Σακίλ Ο’ Νιλ: Πάντα έκλεβε την παράσταση

Την εποχή που οι αριθμοί «ευημερούσαν» και οι άνθρωποι γλεντούσαν -στα μέσα των 90’s- ήρθε ένας ψηλός νεαρός στην Ελλάδα. Το παντεσπάνι του το έβγαζε παίζοντας μπάσκετ. Μόλις είχε ξεκινήσει σε επαγγελματικό επίπεδο και ήδη τον αντιμετώπιζαν ως το next big thing του ΝΒΑ. Μια υπενθύμιση εδώ. Τη δεκαετία της αφθονίας, η επαφή με το μπάσκετ των ΗΠΑ ήταν δύσκολη. Το ελληνικό κοινό έπρεπε να περιμένει τα εβδομαδιαία περιοδικά (Τρίποντο, Ματιές στο μπάσκετ), τα στιγμιότυπα στα δελτία ειδήσεων και την εκπομπή «NBA Action». Ο μαύρος σέντερ των Ορλάντο Μάτζικ (σ.σ βρίσκονταν στο πέμπτο χρόνο λειτουργίας) ξεχώριζε, πρωταγωνιστούσε και στο γυαλί. Η επιβλητική του παρουσία, ο τρόπος που διέσχιζε το γήπεδο, τα μπλοκ που μοίραζε στους αντιπάλους και -κυρίως- τα βροντερά του καρφώματα, τον έκαναν αντικείμενο παγκόσμιου θαυμασμού. Ε, όταν οι Έλληνες είδαν να σπάει ταμπλό, ήξεραν ότι ο τύπος ήταν φαινόμενο. Αυτό που άκουγαν από τους αμερικανούς εκφωνητές, αυτό που διάβαζαν στα κείμενα των ελλήνων δημοσιογράφων, αυτό θα έβλεπαν στο ΣΕΦ. Και ναι, σε αυτή την περίπτωση το όνομα μπορεί να φανεί πριν τη φυσική παρουσία! Το 1994, λοιπόν, ο Σακίλ Ο’ Νιλ ήρθε στη χώρα μας για λόγους διαφημιστικούς. Από τότε είχαμε αντιληφθεί ότι ο «Ντίζελ» θα ξεπουλήσει!

Το μοναδικό «Shaq Show»

Ο Σακίλ Ο’ Νιλ αγαπήθηκε όσοι λίγοι από τον κόσμο. Το κοινό τον αποδέχτηκε από την πρώτη μέρα που μπήκε στο ΝΒΑ. Τον λάτρεψε όταν είδε ότι ενσάρκωνε την άγρια ομορφιά και τη δύναμη του αθλήματος. Το 1994 βρισκόταν στον δεύτερο χρόνο του στη μεγάλη λίγκα. Ο ενθουσιασμός, η φρεσκάδα και η ενέργεια που μετέδιδε περνούσαν άμεσα στους θεατές. Αυτή είναι η δύναμη του μπάσκετ και κάθε λαϊκού, μαζικού, σπορ. Ναι, εκείνη την εποχή έπαιζαν όλοι οι μεγάλοι. Κανείς, όμως, δεν συνδύαζε τη σοβαρότητα με τη χαρά, την προσήλωση στον στόχο με τη διασκέδαση, την εξέλιξη με το προσωπικό θέαμα. Ο «Σακ» ήταν μια κινούμενη παράσταση που διασκέδαζε και ψυχαγωγούσε το φιλοθεάμον κοινό. Όσο νοιαζόταν για τις αθλητικές του δεξιότητες, τη βελτίωση τους, άλλο τόσο τον ενδιέφερε αυτό που παρακολουθούσε ο επισκέπτης στο γήπεδο ή από την τηλεόραση. Η σωματική ρώμη βρισκόταν σε πλήρη αρμονία με την ψυχική ευφορία. Ε, αυτό, στην ιστορία του ΝΒΑ, κυρίως οι σέντερ το εξέφραζαν (με τον δικό του τρόπο ο καθένας). Από τον Τζορτζ Μάικαν και τον Ουίλτ Τσάμπερλεϊν, έως τον Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ και τον Χακίμ Όλαζουον. Θα μπορούσαμε να βάλουμε και τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, όμως εδώ μιλάμε για καθαρόαιμο σέντερ. Ο «Ντίζελ» είναι ο τελευταίος μεγάλος που διέπρεψε με τους μυς και το σόου του!

