Οι περίπλοκες ζώνες ώρας: Οι πιο αλλόκοτες χρονικές αποκλίσεις στον πλανήτη (vid)
Φαινομενικά, είναι λογικό να διαιρέσουμε τη Γη σε 24 κάθετες λωρίδες, καθεμιά με το δικό της ωριαίο πλαίσιο. Η θεωρία λέει: κάθε 15 μοίρες διαφορά, μία ώρα διαφορά. Όμως η πραγματικότητα διαψεύδει αυτή την απλότητα, με τις ζώνες ώρας να παρουσιάζουν αξιοσημείωτες ασυμφωνίες, παρατυπίες και πολιτικές... αλχημείες.
Για αιώνες, οι άνθρωποι βασίζονται στον Ήλιο για να μετρούν τον χρόνο. Το μεσημέρι οριζόταν με βάση την κορυφή της τροχιάς του και κάθε πόλη είχε τη δική της τοπική ώρα. Η Ουάσινγκτον και η Νέα Υόρκη μπορούσαν να διαφέρουν κατά 12 λεπτά, το Λονδίνο και το Μάντσεστερ κατά 8. Όλα αυτά έπαψαν να είναι πρακτικά με την έλευση των σιδηροδρόμων.
Οι σιδηρόδρομοι αλλάζουν την ώρα: Η μετάβαση στην UTC
Καθώς οι μετακινήσεις μεγάλων αποστάσεων έγιναν καθημερινότητα, οι τοπικές ώρες δημιουργούσαν σύγχυση. Το χάος ώθησε στη δημιουργία παγκόσμιου συστήματος χρονικών ζωνών, με πρώτο τον Quirico Filopanti το 1854 και κατόπιν τον Sandford Fleming. Τελικά, το 1884 καθιερώθηκε ως παγκόσμιος μεσημβρινός αυτός του Γκρίνουιτς.
Η GMT (Greenwich Mean Time) έγινε το παγκόσμιο πρότυπο, μετεξελισσόμενη σε UTC (Coordinated Universal Time) το 1960. Όμως οι ζώνες ώρας δεν ακολούθησαν όλες το ωριαίο μοντέλο. Κάποιες χώρε αποφάσισαν να κάνουν τα πράγματα... με τον δικό τους τρόπο.
Οι χώρες κάνουν τα δικά τους
Η περίπτωση της Κίνας
Η Κίνα εκτείνεται σε 5 ζώνες ώρας αλλά χρησιμοποιεί μόνο μία: την ώρα του Πεκίνου (UTC+8). Αυτό προκαλεί φαινόμενα όπου στα δυτικά της χώρας χαράζει... όταν είναι ήδη 11:00. Η πιο τρελή αλλαγή; Μεταξύ Κίνας και Αφγανιστάν, υπάρχει διαφορά 3,5 ωρών ενώ βρίσκονται ακριβώς δίπλα.
Οι μισές και οι... τριών τετάρτων ώρες
Αφγανιστάν (UTC+4:30), Ιράν, Ινδία και Σρι Λάνκα (UTC+5:30), Μιανμάρ (UTC+6:30) και... Νεπάλ (UTC+5:45). Το Νεπάλ είναι η μοναδική χώρα που έχει απόκλιση 45 λεπτών από την UTC, βάσει του μεσημβρινού που περνάει από το Gaurishankar.
Στη Γροιλανδία επικρατεί μια... παράνοια
Η μεγαλύτερη χώρα της Αρκτικής έχει «θεματικές» αποκλίσεις. Ενώ σχεδόν όλη είναι στην UTC-3, περιοχές όπως η Thule (UTC-4), το Danmarkshavn (UTC-0) και το Ittoqqortoormiit (UTC-1) ακολουθούν δικές τους ωρολογιακές πολιτικές.
Καναδάς, Αυστραλία και το χάος της ημιώρας
Το Newfoundland στον Καναδά χρησιμοποιεί UTC-3:30. Η Αυστραλία είναι ακόμα πιο πολύπλοκη: κάποιες περιοχές είναι στην UTC+9:30 (Νότια Αυστραλία, Βόρεια Επικράτεια) και η κοινότητα Eucla στην UTC+8:45. Οι Νήσοι Κόκος έχουν UTC+6:30 και το Lord Howe Island UTC+10:30. Το αρχιπέλαγος των Νήσων Τσάταμ της Νέας Ζηλανδίας ξεχωρίζει με τη δική του απόκλιση: UTC+12:45. Γιατί; Κανείς δεν ξέρει, αλλά σίγουρα είναι μοναδικό.
