Πανθεσσαλονίκειος, Αθλητικός, Ομιλος, Κωνσταντινουπολιτών, ή σκέτο Π.Α.Ο.Κ.

Η όμορφη, πολλές φορές γοητευτική κι άλλες στενάχωρη και μαύρη, ιστορία του άρχισε να ξετυλίγεται σαν σήμερα πριν από ενενήντα δύο ολόκληρα χρόνια, στη Θεσσαλονίκη του μεσοπολέμου, από πρόσφυγες

O σύλλογος «σήμα κατατεθέν» της Μακεδονίας, της Μικράς Ασίας των χαμένων πατρίδων, ο σύλλογος που ιδρύθηκε, και γιγαντώθηκε εξαιτίας του κόσμου του, είναι η ιστορική συνέχεια του Κωνσταντινουπολίτικου αθλητικού και πολιτιστικού Σωματείου «Ερμής», που δημιουργήθηκε από Ρωμιούς της Πόλης το έτος 1875, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης - το Πέρα.

Το 1923, αμέσως μετά τη Μικρασιατική καταστροφή οι περισσότεροι αθλητές αναγκάζονται να φύγουν και να εγκατασταθούν στη Θεσσαλονίκη. Στις 30 Μαρτίου 1926 συγκεντρώνονται στη Λέσχη Κωνσταντινουπολιτών και προχωρούν στην κατάρτιση πρωτοκόλλου ίδρυσης αθλητικού και ποδοσφαιρικού σωματείου. Τη Δευτέρα 5 Απριλίου 1926 πραγματοποιείται η πρώτη γενική συνέλευση με την συμμετοχή των ποδοσφαιριστών, οι οποίοι υπογράφουν το πρακτικό ίδρυσης του νέου συλλόγου.

Το όνομα αυτού: Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών. Κρατούν τα σύμβολα της κραταιάς ρωμιοσύνης - το Δικέφαλο του Βυζαντίου - αλλά για χρώματα διαλέγουν το πένθιμο μαύρο και το αισιόδοξο λευκό.

Το πρώτο καταστατικό του συλλόγου εγκρίθηκε στις 20 Απριλίου 1926, με απόφαση του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (αριθμ. 822). Σαν σήμερα, πριν από 92 χρόνια…

Ο Π.Α.Ο.Κ. δεν είναι τίτλοι, νίκες, γήπεδο, χαρές και λύπες. Εκφράζει πάντα το «κάτι παραπάνω». Ο λαός του, από τα φτωχά στρώματα της πόλης, έμαθε να είναι υπερήφανος, κιμπάρης, μπροστάρης σε κινήματα και επαναστάσεις.

Αυτά τα τέσσερα ιερά γράμματα, ο Π.Α.Ο.Κ. απλά, πρεσβεύει αμέτρητα ιδανικά και αξίες, ανθρώπους που έχασαν ξαφνικά τα πάντα και βρήκαν μια ζεστασιά ανάμεσα σε τέσσερα γράμματα, ένας σύλλογος γεμάτο συμβολισμούς και μύθους. Αυτός είναι ο ΠΑΟΚ, «μπιζίμ ΠΑΟΚ», όπως έλεγαν και οι ιδρυτές του.

Πρώτος τίτλος με… ονοματεπώνυμο

Ο ερχομός το 1971 του Λες Σάνον άλλαξε τον ΠΑΟΚ σ’ όλα τα επίπεδα. Μάλιστα με τις προσθήκες των Γούναρη, Ματζουράκη, Μπέλλη, Σταυρίδη η ομάδα δυνάμωσε σημαντικά. Η απόκτηση του Κώστα Ιωσηφίδη και η επιστροφή από τις Ηνωμένες Πολιτείες του Κούλη Αποστολίδη το καλοκαίρι του 1971 ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο το «Δικέφαλο», που για μια εξαετία έγινε μόδα και η πιο αγαπημένη ελληνική ομάδα.

Ο πρώτος τίτλος ήρθε τον Ιούλιο του 1972 και είχε… ονοματεπώνυμο. Στην ούγια έγραφε: Γιώργος Κούδας. Ο ΠΑΟΚ σιγά σιγά άρχισε να παίζει ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο, επικράτησε σ’ έναν επεισοδιακό αγώνα του Άρη με 1-2, χάρη σε δύο γκολ του Κούλη Αποστολίδη, για τα προημιτελικά της διοργάνωσης και αφού ξεπερνά και το εμπόδιο της Λαμίας προκρίνεται στον τελικό της 5ης Ιουλίου 1972. Ήταν η πέμπτη φορά που ο Δικέφαλος συμμετείχε σε τελικό και η τέταρτη που κατέβαινε στην Αθήνα για να διεκδικήσει το τρόπαιο.