Ο (αξέχαστος) τρελός χορός

Στις ΗΠΑ όλα γίνονται για το θέαμα, όλα! Μην το υποτιμάτε, μην το αγνοείτε και μην το φοβάστε. Όλες οι υπογραφές του ΝΒΑ εκεί βασίζονται. Το I love this game!, το σήμα της λίγκας, το Just do it!, τα κωδικοποιημένα ονόματα (AI, KB, MJ, LBJ), οι συμπυκνωμένες περιγραφές-χαρακτηρισμοί (Greek Freak, Joker), όλα έχουν να κάνουμε με το θέαμα. Ο Σακίλ υπηρέτησε και την ψυχαγωγική φύση του αθλήματος και το έκανε με έντονη εξωστρέφεια, χάρη και πολύ (αυτο)σαρκασμό. Κορυφαία του στιγμή -ψυχαγωγική, θεαματική- στο Ολ Σταρ Γκέιμ του 2009. Ξέρετε, τότε που βγήκε και μαζί με το χορευτικό γκρουπ «Jabbawockeez» έκλεψε την παράσταση. Το Φοίνιξ φιλοξενούσε τη γιορτή του ΝΒΑ και ο «Σακ», παίκτης των Σανς τότε, ήθελε να δώσει κάτι ξεχωριστό στο κοινό. Έτσι, λοιπόν, κάλεσε το καλλιτεχνικό σχήμα και τους είπε τι ήθελε να κάνουν. Λεπτομέρεια. Οι «Jabbawockeez», συνήθως, λαμβάνουν πρόσκληση για να εκτελέσουν μια χορογραφία. Στην περίπτωση του Σακίλ υπήρξε μια διαφορά: Ο Ο’ Νιλ ήθελε να χορέψουν μαζί του, όχι γι’ αυτόν. Αυτό που είδε το κοινό ήταν όλο δικό του! Ο χορευτής της διάσημης ομάδας, ο Phil Nguyen έχει πει: Ήταν όλα δικά του. Αυτός σκέφτηκε τη χορογραφία, τα πάντα! Μας είπε τι ήθελε, πώς το ήθελε. Ήταν καταπληκτικός. Ήταν το ίδιο διασκεδαστικός και από κοντά.

Το μεγάλο παιδί τα πήρε όλα!

