Ντιέγκο Μαραντόνα: Ρε Θεέ, σου έφτιαξα μια καρτ ποστάλ…

Στο Μουντιάλ του 1986 έπαιξε σαν να ήταν σε θεία χάρη. Η μέρα που νίκησε την Αγγλία, έφτασε τη δόξα του Οδυσσέα. «Πονηρός», «τεχνίτης», «εύστοχος», «γεμάτος τέχνασμα». Ένα γκολ ουράνιο, ένα άλλο δόλιο. Ιδού η τέλεια χρήση της φράσης: δεν μπορούσε να κάνει λάθος. Μεξικό 1986, Αργεντινή – Αγγλία, 51o λεπτό και η μπάλα στα δίχτυα των Βρετανών. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα έτρεξε προς τη γωνία, λίγο μουδιασμένος. Σήκωσε και τα δύο πόδια, μετά πήδηξε και γρονθοκόπησε τον αέρα με το δεξί του χέρι, ήταν ο χαρακτηριστικός του πανηγυρισμός.

Όμως το πλήθος στο τεράστιο Estadio Azteca δεν ξέσπασε σε πανηγυρισμό. Η σύγχυση αιωρούνταν στον καπνισμένο ουρανό της Πόλης του Μεξικού. Οι συμπαίκτες του τον πλησίασαν. Ήταν μπερδεμένοι. Μήπως χτύπησε την μπάλα με το χέρι στο γκολ; Σε συνέντευξη που δόθηκε τον Ιανουάριο του 2020, 10 μήνες πριν πεθάνει, ο Μαραντόνα θυμήθηκε τι ειπώθηκε αμέσως μετά το διαβόητο τέρμα κατά της Αγγλίας στους προημιτελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου 1986.

– Σώπα και αγκάλιασέ με, είπε στον μέσο Μπατίστα, ο οποίος υπάκουσε.

Ακολούθησαν και άλλοι, όπως ο Χόρχε Βαλδάνο, που μια εβδομάδα αργότερα θα έριχνε στο καναβάτσο τη Δυτική Γερμανία (3‑2).

- Μη μου λες ότι το πέτυχες με το χέρι. Πες μου, επέμεινε ο Βαλδάνο.

– Θα σου πω αργότερα, Βαλδάνο. Άσε με ήσυχο, απάντησε ο Μαραντόνα, ενώ ο Πίτερ Σίλτον και ο αμυντικός Τέρι Φένγουικ διαμαρτύρονταν στον Τυνήσιο διαιτητή Άλι Μπενέκουρ, ο οποίος επέστρεφε τρέχοντας στη σέντρα αφού είχε επικυρώσει το γκολ.

Το γκολ του «Χεριού του Θεού», που σημειώθηκε στις 22 Ιουνίου 1986, παραμένει μια από τις πιο αμφιλεγόμενες στιγμές στην ιστορία του Μουντιάλ. Στην Αργεντινή είναι γιορτή, μια πονηρή κίνηση του μεγαλύτερου παίκτη όλων των εποχών εναντίον βασικού αντιπάλου. Στην Αγγλία θεωρείται ακόμα σκάνδαλο, κλοπή μέρα-μεσημέρι. Το γκολ αυτό έχει ιδιαίτερο όνομα, αλλά η προέλευσή του είναι αβέβαιη.

Ποιος λοιπόν το «βάφτισε» έτσι; Ήταν ο ίδιος ο Μαραντόνα, ή το υιοθέτησε, όπως χρησιμοποίησε και το χέρι εκείνη τη μέρα; Εκείνο το απόγευμα στο Azteca, το παιχνίδι ήταν σφιχτό και δίχως σκορ μέχρι ημίχρονο. Ο Μαραντόνα δεν είχε ακόμα το status του κορυφαίου στον κόσμο, αλλά ήταν πολύ κοντά. Είχε κυριαρχήσει στον αγώνα με την Ουρουγουάη (0‑1). Το παιχνίδι με την Αγγλία επρόκειτο να τον ανεβάσει άλλο επίπεδο. Στο 51′, ο Μαραντόνα μπήκε στην περιοχή των Άγγλων και μετά πήρε τη μπάλα από πάσα του Στιβ Χοτζ προς τον Σίλτον.

