Γιατί η «γρήγορη μόδα» είναι επιβαρυντική για το περιβάλλον
Η βιομηχανία της μόδας, πίσω από τη λάμψη των βιτρινών και τις ασταμάτητες τάσεις, κουβαλά ένα βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, πετιούνται κάθε χρόνο περίπου 17 εκατομμύρια τόνοι υφασμάτων - σχεδόν 100 κιλά ρούχων ανά άτομο. Παράλληλα, αμέτρητες μπλούζες, φορέματα και σακάκια που δεν πουλήθηκαν ποτέ καταλήγουν σε χωματερές όπως εκείνη της ερήμου Ατακάμα στη Χιλή (τόσο μεγάλη που διακρίνεται ακόμη και από το διάστημα).
Η fast fashion
Η λεγόμενη fast fashion, με ρούχα που σχεδιάζονται και παράγονται μαζικά για να πουληθούν γρήγορα και φθηνά, τροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο κατανάλωσης. Πέρα όμως από το αισθητικό κομμάτι, το ζήτημα είναι και βαθιά περιβαλλοντικό: ο κλάδος ευθύνεται για περίπου το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ η καλλιέργεια βαμβακιού, η χρήση φυτοφαρμάκων και οι τοξικές βαφές μολύνουν εδάφη και υδάτινες οδούς. Στα συνθετικά υφάσματα, η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική, καθώς παράγονται από ορυκτά καύσιμα και αποβάλλουν μικροΐνες με κάθε πλύσιμο.
Η λύση που προτείνουν ολοένα και περισσότεροι ειδικοί είναι η «κυκλική οικονομία» στη μόδα: επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και σχεδιασμός ρούχων με γνώμονα ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους. Από την επιλογή υλικών που είναι ευκολότερο να ανακυκλωθούν, μέχρι νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν τον διαχωρισμό ινών, η αλλαγή μοιάζει αναγκαία. «Η βιομηχανία υπερπαράγει και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον», τονίζει η Λάιλα Πέτρι, διευθύντρια του οργανισμού βιωσιμότητας Future Earth Lab.
Σε αυτό το πλαίσιο, κυβερνήσεις αρχίζουν να νομοθετούν. Η Καλιφόρνια ήδη ψήφισε νόμο που υποχρεώνει μεγάλες μάρκες να χρηματοδοτούν την επισκευή και την ανακύκλωση των προϊόντων τους, ενώ ανάλογες πρωτοβουλίες εξετάζονται στη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον. Παράλληλα, προτάσεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο στις ΗΠΑ δίνουν κίνητρα για μια πιο βιώσιμη κλωστοϋφαντουργία.
Επιστροφή στην παράδοση
Ωστόσο, η νομοθεσία από μόνη της δεν αρκεί. Η αλλαγή περνά και από τον καταναλωτή. Η αγορά μεταχειρισμένων ρούχων, η ανταλλαγή, η επιδιόρθωση παλιών ενδυμάτων και η αποφυγή παρορμητικών αγορών είναι πρακτικές που όχι μόνο περιορίζουν τα απόβλητα, αλλά επαναφέρουν μια φιλοσοφία που κυριαρχούσε πριν από δεκαετίες. Από τις παιδικές αγορές στη Γερμανία μέχρι τα μπαλώματα στα πουλόβερ που γίνονται τέχνη στη Βρετανία, παραδοσιακές πρακτικές επιστρέφουν με νέο χαρακτήρα.
Η αλήθεια είναι πως πίσω από κάθε μπλουζάκι βρίσκονται εργάτες -συχνά γυναίκες σε χώρες του Παγκόσμιου Νότου- που δουλεύουν σε δύσκολες συνθήκες και με χαμηλές αμοιβές. Η μετάβαση σε ένα πιο δίκαιο και κυκλικό μοντέλο απαιτεί συνεργασία εταιρειών, κυβερνήσεων και τοπικών κοινοτήτων.
Ως καταναλωτές, έχουμε δύναμη να επιλέγουμε προσεκτικά, να επενδύουμε σε διαχρονικά κομμάτια και να στηρίζουμε μάρκες που σέβονται τον πλανήτη και τους ανθρώπους. Γιατί, τελικά, η μόδα δεν χρειάζεται να είναι εφήμερη, αλλά μπορεί να είναι υπεύθυνη, ανθεκτική και δημιουργική.
