Ο σκηνοθέτης του “Figo Affair” στο Gazzetta: «Σπουδαίο για ντοκιμαντέρ το Euro 2004, πάντα διαθέσιμος για Τσιτσιπά!»
Ο Ντέιβιντ Τράιχορν, σκηνοθέτης του “The Figo Affair”, μιλάει στο Gazzetta για την ταινία του Netflix που τα «σπάει» και μας βάζει στον κόσμο των πρωταγωνιστών της.
«Η μεταγραφή που άλλαξε το ποδόσφαιρο». Αυτό είναι το δεύτερο κομμάτι του τίτλου του “The Figo Affair”, του ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε στο Netflix μέσα στον Αύγουστο και έχει «αγκαλιαστεί» από ποδοσφαιρόφιλους και μη. Κι αν το καλοσκεφτεί κάποιος, ο τίτλος είναι πέρα για πέρα αληθινός. Η μεταγραφή του Λουίς Φίγκο από την Μπαρτσελόνα στη Ρεάλ Μαδρίτης το 2000 ήταν κάτι μοναδικό στον κόσμο του «όμορφου παιχνιδιού», ένα σημείο αναφοράς στην τεράστια ιστορία του El Clasico. Δύο πρόεδροι σε εκλογές, ένας παγκόσμιος σταρ, ανατροπές, ψέματα, παιχνίδια κάτω από το τραπέζι, πρωτοφανή για την εποχή ποσά, ιστορίες που ακόμα και σήμερα αλληλοσυγκρούονται. Όλα τα «υλικά» ήταν εκεί, για ένα άκρως ενδιαφέρον τηλεοπτικό προϊόν.
Μέσα από μια τεχνική αφήγησης που δίνει στο ντοκιμαντέρ την πλοκή μυθοπλαστικής ταινίας και με πρωταγωνιστές-ονόματα που έχουν σημαδέψει την ιστορία του σύγχρονου ποδοσφαίρου, οι σκηνοθέτες Ντέιβιντ Τράιχορν και Μπεν Νίκολας κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα φιλμ «χτισμένο» γύρω από τον Φίγκο, που ερμηνεύεται ξεχωριστά από κάθε θεατή. Διαφορετικές «αλήθειες», ιστορίες, σπάνιο αρχειακό υλικό και φυσικά όλοι οι μεγάλοι εμπλεκόμενοι του ιστορικού deal, με τον ίδιο τον Πορτογάλο σε πρώτο πλάνο.
Το Gazzetta συνομίλησε με τον Ντέιβιντ Τράιχορν, ο οποίος είχε σκηνοθετήσει την ταινία του Πελέ, για το δημοφιλές ντοκιμαντέρ, για τις ιστορίες των πρωταγωνιστών του, για το τελικό αποτέλεσμα και φυσικά για τις ελληνικές αθλητικές ιστορίες που θα τον ενδιέφεραν!
O Ντέιβιντ Τράιχορν (αριστερά), με τον Πελέ και τον Μπεν Νίκολας
«Ο Φίγκο μάς βοήθησε πολύ»
Πώς πήρατε την απόφαση να προχωρήσετε σε ένα ντοκιμαντέρ για τον Λουίς Φίγκο;
«Η ταινία δημιουργήθηκε από τον Μαξ Ντόπιν, τον Head of Development στην Pitch Productions, και στη συνέχεια ήρθε στον Μπεν και σε εμένα. Γνωρίζαμε ότι η ιστορία είναι μεγάλη και αμφιλεγόμενη και ότι θα δημιουργούσε πολύ θόρυβο. Αλλά δεν ήμασταν σίγουροι αν θα μπορούσε να γίνει ολοκληρωμένο φιλμ. Στην αρχή, είδαμε την ιστορία του Φίγκο ως έναν τρόπο για να συζητήσουμε τα ευρύτερα στοιχεία της αντιπαλότητας ανάμεσα στη Ρεάλ Μαδρίτης και την Μπαρτσελόνα. Αλλά όταν κατανοήσαμε το χρονικό της μεταγραφής, τις ανατροπές, τις εξελίξεις και το μέγεθος του αρχειακού υλικού, σύντομα καταλάβαμε ότι η ίδια η μεταγραφή ήταν αντάξια μιας ολόκληρης ταινίας, είχε όλα τα στοιχεία ενός θρίλερ, γεγονός που νομίζω ότι κάνει το ντοκιμαντέρ μοναδικό σε σύγκριση με άλλα του είδους. Σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα δημιουργήσαμε μια ταινία ληστείας».