«Όταν είδα την μπάλα να ανεβαίνει, σκέφτηκα: ‘’Δεν θα τη φτάσω. Έλα μπάλα κάτω’’ είπε ο μικρός Μαραντόνα (1,65 μ). “Και μετά σκέφτηκα: κάνε ένα με το χέρι και ένα με το κεφάλι. Όταν προσγειώθηκα, έπεσα και δεν ήξερα πού είναι η μπάλα. Κοίταξα και την είδα μέσα στο τέρμα». Είχε χρησιμοποιήσει το χέρι για να νικήσει τον Σίλτον και να στείλει την μπάλα στα δίχτυα. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο επιβεβαίωναν. Είχε εξαπατήσει και βοηθό και διαιτητή. Με τη λήξη, όταν η Αργεντινή άντεξε την πίεση της Αγγλίας, ο Μαραντόνα περικυκλώθηκε από δημοσιογράφους. Εκεί ξεκίνησε το μυστήριο για το «Χέρι του Θεού».

Κατά τον Αργεντινό συγγραφέα Αντρές Μπούργκο, ένας δημοσιογράφος προσπάθησε να τραβήξει παραδοχή. Φήμες λένε πως ο Μαραντόνα στην αρχή αρνήθηκε πως χρησιμοποίησε το χέρι, καθώς υποστήριζε ότι οφείλεται στο κεφάλι ή στον Σίλτον, κάτι που ο δημοσιογράφος του απάντησε:

– Ίσως ήταν το χέρι του Θεού.

– Ίσως, απάντησε ο Μαραντόνα. Σύμφωνα με τον Μπούργκο, ο Ντιέγκο απέφευγε το θέμα για να μην προκαλέσει τις αρχές. Μετά τον θάνατο του Μαραντόνα το Νοέμβριο του 2020, ο Σίλτον έγραψε στην Daily Mail: «Δεν μου άρεσε που δεν απολογήθηκε ποτέ, είπε. Δεν είπε ποτέ ότι είχε κλέψει και ότι λυπάται. Αντ’ αυτού χρησιμοποίησε τη φράση “Χέρι του Θεού”. Δεν ήταν σωστό. Ήταν απόλαυση, αλλά χωρίς ευγενή άθλο».

Σε τελετή στη Ντόχα, στη δεύτερη επέτειο του θανάτου του, οι Αργεντίνοι φώναζαν: «Marado… nacio la mano de Dios!», από το τραγούδι “La Mano de Dios” του Rodrigo Bueno του 2000.

Το βλέμμα μίσους προς τους Άγγλους πριν την σέντρα, σε εκείνο τον προημιτελικό, η πλήρης αντίθεση μέσα σε λίγα λεπτά με τα δύο εντελώς αντίθετα γκολ, μετέτρεψαν τον Ντιέγκο σε ηγέτη ενός έθνους που έψαχνε εκδίκηση και λύτρωση. Χρειάστηκαν μόλις 70 δευτερόλεπτα από το ενθουσιώδες επιφώνημα του Oύγκο Μοράλες «Ο Μαραντόνα έχει τη μπάλα» μέχρι το συναισθηματικά αυθόρμητο «Ευχαριστώ Θεέ! Για το ποδόσφαιρο, για τον Μαραντόνα, για αυτά τα δάκρυα, για αυτό… Αργεντινή 2 Αγγλία 0».

Το «χέρι του Θεού» και το «γκολ του αιώνα» μας έχουν κάνει να ξεχάσουμε πως αντιμετωπίστηκε ο Ντιέγκο Μαραντόνα. Η σκληρή αντιμετώπισή του από τον αγγλικό αμυντικό Τέρι Φένγουικ, σώμα, αγκωνιές, φάουλ, με κίτρινη κάρτα να μην αρκεί. Από το 2ο λεπτό του ματς δέχεται σκληρά μαρκαρίσματα, πολλά εκ των οποίων δεν τιμωρήθηκαν. Η βία ήταν εμφανής κάτι που κανείς ποδοσφαιριστής δεν θα άντεχε σήμερα. Τέσσερα λεπτά μετά το πιο… πανούργο τέρμα στην ποδοσφαιρική ιστορία, ο Ντιέγκο πέτυχε ένα γκολ που για πολλούς είναι καλύτερο από αυτό του Αντόνιο Κάρλος (1970) ή του Φαν Μπάστεν (1988). Το δεύτερο τέρμα του Ντιέγκο είναι ίσως από τους μεγαλύτερους συνδυασμούς ταχύτητας, τεχνικής και δημιουργικότητας στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Ξεκινά από το κέντρο με διπλή… αναστροφή (dragback) για να ξεπεράσει τους Μπίρντσλεϊ, Ριντ, Μπάτσερ και Φένγουικ, να περάσει τον Σίλτον και να πλασάρει εύστοχα σε άδειο τέρμα. Η περιγραφή του γκολ από τον Αργεντινό σχολιαστή Víctor Hugo Morales έγινε επίσης θρυλική: «¡Barrilete cósmico! De qué planeta viniste?» («Αερόστατο του σύμπαντος, από ποιον πλανήτη ήρθες;»), φράσεις που αποτυπώνουν το δέος της στιγμής.

