Η προϊστορία των ντέρμπι, είναι συντριπτικά υπέρ των γηπεδούχων σε όποιο από τα τρία γήπεδα τουλεκανοπεδίου υποδέχθηκε τους Θεσσαλονικείς από τη «γέννηση» της Α’ Εθνικής κι εντεύθεν. Αν δε, προσθέσουμε και κάποια ματς πριν από το 1959, ο απολογισμός είναι εντυπωσιακός υπέρ των «πράσινων».

Εχουμε και λέμε: 39 νίκες του Παναθηναϊκού, 14 ισοπαλίες και 5 μόλις νίκες του ΠΑΟΚ στα 58 παιχνίδια της Α’ Εθνικής. Βάλτε τις 3 νίκες του «τριφυλλιού» και τις 2 ισοπαλίες στα πλέι οφ, για να φθάσουμε στο συντριπτικό: 42 νίκες, 16 ισοπαλίες, 5 ήττες των γηπεδούχων. Οσο για τα παιχνίδια που προηγήθηκαν της σύστασης της ενιαίας Εθνικής Κατηγορίας, οι «πράσινοι» μετρούν επτά νίκες και δύο ισοπαλίες. Απόλυτη κυριαρχία.

Για πρώτη φορά Παναθηναϊκός και ΠΑΟΚ βρέθηκαν ενώπιος ενωπίω στις 7 Φεβρουαρίου του 1960. Στο Rex, στον Αστορ, στα Ιλίσια και άλλους κινηματογράφους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, η «Φίνος Φιλμ» παρουσίαζε ως πρώτη δημιουργία της χρονιάς, τους «Μακρυκωσταίους και Κοντογιώργηδες», στην Ελλη, το Αστρον και το Κοσμοπολίτ η Τζένη Καρέζη και ο Αλέκος Αλεξανδράκης έδιναν «Ραντεβού στην Κέρκυρα», ενώ το Χόλιγουντ έστελνε στα μέρη μας το απόλυτο είδωλο της εποχής, Τζέιμς Ντιν, με το «Ανατολικά της Εδέμ» του δικού μας, Ελία Καζάν. Στo βουρκωμένο τερέν της Λεωφόρου, πάντως, έλαμπε το αστέρι του Βαγγέλη Πανάκη.

Με δικό του γκολ ο Παναθηναϊκός επικράτησε 1-0 του ΠΑΟΚ, σ’ ένα πραγματικό ντέρμπι από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο λεπτό. Ο Πανάκης σκόραρε στο 74’, μετά από σέντρα του Παπαεμμανουήλ, αλλά έξι λεπτά αργότερα «ο άριστος Αυστριακός διαιτητής κ. Τσίφναρ απέβαλε τους αλληλολακτισθέντας Χασιώτην και Πανάκην».

Από εκείνο το βροχερό μεσημέρι του 1960, οι «πράσινοι» μέτρησαν 10 νίκες και δύο ισοπαλίες όποτε υποδέχθηκαν τους Θεσσαλονικείς, μέχρι να φτάσουμε σ’ ένα από τα πιο ταραγμένα διαστήματα του ελληνικού ποδοσφαίρου, τέλη Φεβρουαρίου και αρχές Μαρτίου του 1973. Ο ΠΑΟΚ του Λες Σάνον σαρώνει μέχρι τότε τα πάντα στο πέρασμά του.

Μετράει 19 αγωνιστικές αήττητος και είναι πρωτοπόρος με τρεις βαθμούς μπροστά από τον δεύτερο Ολυμπιακό και τέσσερις από τον τρίτο Παναθηναϊκό. Για πρώτη φορά το Π.Ο.Κ. ένιωθε να απειλείται η κυριαρχία των ομάδων του κέντρου. Η παρέα του Κούδα έγινε… στόχος και το ντέρμπι με τον Ολυμπιακό στις 25 Φεβρουαρίου του 1973 μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία, ίσως και η μοναδική, για να εκτροχιαστεί από την πορεία της προς το πρώτο πρωτάθλημα, που έμελλε να βγει εκτός Αττικής και να καταλήξει στη Θεσσαλονίκη τρία χρόνια αργότερα.

Για τα «όργια Φακή» στο ντέρμπι του Φαλήρου, όπου παραλίγο να ξεκληριστεί σχεδόν ολόκληρη η ενδεκάδα του ΠΑΟΚ από τα δυνατά (sic) μαρκαρίσματα των παικτών του Ολυμπιακού, έχουν χυθεί τόνοι μελάνης.

Ο Αχιλλέας Ασλανίδης στο 13’ και ο Κώστας Ιωσηφίδης στο 25’ αποχώρησαν τραυματίες , άλλος με φορείο κι άλλος στις πλάτες των συμπαικτών του, ενώ ο Γιώργος Κούδας δέχθηκε δύο χτυπήματα και σ’ ένα έβγαλε την ωμοπλάτη του! Ο Φακής έβγαλε τη μία και μοναδική κίτρινη κάρτα στον Θανάση Αγγελή για διαμαρτυρία, κι όλα καλά…

Οι «ερυθρόλευκοι» κέρδισαν 1-0, με γκολ του Λοσάντα, αλλά η ζημιά στο στρατόπεδο του «Δικεφάλου» ήταν ανεπανόρθωτη. Μια ολόκληρη εβδομάδα η διοίκηση του απειλούσε με αποχή, τελικά η ομάδα κατέβηκε και έπαιξε στον Ταύρο, πέφτοντας θύμα του «φονέα των γιγάντων», Φωστήρα (2-0). Στις 11 Μαρτίου του 1973 έγινε το περίφημο ντέρμπι των δύο αιωνίων της Αθήνας.