Πόσο εύκολο ήταν να πείσετε τον Λουίς Φίγκο και τους άλλους πρωταγωνιστές να πάρουν μέρος;
«Το κλειδί ήταν να συμμετέχει ο Φίγκο. Από τη στιγμή που τον πείσαμε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για να πει επιτέλους την ιστορία του, διαδικασία που πήρε μήνες, ελπίζαμε ότι και οι άλλοι θα τακτοποιηθούν. Ωστόσο, ήταν ένα μεγάλο ερώτημα στο ξεκίνημα. Θα καταφέρουμε να τους έχουμε όλους; Και θα μιλήσουν ανοιχτά και ειλικρινά; Αναζητούσαμε απεγνωσμένα να μην έχουμε σχολιαστές που δεν εμπλέκονταν άμεσα με το deal, χρειαζόμασταν ανθρώπους μέσα από το δωμάτιο, κυρίως τους πέντε που συμμετείχαν ευθέως στη μεταγραφή. Ο Φίγκο μας βοήθησε πολύ στο να πείσουμε τον Πάουλο Φούτρε, τον Φλορεντίνο Πέρεθ και τον Ζοσέ Βέιγκα να συμμετέχουν (αυτή είναι η πρώτη φορά που ο Βέιγκα δίνει τη δική του εκδοχή για το τι έγινε). Και όλοι ήταν πολύ δοτικοί. Είναι σπουδαίοι χαρακτήρες, τεράστιοι, και παρότι ίσως δεν λένε πάντα την αλήθεια, είναι γοητευτικοί. Αλλά είμαστε πολύ χαρούμενοι που κάθε συνεντευξιαζόμενος στην ταινία πραγματικά είχε ρόλο στη μεταγραφή, ήταν καθοριστικό».
«Η ταινία έχει μια αίσθηση αυθεντικότητας, δεν είναι αποστειρωμένη».
Υπάρχουν κάποιες αντιφάσεις στις ιστορίες των πρωταγωνιστών, για παράδειγμα στην περίπτωση του προσύμφωνου με τη Ρεάλ Μαδρίτης, όπου ο ατζέντης του Φίγκο λέει διαφορετικά πράγματα από τον ίδιο. Αυτό το στοιχείο το έκανε πιο δύσκολο για εσάς, αναζητώντας την αλήθεια, ή απλά αφήσατε τους θεατές να αποφασίσουν μόνοι τους;
«Στην πραγματικότητα έκανε τη ζωή μας ευκολότερη! Επειδή ο καθένας έχει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας ή αν θέλεις τη δική του αλήθεια, καταλάβαμε ότι θα ήταν λάθος να δώσουμε τη δική μας αλήθεια. Έτσι, έχεις μια παραπάνω εκδοχή για να πιστέψεις. Από τη σκοπιά του σκηνοθέτη, ήταν περισσότερο διασκεδαστικό να έχεις αναξιόπιστους αφηγητές που τα λεγόμενά τους έρχονται σε κόντρα και στο τέλος να αφήσεις το κοινό να αποφασίσει ποιος λέει την αλήθεια».