Επιτέλους, για τον κόσμο του, ο ΠΑΟΚ έπαψε το βράδυ της 5ης Ιουλίου 1972, να είναι απλά η ομάδα που ρύθμιζε τις τύχες της κορυφής σε πρωτάθλημα και κύπελλο. Ήταν ο τρίτος στη σειρά τελικός και το τρόπαιο ανηφόρισε από το «Γεώργιος Καραϊσκάκης» του Φαλήρου στο Λευκό τον Πύργο και τη Θεσσαλονίκη. Χάρη στον έναν και μοναδικό Γιώργο Κούδα.

Στο στάδιο Καραϊσκάκη, απέναντι στον Παναθηναϊκό, με ηγέτη και σκόρερ τον «Μεγαλέξανδρό» του (2’, 87’) επικράτησε 2-1 (μείωσε ο Παπαδημητρίου) και στέφεται Κυπελλούχος Ελλάδας για πρώτη φορά στην ιστορία του.

Ο αστικός μύθος λέει ότι το επόμενο μεσημέρι, 6 Ιουλίου, περίπου 30.000 κόσμου, ίσως και διπλάσιοι, επιφύλαξαν ανεπανάληπτη υποδοχή στο αεροδρόμιο της Μίκρας Η Θεσσαλονίκη ντύνεται στα ασπρόμαυρα και υποδέχεται τους κυπελλούχους Ελλάδας με τη λαοθάλασσα κόσμου και αυτοκινήτων να παραλύει την πόλη απ’ άκρη σε άκρη.

«Πάρτι» στη Νέα Φιλαδέλφεια

Η σπουδαία ομάδα του Λες Σάνον κατέκτησε και το κύπελλο Ελλάδας το 1974, επικρατώντας του Ολυμπιακού με 4-2 (2-2 κ.α.) στη διαδικασία των πέναλτι, με το «νερό να έχει μπει στο αυλάκι» και ο δρόμος προς το πρώτο πρωτάθλημα, τη σεζόν 1975-’76, έμοιαζε να είναι ορθάνοικτος.

Σε μια σπουδαία χρονιά, η οποία συνοδεύεται και από την πορεία της ομάδας ως τους «8» του Κυπέλλου Κυπελλούχων, οι ασπρόμαυροι στον τελικό της 17ης Ιουνίου 1974 στη Νέα Φιλαδέλφεια, βρίσκονται αντιμέτωποι με τον Ολυμπιακό. Ηταν ο πρώτος στην ιστορία της διοργάνωσης, που κρίθηκε στα πέναλτι.

Ο Λες Σάνον είχε φροντίσει στο τελευταίο ταξίδι στην Αγγλία να πάρει ειδικές εμφανίσεις για τον τελικό και οι θριαμβευτές ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ ανέβηκαν στο θρόνο με τις μοναδικές φανέλες, που δεν φόρεσαν ποτέ ξανά. Το συναρπαστικό 2-2 της κανονικής διάρκειας, οδήγησε τον τελικό στην παράταση κι από εκεί στα πέναλτι, όπου ο Κούλης Αποστολίδης έδωσε τη χαριστική βολή (4-3) στους ερυθρόλευκους και έστειλε την κούπα στη Θεσσαλονίκη.

Επισφράγισμα της κυριαρχίας του

Τη σεζόν 1975-76 τίποτα δεν έδειχνε να μπορεί να σταματήσει την αρμάδα του Γκιούλα Λόραντ, που είχε διαδεχθεί τον Σάνον στον ασπρόμαυρο πάγκο. Ο ΠΑΟΚ ξεκίνησε το πρωτάθλημα πίσω από την ΑΕΚ και παρέμεινε στη 2η θέση μέχρι την 24η αγωνιστική, όταν και για πρώτη φορά προσπέρασε την Ένωση. Ένα τελευταίο εμπόδιο υπήρχε «τοποθετημένο» με το ημερολόγιο να «σημαδεύει» τις 2 Μαΐου 1976. Όλη η Θεσσαλονίκη, χιλιάδες ΠΑΟΚτσήδες απ’ όλη την Ελλάδα, ήθελαν να δουν το σπουδαίο ντέρμπι του τίτλου. Να μπορούν να λένε στους φίλους «ήμουν και εγώ εκεί», να μπορούν να διηγηθούν ιστορίες στα εγγόνια τους. Γιατί, εκείνο το απόγευμα ο ΠΑΟΚ είχε ραντεβού με την ιστορία.