Η προσωπικότητα του -εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου- περιγράφεται με τρεις λέξεις: ένα μεγάλο παιδί! Ο Σακίλ ποτέ δεν αποχωρίστηκε το παιδί μέσα του. Ακόμη και τώρα, στα 50 του, αυτό είναι που τον οδηγεί, που ορίζει τη συμπεριφορά του απέναντι στο καθετί. Προφανώς και ξέρει σε τι κόσμο ζει, ποιες είναι οι απαιτήσεις του οικονομικού/κοινωνικού περιβάλλοντος, τι πρέπει να κάνει κάποιος για να πετύχει (ή να αποτύχει) στον επιχειρηματικό τομέα… Γενικά γνωρίζει πώς πρέπει να φέρεται ένας ενήλικος. Παρ’ όλα αυτά, η παιδικότητα δεν τον εγκαταλείπει. Αυτή τον κινητοποίησε και αυτή τον κινητοποιεί και κατά κάποιο τρόπο τον προστατεύει. Υπάρχει, όμως, και το μέγεθος. Ναι, η σωματοδομή του έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Όχι μόνο στην αγωνιστική έκφραση, στο μπάσκετ, αλλά και στον τρόπο που αντιμετώπισε -αντιμετωπίζει- την πραγματικότητα. Γι’ αυτό, ας «επιστρέψουμε» στο 1984, τότε που ήταν 12 ετών και πήγαινε στην Έκτη Δημοτικού. Εκείνη την περίοδο η οικογένεια του μετακομίζει στη στρατιωτική βάση «Wildflecken», στη Γερμανία. Οι μετακινήσεις ήταν αναπόφευκτες μια και ο πατριός του ήταν στρατιωτικός. Εκεί, λοιπόν, σε ευρωπαϊκό έδαφος, ξεκίνησε να παίζει μπάσκετ σοβαρά. Ταξίδια, όμως, δεν κάνουν μόνο οι στρατιωτικοί. Έτσι, όταν ο προπονητής Ντέιλ Μπράουν, τεχνικός του κολεγίου LSU, πάει στη Γερμανία για να δώσει μαθήματα μπάσκετ, τον εντοπίζει και εντυπωσιάζεται από το μέγεθος του. Είμαστε στο 1986 και ο Ο’ Νιλ διανύει το 14ο έτος της ηλικίας του. Τότε, τον βρίσκει ο Μπράουν και τον ρώτα πόσο καιρό είναι στον στρατό. Ο πιτσιρικάς Σακίλ αποκαλύπτει την ηλικία του και κάπου εκεί λύνεται η απορία του κόουτς. Ο έφηβος, όμως, είχε ύψος λίγο πάνω από τα δύο μέτρα. Η οικογένεια επιστρέφει στις ΗΠΑ, στο Σαν Αντόνιο, και ο μαθητής Λυκείου όλο και ψηλώνει. Στη διάρκεια του δεύτερου χρόνου φοίτησης είχε φτάσει τα 2.10μ. Η διαδρομή ήταν προδιαγεγραμμένη. Από το σχολείο του Σαν Αντόνιο, στο LSU και από κει στους Ορλάντο Μάτζικ και το ΝΒΑ. Η τετραετία στους Μάτζικ θα του αφήσει το στίγμα του ανίκανου στα πλέι οφ. Η αξία του, ωστόσο, δεν μειώνεται και το 1996 θα υπογράψει πολυετές συμβόλαιο με τους Λος Άντζελες Λέικερς. Μέχρι τότε, όμως, το παιδί μέσα του έπρεπε να εκτονωθεί και εκτός γηπέδου. Όσο εντυπωσίαζε με τις επιδόσεις στο παρκέ, άλλο τόσο τραβούσε την προσοχή με τα κατορθώματα του στη μουσική και τον κινηματογράφο. Ραπ δίσκοι (Shaq Diesel), ταινίες (Kazaam)… Ο διασκεδαστικός τύπος που ζούσε στην ψυχή του έπαιρνε το μερίδιο του. Τα αποτελέσματα στο καλλιτεχνικό πεδίο ήταν πενιχρά. Αυτό δεν θα είχε σημασία αν δεν συνδεόταν με την κύρια ενασχόληση του, το μπάσκετ. Η κριτική που του ασκούνταν είχε να κάνει με τον εκούσιο αποπροσανατολισμό που προκαλούσε στον εαυτό του. Καλή η εμπλοκή με τη showbiz, αλλά τον απομάκρυνε από τον βασικό του στόχο, το πρωτάθλημα ΝΒΑ. Οι επικριτές του θεωρούσαν ότι στο Λος Άντζελες, εκεί που χτυπά η καρδιά του Χόλυγουντ, το θέαμα θα είχε τον πρώτο λόγο και όχι η αγωνιστική σοβαρότητα. Έκαναν λάθος. Και θέαμα υπήρξε και αγωνιστική σοβαρότητα.

Έσωσε τους Λέικερς και το ΝΒΑ!