Ποια συνέντευξη ήταν η πιο δύσκολη στην πραγματοποίησή της και γιατί;
«Είναι μια ταινία, στην οποία μιλούν κάποιοι από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του ποδοσφαίρου. Οι περισσότερες από τις συνεντεύξεις έγιναν κανονικά, εκτός από ένα άτομο που αφήσαμε μέχρι το τέλος: Τον Φλορεντίνο Πέρεθ. Ξέραμε ότι θα έχουμε μία μόνο ευκαιρία να ζητήσουμε τη συμμετοχή του, γιατί δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις (ίσως και ποτέ) για τέτοιες ταινίες. Ο Φίγκο βοήθησε για να συμφωνήσει και κάναμε τη συνέντευξη μαζί του όταν είχαμε ολοκληρώσει το 80% της ταινίας. Απάντησε με χαρά όλες μας τις ερωτήσεις και ήταν πολύ γενναιόδωρος με τον χρόνο του».
Υπήρξαν αποσπάσματα των συνεντεύξεων για τα οποία οι πρωταγωνιστές μετάνιωσαν να σου ζήτησαν να τα αφήσεις εκτός από την τελική έκδοση;
«Όχι, ήταν σημαντικό να διατηρήσουμε τον τελικό έλεγχο. Νομίζω ότι αυτό που απολαμβάνει πραγματικά ο κόσμος στην ταινία είναι ότι, παρότι έχει να κάνει με την αποτύπωση της αλήθειας, έχει μια αίσθηση αυθεντικότητας, δεν είναι αποστειρωμένη. Δείχνει την άλλη πλευρά του ποδοσφαίρου. Υπάρχει πολύ εγκεκριμένο περιεχόμενο που αφορά το ποδόσφαιρο στην τηλεόραση αυτές τις μέρες, ξέρεις, σύλλογοι, ατζέντηδες, δικηγόροι, έχουν κάποιας μορφής έλεγχο. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που το Figo Affair είναι το αντίθετο από αυτό. Τους έχουμε όλους και δεν αφήνουμε κανέναν να πάει χαμένος».
Η ιστορία με τον Φούτρε και η συνέντευξη στη Sport
Το αρχειακό υλικό; Φαντάζομαι και αυτό ήταν ένα δύσκολο σημείο.
«Ένας από τους αρχικούς φόβους μας, πριν ξεκινήσουμε την ταινία, ήταν το αν έχουμε αρκετό αρχειακό υλικό για να καλύψουμε μια ιστορία που παίχτηκε πίσω από κλειστές πόρτες. Η ιστορία ήταν σπουδαία, αλλά ίσως να ταίριαζε περισσότερο σε άρθρο, βιβλίο ή podcast. Στην τελική, η ταινία είναι οπτικό μέσο. Εδώ μας βοήθησαν πολύ οι δύο προεδρικές εκλογές. Το γεγονός ότι τόσο η Ρεάλ Μαδρίτης όσο και η Μπαρτσελόνα έκαναν εκλογές το καλοκαίρι του 2000, σήμαινε ότι υπήρχαν συνεχώς κάμερες στους βασικούς πρωταγωνιστές, οπότε είχαμε έναν αρχειακό πλούτο από δελτία ειδήσεων για να χρησιμοποιήσουμε. Ήμασταν επίσης πολύ τυχεροί, που πείσαμε τον Φίγκο να μας ανοίξει το προσωπικό του αρχείο. Το να έχουμε το υλικό από τις διακοπές του στη Σαρδηνία, δίνει στην ταινία μια πραγματική αίσθηση οικειότητας. Βοηθάει, ξανά, τον θεατή να αισθανθεί ότι βρίσκεται μέσα στην ιστορία».