Τέσσερις αγωνιστικές πριν από το φινάλε του πρωταθλήματος, διατηρώντας μια διαφορά 2 βαθμών από τη 2η θέση, ο ΠΑΟΚ υποδέχθηκε την ΑΕΚ στις 2/5/1976 στην κατάμεστη Τούμπα. Δεν έπεφτε καρφίτσα και η τελική καταμέτρηση έδειξε 45.010 εισιτήρια. Η ισοπαλία έκρινε το ντέρμπι μέχρι το χρυσό γκολ του Νέτο Γκουερίνο στο 87ο λεπτό! Ο αστικός μύθος λέει ότι οι φωνές στο γκολ ακούστηκαν μέχρι το λιμάνι, το Βαρδάρη, τη Νεάπολη, την Σταυρούπολη, όλες τις λαϊκές ασπρόμαυρες δυτικές συνοικίες…

Η διαφορά πήγε στους τέσσερις βαθμούς και με τη νίκη επί του Ηρακλή (3-1 στις 9/5/1976) ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθλημα Ελλάδας!

Πενήντα χρόνια μετά την ίδρυσή του ο ΠΑΟΚ βρέθηκε στην κορυφή της Ελλάδας και το στίγμα εκείνης της έδωσε ο πρόεδρος του συλλόγου Γιώργος Παντελάκης λέγοντας ότι «Μισός αιώνας τίμιας δουλειάς ανταμείφθηκε σήμερα». Η πρωταθλήτρια ομάδα του ΠΑΟΚ αποτελούνταν από τους: Φούρτουλα, Γούναρη, Ιωσηφίδη, Αποστολίδη, Πέλλιο, Τερζανίδη, Κερμανίδη, Αναστασιάδη, Γκουερίνο, Κούδα, Ασλανίδη, Φουντουκίδη, Ορφανό, Σαράφη, Καπουσούζη, Παρίδη, Βούλγαρη, Μουρατίδη.

Οπως και το 2001, έτσι και τώρα;

Το 2001 ο «Δικέφαλος» θα στεφθεί κυπελλούχος Ελλάδας συντρίβοντας με 4-2 τον Ολυμπιακό στον τελικό της Νέας Φιλαδέλφειας. Επρεπε να περάσουν δεκαέξι χρόνια μέχρι την επόμενη (πέμπτη) κούπα του ΠΑΟΚ. Το βράδυ της 12^ης Μαΐου 2001, όπως και φέτος δηλαδή αν αυτό λέει κάτι, «ασπρόμαυροι» και «ερυθρόλευκοι» θα έλυναν εκ νέου τις πολλές διαφορές τους, με έπαθλο το κύπελλο Ελλάδας.

Στο ίδιο μέρος, όπως το 1974, το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας. Εκείνο το βράδυ όντως «έσπασε ο διάολος το ποδάρι του», όπως απείλησε να συμβεί ο Σωκράτης Κόκκαλης λίγες μέρες νωρίτερα, με τον διαλυμένο κατ’ άλλα ΠΑΟΚ του Μπατατούδη να συντρίβει με 4-2 τον πρωταθλητή Ολυμπιακό.

«Σήκωσε το, δεν μπορώ να περιμένω...»

Δύο χρόνια μετά παίζοντας για πρώτη και τελευταία φορά στο «σπίτι» του, στην Τούμπα, έφερε για τέταρτη φορά το τρόπαιο στη Θεσσαλονίκη, επικρατώντας 1-0 του συμπολίτη Άρη.

Ο Γιώργος Μπατατούδης έμεινε στην ιστορία ως ο μεγαλομέτοχος, που δεν πανηγύρισε ούτε έναν από τους (δύο) τίτλους, που κατέκτησε η ομάδα επί δικής του εποχής! Απών το 2001, το ίδιο και το 2003 στην Τούμπα, με τον ΠΑΟΚ να περιμένει 33 χρόνια για να πάρει τη ρεβάνς της ήττας του στο Καυτανζόγλειο από τον Άρη.

Ο Γιώργος Γεωργιάδης βρήκε δίχτυα στο 25ο λεπτό του τελικού της 17ης Μαΐου 2003, αλλά ώρες πριν οι ευφυείς ΠΑΟΚτσήδες θα βγάλουν το σύνθημα, που θα γίνει εθνικό χιτ ένα χρόνο μετά στα γήπεδα της Πορτογαλίας: «Σήκωσε το, το γ@#^νο, δεν μπορώ να περιμένω…»!

Πέρσι ο «Δικέφαλος» πήρε το… αίμα του πίσω για τις τρεις ήττες του από την ΑΕΚ σε τελικό κυπέλλου. Στο Βόλο επικράτησε με 2-1 και στέφθηκε για πέμπτη φορά στην ιστορία του κυπελλούχος Ελλάδας.

Η έκτη φορά μπορεί να είναι σε λίγες μέρες στον 19^ο τελικό της ιστορίας του απέναντι και πάλι στην Ενωση…