Η παρουσία του στο Λος Άντζελες μόνο με το θέαμα είχε να κάνει, μόνο. Μέσα απ’ αυτό εκδηλωνόταν και η αγωνιστική σοβαρότητα, η επίτευξη του στόχου. Όσοι ήταν δύσπιστοι με τη μετακίνηση του στο L.A και πίστευαν ότι τα λαμπερά φώτα θα τον «κάψουν», διαψεύστηκαν πανηγυρικά. Το θέαμα είχε τον πρώτο λόγο σε όσα έκανε ο Σακίλ και στους Λέικερς. Η διαφορά ήταν ότι η επίδειξη υπεροχής γινόταν κυρίως στο παρκέ. Αυτή έφερε ξανά τους τίτλους, αυτή κράτησε το όνομα της ομάδας ψηλά...
Η μετά-Showtime περίοδος ήταν δύσκολη, έως οριακή, για τους Λέικερς. Νέες μπασκετικές δυνάμεις είχαν κάνει την εμφάνιση τους στο ΝΒΑ: Μπουλς, Σανς, Ρόκετς, Τζαζ, Σπερς… Ο Μάικλ Τζόρνταν δεν είχε αντίπαλο και δεν υπήρχε καν υποψία αμφισβήτησης του. Ο Σακίλ, λοιπόν, ξαναβάζει -άμεσα- τους Λέικερς στο προσκήνιο. Μέχρι το 1999 δεν έρχεται δαχτυλίδι, ωστόσο ο κόσμος προσέχει ξανά την ομάδα. Όταν αναλαμβάνει ο Φιλ Τζάκσον και βρίσκεται πεδίο συνεννόησης με τον Κόμπι, τότε η κορυφή του ΝΒΑ παίρνει και πάλι το μωβ-χρυσό χρώμα της.
Ο «Σακ» κέρδισε τρία πρωταθλήματα και όλοι στο Λος Άντζελες ήθελαν να τον βλέπουν να αγωνίζεται. Το θέαμα που έδινε δεν ήταν σαν αυτό του Μάτζικ, όμως υπήρχε λάμψη, διασκέδαση και φυσικά ουσία. Η εντυπωσιακή φυσική-αγωνιστική φυσιογνωμία συνδυαζόταν με την παρουσία σούπερ σταρ στις κερκίδες. Το επιβλητικό παιχνίδι του «Σακ» είχε τη δική του (άγρια) ομορφιά και έκανε ξανά θελκτικούς τους Λέικερς. Αν προσθέσετε και την «τρελή» προσωπικότητα, τότε έχετε τον νέο τύπο του Showtime. Κάτι ήξερε ο Τζέρι Μπας που τον ήθελε απεγνωσμένα το 1996…
Η τελεία θα μπορούσε να μπει στην περίοδο των Λέικερς. Τίποτα δεν θα άλλαζε. Τίποτα δεν θα μείωνε το μέγεθος «Σακίλ Ο’ Νιλ». Παρ’ όλα αυτά, η πορεία συνεχίστηκε σε άλλες πολιτείες (Χιτ, Σανς, Καβαλίερς, Σέλτικς). Σε όλες κάτι έδωσε, πήρε. Εξάλλου, η παρουσία του πότε δεν περνάει απαρατήρητη. Αυτή, όμως, που μετά τους Λέικερς είναι αξιομνημόνευτη είναι αυτή στους Χιτ. Εκεί, έδειξε, επιβεβαίωσε, την εξέλιξη και το πείσμα του χαρακτήρα του. Υποσχέθηκε πρωτάθλημα και στους τελικούς του 2006 οι Χιτ κέρδισαν 4-2 τους Μάβερικς.
Ο Σακίλ άφησε τα σημάδια του στο ΝΒΑ και αυτά δεν πρόκειται να σβηστούν, ό,τι κι αν γίνει. Δίπλα του παίκτες όπως οι Κόμπι Μπράιαντ, Ντουέιν Ουέιντ, Πένι Χάρνταγουεϊ, έφτασαν στο επίπεδο του «Μύθου». Αυτός ήταν η αιτία που οι Γκάρι Πέιτον, Γκλεν Ράις, Μιτς Ρίτσμοντ ενίσχυσαν το βιογραφικό τους με δαχτυλίδι πρωταθλητή. Ο Φιλ Τζάκσον κερδίζει τη διαμάχη για το ποιος είναι ο καλύτερος προπονητής όλων των εποχών εξαιτίας του. Ανάγκασε τους διαιτητές να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο χρέωναν φάουλ και τους προπονητές αμυντική στρατηγική. Αυτός έκανε ανταγωνιστικούς τους Μάτζικ, αναζωογόνησε τους Λέικερς και έδωσε αξιοπιστία στους Χιτ. Ο «Σακ» ήταν αυτός που ώθησε τους αντιπάλους να συσπειρωθούν και να φτιάξουν «σούπερ ομάδες» (δείτε τις περιπτώσεις των Σπερς το 2003 και των Πίστονς το 2004). Ο «Ντίζελ» ήταν εκεί όταν οι θρύλοι του αθλήματος περίμεναν τους διαδόχους τους και όταν το ΝΒΑ είχε ανάγκη από ένα μπασκετικό υπερήρωα.