Πέραν της ιστορίας του Φίγκο, είχατε την ευκαιρία να εμβαθύνετε στην ιστορική ποδοσφαιρική αντιπαλότητα της Ρεάλ Μαδρίτης με την Μπαρτσελόνα. Κατανόησες την οργή των φίλων της Μπαρτσελόνα, αφού έμαθες ολόκληρη την ιστορία
«Φυσικά, αν και νομίζω ότι η πραγματική οργή τους πηγάζει και από το ότι ο Φίγκο έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα Sport, αρνήθηκε τη μεταγραφή και πόζαρε με τη φανέλα της Μπαρτσελόνα. Νομίζω επίσης ότι αυτή είναι η μία στιγμή για την οποία μετανιώνει πραγματικά ο Φίγκο».
Έχεις κάποιο ενδιαφέρον παρασκήνιο να μοιραστείς μαζί μας;
«Πραγματικά όχι, η διαδικασία της παραγωγής ήταν απίστευτα ομαλή. Ίσως η αγαπημένη μου ιστορία ήταν όταν κάναμε τη συνέντευξη με τον Πάουλο Φούτρε. Ο Πάουλο έφτασε και ρώτησε πόση ώρα θα χρειαστούμε. Γενικά, όταν οι ποδοσφαιριστές λένε κάτι τέτοιο, ξέρεις ότι προσπαθούν να κάνουν μια σύντομη συνέντευξη. Του απάντησα "ό,τι μπορείς να μας δώσεις, αλλά ιδανικά μία ώρα". Απάντησε ότι δεν μπορεί να μείνει μια ώρα. Ξαφνικά σκέφτηκα "ωχ όχι, εδώ είμαστε, θα διαρκέσει 15 λεπτά". Αλλά μετά γύρισε και είπε: "Χρειάζομαι πέντε ώρες για να πω την ιστορία". Δεν νομίζω ότι μου το έχει πει ποτέ ξανά ένας ποδοσφαιριστής αυτό! Του έκανα μόλις τρεις ερωτήσεις και μιλούσε για τρεις ώρες! Είναι εκπληκτικός χαρακτήρας».
«Θα είμαι πάντα διαθέσιμος για τον Τσιτσιπά!»
Πιστεύεις ότι ο Φίγκο είχε δεύτερες σκέψεις μέχρι το τέλος; Μετά από όλα αυτά τα χρόνια, επηρεάζεται ακόμα από την ιστορία;
«Δεν μπορώ να μιλήσω για εκείνον αλλά ναι, δείχνει ότι συνεχώς ταλαιπωρούταν από αμφιβολία και χρειαζόταν πειθώ. Νομίζω ότι η κατανόηση του τι ακριβώς έκανε ήρθε ξαφνικά, αλλά ήταν πολύ αργά. Πιστεύω ότι πλέον είναι ήρεμος με την ιστορία και το έχει αποδεχθεί. Στο τέλος της ημέρας, είχε μια πολύ επιτυχημένη καριέρα στη Ρεάλ και ζει ακόμα στη Μαδρίτη. Είμαι σίγουρος ωστόσο ότι δεν θέλει αυτή η μεταγραφή να αποτελέσει την κληρονομιά του».
Πρώτα Πελέ, μετά Φίγκο. Τι ακολουθεί; Υπάρχει κάτι από την αθλητική Ελλάδα που θα σου κέντριζε το ενδιαφέρον για ντοκιμαντέρ;
«Αυτή τη στιγμή απολαμβάνουμε το διάλειμμά μας! Προς το παρόν, επιβλέπω δύο ταινίες ως executive producer (επίσης στο Netflix), πριν αποφασίσω για την επόμενη ταινία ή σειρά. Η Ελλάδα διαθέτει κάποιους καταπληκτικούς αθλητές και αθλήτριες και ορισμένες απίστευτες ιστορίες. Το Euro 2004, για παράδειγμα, θα ήταν μια εκπληκτική κινηματογραφική ιστορία. Κι αν ο Στέφανος Τσιτσιπάς θέλει να με καλέσει για να του κάνω μια ταινία ή σειρά, θα είμαι πάντα διαθέσιμος στο τηλέφωνο!».