Ο Ολυμπιακός πάλι γηπεδούχος, ο Παναθηναϊκός φιλοξενούμενος και διαιτητής ο Τιμολέων Λάτσιος, δάσκαλος από τη Λάρισα και άνθρωπος της εκκλησίας. Ο Τύπος της εποχής περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο το άγριο κυνηγητό του Βασίλη Κωνσταντίνου στον Τάκη Συνετόπουλο, αλλά και τα φαλτσοσφυρίγματα του Λάτσιου, που απέβαλε αρχικά τον Παπαδημητρίου του Παναθηναϊκού στο 22ο λεπτό, ακολούθησε η αποβολή του Τριαντάφυλλου για να αφήσει με εννιά παίκτες τους φιλοξενούμενους στο 83ο λεπτό αποβάλλοντας και τον Αθανασόπουλο.

Οι «πράσινοι» φώναζαν για ένα πέναλτι υπέρ τους με το σκορ στο 2-2, ο Ολυμπιακός πέτυχε και τρίτο γκολ και το ντέρμπι δεν τελείωσε ποτέ, με τον Παναθηναϊκό όχι μόνο να μηδενίζεται από την ΕΠΟ, αλλά να χάνει» στα χαρτιά» και τους επόμενους δύο αγώνες, μαζί και κάθε ελπίδα για το πρωτάθλημα.Ο ένας αγώνας (18 Μαρτίου) ήταν με αντίπαλο τον ΠΑΟΚ, που έτσι έμελλε να πάρει την πρώτη του νίκη στην Αθήνα! Και δεν ήταν μόνο αυτό. Οι δύο ομάδες, για τους δικούς τους διαφορετικούς λόγους, ένωσαν για πρώτη και τελευταία φορά τις φωνές τους. Καμία σχέση με την υποτιθέμενη σημερινή «συμμαχία» Σαββίδη – Αλαφούζου.

Εδώ, μιλάμε, για χιλιάδες κόσμου να στηρίζει τις αποφάσεις των δύο διοικήσεων κατά της ΕΠΟ, του Ολυμπιακού και της Χούντας!Στις 17 Μαρτίου ο κυβερνητικός επίτροπος της ΕΠΟ και πρόεδρος της επιτροπής ανακρίσεων για τα γεγονότα του αγώνα, Ολυμπιακού – ΠΑΟΚ, κ. Λάιτμερ παρέδωσε το πόρισμα στον γ.γ. Αθλητισμού, Γιώργο Βλαδίμηρο και παράλληλα η κυβέρνηση της Χούντας επέτρεψε τελικά τη διεξαγωγή βραδινού φιλικού αγώνα στη Λεωφόρο ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και στον ΠΑΟΚ.

Οι οπαδοί του «τριφυλλιού» υποδέχθηκαν με πανό, «καλώς ήλθες φίλε ΠΑΟΚ», τους Θεσσαλονικείς, αλλά οι φωνές διαμαρτυρίας δεν έπιασαν τόπο. Την ίδια μέρα στο πειραϊκό ντέρμπι ο Ολυμπιακός επικρατούσε με εύστοχο πέναλτι του Πέτρου Καραβίτη στο 85ο λεπτό του Εθνικού με 2-1 και λίγες αγωνιστικές αργότερα ο ΠΑΟΚ έχανε οριστικά ένα πρωτάθλημα, που κατά γενική ομολογία άξιζε να είχε κατακτήσει. Η μεγάλη ομάδα του Σάνον τερμάτισε με ρεκόρ πόντων (92) στη δεύτερη θέση, με μόλις τρεις ήττες σε 34 αγωνιστικές.

Οι δύο στο ταραγμένο διάστημα, που προαναφέραμε, από Ολυμπιακό και Φωστήρα και η τρίτη στο περίφημο 3-5 από την Παναχαϊκή.

Πάντως, εκείνο το φιλικό παιχνίδι της Λεωφόρου το παρακολούθησαν σχεδόν 20.000 θεατές και βρήκε τις δύο ομάδες ισόπαλες 3-3. Ο Χάρης Γραμμός, ο Βραζιλιάνος Αρακέν Ντεμέλο, που στο ελληνικό πρωτάθλημα αγωνίστηκε ως Ελληνας ομογενής με το όνομα «Δεμέλος», κι ο Χουάν Ραμόν Βερόν, ο πατέρας του Χουάν Σεμπαστιάν Βερόν, ήταν οι σκόρερ του Παναθηναϊκού, ενώ ο Δημήτρης Παρίδης με δύο γκολ και ο Κούλης Αποστολίδης σκόραραν για τον ΠΑΟΚ.

Ενα μήνα αργότερα από εκείνο το φιλικό οι δύο ομάδες ξανασυναντήθηκαν, αυτή τη φορά για το κύπελλο Ελλάδας, στην Τούμπα. Εκείνος ο αγώνας έμεινε στην ιστορία για το διάσημο «κλικ» του Μιχάλη Παππού με πρωταγωνιστές τον Γιώργο Κούδα και τον Ανθιμο Καψή.Ακόμη κι αυτές οι φωτογραφίες συνοδεύτηκαν από τίτλους και σχόλια στον Τύπο της εποχής, πιο συγκεκριμένα στην «Αθλητική Ηχώ», που αφορούσαν την τιμωρία του Παναθηναϊκού για όσα είχαν γίνει στο ντέρμπι με τον Ολυμπιακό…