Όταν η Ιστορία επαναλαμβάνεται: Οι τέταρτες ψηφοφορίες που «γέννησαν» Πάπα (vid)

Οι 133 καρδινάλιοι εξέλεξαν τον νέο Πάπα, αφού βγήκε λευκός καπνός απ' την Καπέλα Σιστίνα, έπειτα από 4 ψηφοφορίες. Εν αναμονή της αποκάλυψης του νέου Ποντίφικα, απ' το μπαλκόνι του Αγίου Πέτρου, θυμόμαστε τους δύο προηγούμενους που είχαν ανακηρυχθεί με τον ίδιο αριθμό.

Η εκλογή ενός Πάπα δεν είναι μια απλή διαδικασία, αλλά μια βαθιά τελετουργική και πολιτικο-θεολογική πράξη, που λαμβάνει χώρα πίσω από κλειστές πόρτες στην Καπέλα Σιστίνα. Κατά τη διάρκεια του κονκλαβίου, οι καρδινάλιοι ψηφίζουν μυστικά μέχρι να προκύψει σαφής πλειοψηφία υπέρ ενός υποψηφίου. Κάποιες φορές, η συμφωνία έρχεται αργά. Άλλες, μόλις στην τέταρτη ψηφοφορία – όπως συνέβη με τον νέο Ποντίφικα, αλλά και στο παρελθόν με τον Βενέδικτο ΙΣΤ’ το 2005 και τον Ιωάννη Παύλο Β’ το 1978.

Η περίπτωση του Ιωάννη Παύλου Β’, ενός από τους πιο χαρισματικούς και πολιτικά δραστήριους Πάπες του 20ού αιώνα, είναι χαρακτηριστική. Εξελέγη μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Ιωάννη Παύλου Α’, του Ποντίφικα με τη συντομότερη θητεία στην ιστορία (33 ημέρες). Η επιλογή του Πολωνού Καρδινάλιου Κάρολ Βοϊτύλα σε τέσσερις γύρους ψηφοφορίας σηματοδότησε το άνοιγμα της Εκκλησίας σε μη Ιταλούς Πάπες για πρώτη φορά μετά από 455 χρόνια.

Το ίδιο μοτίβο επαναλήφθηκε το 2005 με την ανάδειξη του Γερμανού καρδιναλίου Γιόζεφ Ράτσινγκερ στον παπικό θρόνο ως Βενέδικτος ΙΣΤ’. Η τέταρτη ψηφοφορία τότε έδωσε τη λύση σε μια περίοδο έντονης θεολογικής και κοινωνικής αναζήτησης εντός της Καθολικής Εκκλησίας. Η φιλοσοφική του συγκρότηση και η «συντηρητική» θεολογική του προσέγγιση έγιναν άμεσα εμφανείς στην επιλογή του ονόματος και στη γραμμή που ακολούθησε.

Η ιστορική επανάληψη των τεσσάρων ψηφοφοριών δεν μπορεί να θεωρηθεί απλή σύμπτωση. Αντίθετα, φαίνεται να αποτελεί έναν "σιωπηλό συμβιβασμό" μέσα στο κονκλάβιο, μια ένδειξη ότι η Εκκλησία, ακόμη και όταν βρίσκεται σε εσωτερική αναζήτηση, μπορεί να επιτυγχάνει ταχύτατα τη συναίνεση – όταν το πρόσωπο που προτείνεται εμπνέει σεβασμό και ενότητα.

Από το 1903 μέχρι σήμερα, οι περισσότερες παπικές εκλογές χρειάστηκαν τουλάχιστον 5 -10 ψηφοφορίες για να φτάσουν σε αποτέλεσμα. Συνεπώς, η τέταρτη ψηφοφορία φαίνεται να ισορροπεί ανάμεσα στην ταχύτητα και την ωριμότητα της απόφασης, ενσωματώνοντας τόσο το κατεπείγον όσο και τη σοφία του συλλογικού πνεύματος.

Αυτή η παράδοση συνεχίστηκε και με τη φετινή εκλογή, αποδεικνύοντας ότι η Ιστορία στην Καθολική Εκκλησία δεν επαναλαμβάνεται μηχανικά, αλλά τελετουργικά – με νόημα.