Η ώρα των μεγάλων, σκληρών αποφάσεων λαμβάνει χώρα πάντα σ' ένα ξέφωτο. Ηλιόλουστο, ανθηρό, γεμάτο γλυκιές μελωδίες και αθώα βλέμματα να κοιτούν τη ζωή που χάνεται, το αίμα που ποτίζει το γρασίδι και τον δαίμονα να χορεύει ξέφρενα. Το ξέφωτο θα μείνει ίδιο, οι μελωδίες, η γενναιοδωρία της φύσης... Ο άνθρωπος όμως δεν θα είναι ο ίδιος πια, ένα κομμάτι του θα χει χαθεί για πάντα, θα χει ξεπλυθεί με αίμα και στη νέα περίοδο της ζωής του θα πρέπει να ξεκινήσει από την αρχή για να βρει την πίστη του. Η πίστη πάνω απ' όλα, γιατί η πίστη και βουνά κινεί, η πίστη σώζει και καταδικάζει! Όποια κι αν είναι η θρησκεία, όποια κι αν είναι η εποχή, η πίστη κυριαρχεί και το πάθος είναι που ορίζει το μέτρο και την αξία της. Πίστη σημαίνει πάνω απ' όλα δοκιμασία και σε ανύποπτη στιγμή μεγάλη δοκιμασία. Τα χρόνια που η θρησκεία διαφέντευε τις ζωές των ανθρώπων οι μεγάλες αποφάσεις έρχονταν συχνά, η μοίρα προκαλούσε και ήταν ανελέητη. Απαιτούσε και δεν έδινε τίποτα. Ο άνθρωπος πιστός και ταπεινός εκτελεστής των κελευσμάτων της μοίρας και το ξέφωτο να είναι εκεί, να περιμένει την επόμενη θυσία. “Η πηγή των παρθένων” είναι η 97η ταινία που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.`

Σπουδή πάνω στη θυσία

Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, σε μιάμιση ώρα λέει τα πάντα για χριστιανισμό, παγανισμό, πίστη, υπαρξιακή αγωνία, αγάπη, απώλεια, αμαρτία. Για τον Σουηδό ο άνθρωπος ήταν πάντα στο επίκεντρο της φιλμογραφίας του. Τον σεβάστηκε αλλά δεν του χαρίστηκε. Τον δοκίμασε, τον έθεσε ενώπιον ευθυνών, παθών, αδυναμιών, πειρασμών. Για τον Μπέργκμαν η κατανόηση του ανθρώπου περνά από τον δρόμο των παθών και δεν υπήρξε άλλος που να το έκανε τόσο καλά όσο ο Μπέργκμαν. Ο άθεος! Ψύχραιμος, με καθαρή ματιά και σίγουρος γι' αυτό που ήθελε να κάνει, ο Μπέργκμαν δεν άφησε τίποτα κρυφό, τίποτα απείραχτο. Στην “Πηγή των παρθένων” εστιάζει στη θυσία για να ξεδιπλώσει μια πολυεπίπεδη ιστορία πάνω στις αγαπημένες του θεματικές. Εάν δεν θυσιαστείς δεν μπορείς να προχωρήσεις, εάν δεν χάσεις κάτι δεν μπορείς να βρεις αυτό που ψάχνεις κι αν δεν πονέσεις δεν μπορείς γίνεις πιο δυνατός. Ο Μπέργκμαν ψάχνει το όριο στην πίστη που τυφλώνει και στην πίστη που βοηθά να προχωρήσεις. Μέσα από την απλή ιστορία, βασισμένη σε σουηδική μπαλάντα του 14ου αιώνα, ισορροπεί τέλεια ανάμεσα στον σεβασμό και την πρόκληση, την ευλάβεια και τη βλασφημία. “Η πηγή των παρθένων” είναι μια όμορφη, συγκινητική και πολύ σκληρή ιστορία.

Φόνος και εξιλέωση

Η νεαρή Κάριν ζει μες την ανεμελιά στο αγρόκτημα της οικογένειας της. Οι γονείς της βαθύτατα θρησκευόμενοι και προσηλωμένοι στις αγροκτηνοτροφικές εργασίες τους. Σχετικά εύποροι και κοινωνικά ανοιχτοί. Βρισκόμαστε στον 14ο αιώνα και ο χριστιανισμός ετοιμάζεται να πάρει τη θέση του παγανισμού. Η Κάριν είναι καλοαναθρεμμένη και οι γονείς της, ιδιαίτερα η μητέρα της, τη φροντίζουν όσο τίποτα. Μαζί με μια εργάτρια θα ξεκινήσουν για την εκκλησία, για να παραδώσουν τα κεριά της Παναγίας. Η διαδρομή μεγάλη μες το δάσος. Εκεί, δυο βοσκοί θα παρασύρουν την Κάριν σε ξέφωτο και αφού τη βιάσουν θα τη δολοφονήσουν. Η μοίρα όμως δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Οι δύο βοσκοί μαζί με τον μικρό αδερφό τους θα ζητήσουν κατάλυμα για τον χειμώνα στο κτήμα των γονιών της Κάριν. Μάλιστα, θα προσπαθήσουν να τους πουλήσουν τα ρούχα της! Τότε, ο πατέρας της θα εκδικηθεί δίχως σκέψη. Σκοτώνει τους δύο βοσκούς και τον ανήλικο αδερφό τους. Για να εξιλεωθεί, προσεύχεται και υπόσχεται στον Θεό πως θα χτίσει μια μεγάλη εκκλησία προς τιμήν Του.

Φως και σκιά

“Η πηγή των παρθένων” απέφερε στον Μπέργκμαν το πρώτο του Όσκαρ καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας μαζί με ειδική μνεία και βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών. Ο σουηδός σκηνοθέτης μετέφερε τη σκληρότητα του θρύλου σε ένα φιλμ επιβλητικό, ενώ είναι χαρακτηριστική η εκμετάλλευση του δίπολου “Χριστιανισμός-Παγανισμός”. Ο Μπέργκμαν μέσα από την εκπληκτική φωτογραφία του Σβεν Νίκβιστ τονίζει το πόσο επικίνδυνο είναι να πιστεύεις χωρίς όριο αλλά και να μην πιστεύεις καθόλου. Για τον ίδιο η ταινία ήταν “τουριστική”!, αλλά αυτός είναι ο τρόπος του να αντιμετωπίζει τα δημιουργήματα του. Η αλήθεια βρίσκεται στη φράση κριτικού που σημείωσε ότι η ταινία είναι “σαν γροθιά ανάμεσα στα μάτια, σαν στιλέτο στην καρδιά”. Ο ρυθμός που κρατά ο Μπέργκμαν είναι σταθερός, ήρεμος, με μια αδιόρατη απειλή να υπάρχει σε κάθε πλάνο. Η αξιοποίηση του φωτός και της σκιάς είναι μοναδική, ενώ κάθε ηθοποιός στηρίζεται στην ταπεινότητα του ρόλου και του εαυτού του. Ο Μπέργκμαν έβλεπε το αδιέξοδο της θρησκείας και το παρουσίασε με τον καλύτερο τρόπο.

*Χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από τη συλλεκτική έκδοση του περιοδικού “Σινεμά”