντσεστερ Σέντραλ, μόλις ο Μέρεντιθ αποσύρθηκε. Το 1931 βρέθηκε στον πάγκο της Γιουνάιτεντ, ενώ παρέμεινε σε στενή σχέση με αμφότερες τις ομάδες του Μάντσεστερ μέχρι το τέλος της ζωής του.

Εξάλλου, ο Μέρεντιθ φόρεσε 48 φορές τα «χρώματα» της Εθνική Ουαλίας, σκοράροντας 11 γκολ. Αλλιώς, ίσως οι διεθνείς συμμετοχές του να ‘ταν περισσότερες. Η συνηθέστερη εικόνα του, σύμφωνα με τις μαρτυρίες της εποχής, ήταν να παίζει με μια οδοντογλυφίδα στο στόμα, σε κάθε παιχνίδι, κάτι που, όπως ισχυριζόταν, βελτίωνε τη συγκέντρωση του.

Πέθανε σαν σήμερα το 1958, σε ηλικία 83 ετών, στο Γουίδινγκτον, δίπλα στο Μάντσεστερ. με την ουαλική Ομοσπονδία, την Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, τη Μάντσεστερ Σίτυ και τη Γιουνάιτεντ να πληρώνουν για το μνημείο τιμής πάνω στον τάφο του ανθρώπου, που υπήρξε ο πρώτος μεγάλος παίκτης του βρετανικού ποδοσφαίρου.

Ο Guardian αποθέωσε μετά το θάνατο του την ποιότητα του ως ποδοσφαιριστή, αλλά και τον χαρακτήρα του πριν και μετά τα παιχνίδια, σχηματίζοντας ένα προφίλ που παρέπεμπε σε σταρ, τον πρώτο στην εποχή: «Η δημοφιλία του, η τέχνη με την οποία ήθελε να παίζει, το διάσημο του τακουνάκι, το χαρούμενο στυλ παιχνιδιού του, παραμένουν αξέχαστα μέχρι σήμερα» Το Εθνικό Μουσείο Ποδοσφαίρου της Αγγλίας περιλαμβάνει στην αναφορά του μια χαρακτηριστική αποστροφή: «Απολάμβανε δημοτικότητα που ταίριαζε μόνο σε τραγουδιστές και ηθοποιούς».