Περάσαμε την UTC+12;
Κι όμως, ζώνες όπως UTC+13 και UTC+14 υπάρχουν. Η Σαμόα, η Τόνγκα και το Τοκελάου ακολουθούν UTC+13. Η Σαμόα μετέφερε τη ζώνη της από UTC-11 σε UTC+13 για εμπορικούς λόγους το 2011, παραλείποντας μία ολόκληρη ημέρα!
Κιριμπάτι: η χώρα που μετέφερε… τον χρόνο
Το 1994, για να ενοποιήσει τον κρατικό χρόνο, το Κιριμπάτι μετακίνησε τη γραμμή ημερομηνίας, βάζοντας τις Phoenix και Line Islands στην UTC+13 και UTC+14. Έτσι έγινε η πρώτη χώρα που μπήκε στο 2000. Πραγματικά, marketing για… βιβλίο Guinness.
Γαλλία και Ισπανία: Στη λάθος ώρα από τον Β' ΠΠ
Η Γαλλία και η Ισπανία παραμένουν στην «λάθος» ώρα, UTC+1, αντί για UTC+0, από τον καιρό του Φράνκο και του καθεστώτος του Βισύ, ώστε να συμβαδίζουν με τη ναζιστική Γερμανία. Το αποτέλεσμα; Η Μαδρίτη είναι πιο δυτικά από το Λονδίνο, αλλά… μια ώρα μπροστά!
Αργεντινή: 70 χρόνια χωρίς απόφαση
Από το 1920 έως το 1990, η Αργεντινή ταλαντευόταν μεταξύ UTC-4, UTC-3 και UTC-2. Τελικά, από το 1993, αποφάσισε να «συμπορευτεί» με την Ουρουγουάη και την ανατολική Βραζιλία στην UTC-3.
ΗΠΑ: Η περίπτωση της Αριζόνα
Η Αριζόνα δεν αλλάζει ώρα το καλοκαίρι —εκτός από το έθνος των Ναβάχο. Ακόμα πιο μπερδεμένα: οι Χόπι δεν αλλάζουν ώρα, ενώ βρίσκονται μέσα στην επικράτεια των Ναβάχο! Περνώντας από τη Moenkopi στη διπλανή Tuba City… αλλάζεις ώρα με ένα βήμα.
Bonus Facts
- H χώρα με τις περισσότερες ζώνες ώρας είναι η Γαλλία, μαζί με τα υπερπόντια εδάφη της, 13 στο σύνολο. Ακολουθούν οι ΗΠΑ και η Ρωσία με 11, με τις ζώνες της Ρωσίας να είναι αποκλειστικώς σε ηπειρωτικά εδάφη.
- Ο Υπερσιβηρικός ακολουθεί την ώρα Μόσχας σε όλη την διαδρομή του και στους 64 σταθμούς του.
- Υπάρχει ένα σημείο στην Ευρώπη που υπάρχουν 3 ζώνες ώρας. Το τριεθνές Νορβηγία – Φινλανδία – Ρωσία που έχει UTC+1, UTC+2 και UTC+3. Τέτοια σημεία υπάρχουν και σε άλλες περιοχές, ιδιαίτερα τα τριεθνή σημεία που εμπλέκεται η Κίνα.
- Στους Διομήδιους Νήσους, στον Βερίγγειο πορθμό, μπορεί κανείς να δει το «μέλλον», ή το «παρελθόν», αφού τα δυο νησιά χωρίζονται από την Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας.
- Η Ανταρκτική δεν έχει δική της ώρα, αφού όλοι οι μεσημβρινοί ενώνονται εκεί. Συνεπώς κάθε σταθμός έχει την δική του ώρα αναλόγως την χώρα που ανήκει.
- Εξαιτίας του ότι οι ζώνες ώρας εκτείνονται απο την UTC-12 ως την UTC+14, εμφανίζεται το φαινόμενο στην Γη να βρισκόμαστε κάποιες λίγες ώρες σε 3 διαφορετικές ημέρες ταυτόχρονα. Για παράδειγμα στo Πάγκο Πάγκο της Αμερικανικής Σαμόα να είναι 23:30 της Τετάρτης (UTC-11), στο Λονδίνο (UTC±0) 10:30 Πέμπτης, στην Γουέλινγκτον στην Νέα Ζηλανδία 22:30 Πέμπτης και στο νησί Millenium του Κιριμπάτι 0:30 της Παρασκευής!
- Περίπου το 40% των χωρών χρησιμοποιούν την λεγόμενη θερινή ώρα. Από φέτος (2021) λέγεται ότι θα πάψει να ισχύει στην Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα.