Το 2002, η FIFA και οι φίλαθλοι σε όλο τον κόσμο το ανέδειξαν ως το καλύτερο γκολ στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων. Ήταν το αποκορύφωμα της πορείας του Μαραντόνα στο τουρνουά, όπου μετέτρεψε την Αργεντινή σε πρωταθλήτρια και τον εαυτό του σε θρύλο. Ήταν μια απάντηση στον πόνο, στον πόλεμο, στην αδικία. Ήταν η φωνή των φτωχών, των ξεχασμένων, που για μια στιγμή ένιωσαν πως ο Θεός τους φορούσε το νούμερο 10.

Ο ίδιος ο Μαραντόνα αργότερα αποκάλυψε πως θυμήθηκε, δευτερόλεπτα πριν σκοράρει, τα λόγια του μικρού του αδελφού: «Την επόμενη φορά, πέρασε τον τερματοφύλακα». Και το έκανε. Και μαζί, πέρασε στην αιωνιότητα. Αυτό δεν ήταν απλά ένα γκολ. Ήταν ποίηση. Ήταν ψυχή. Ήταν η στιγμή που ο Ντιέγκο έγινε θρύλος για πάντα.

Το παιχνίδι Αργεντινή-Αγγλία, για τα προημιτελικά του Μουντιάλ 1986, είχε παιχτεί ξανά και ξανά κάποια χρόνια πριν. Είχε σχεδιαστεί πάνω σε γεωπολιτικούς χάρτες, ταξικά, ιμπεριαλιστικά, συμφέροντα και φυσικά πάνω στις πλάτες των λαών. «Ο πόλεμος των Φόκλαντ», το 1982, συνέχισε, διαιώνισε, την πολιτική, την αστική, που θέλει πάντα να μοιράζει «σφαίρες επιρροής», εδάφη, κυριαρχία και πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ο ισχυρότερος, συνήθως, κερδίζει και τότε ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, υπό την ηγεσία της Μάργκαρετ Θάτσερ, που επικράτησε.

Τα νησιά Φόκλαντ βρίσκονται στον νότιο Ατλαντικό. Οι αργεντίνικες δυνάμεις τα κατέλαβαν στις 2 Απριλίου 1982. Οι Βρετανοί, όμως, θεωρούσαν ότι η κυριαρχία που είχαν πάνω τους από τον 19 ο αιώνα, εξακολουθούσε να ισχύει. Αυτή τη σχέση την είχαν φτιάξει στέλνοντας στα νησιά εποίκους. Έτσι, λοιπόν, απάντησαν στη στρατιωτική κίνηση των Αργεντινών οι οποίοι τα διεκδικούσαν λόγω γεωγραφικής και ιστορικής συνάφειας. Ο στρατηγός Λεοπόλδος Γκαλτιέρι έψαχνε τρόπο να μετριάσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας του. Η χούντα που είχε επιβάλλει δεν «περπατούσε» και η αμφισβήτηση ήταν έντονη. Η Θάτσερ είχε να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση που έπληττε τη χώρα της και την επιθυμία της να την κάνει ξανά ισχυρή σε διεθνές επίπεδο.

Ο πόλεμος στοίχισε αρκετά σε ανθρώπινες ζωές και οι περισσότερες ήταν των Αργεντινών. Και κάπου εδώ μπαίνει ο Μαραντόνα. Αν και απεχθανόταν τη χούντα της χώρας του, δεν μπορούσε να ξεχάσει το γεγονός ότι πολλοί συμπατριώτες του σκοτώθηκαν στα Φόκλαντ. Την ώρα του αγώνα, λοιπόν, δεν έπαιζε μόνο για τη χαρά του παιχνιδιού, αλλά και για να υπερασπιστεί τη σημαία της πατρίδας του.

Η φασαρία γύρω από τον αγώνα ήταν τέτοια που τον έκανε να μοιάζει συνέχεια του πολέμου! Έτσι το είδε ο Μαραντόνα και γι’ αυτό δεν μετάνιωσε ποτέ που σκόραρε με το χέρι. Και για να «καρφώσει» μια και καλή την κυριαρχία του επί των Άγγλων, έκανε το απλό, μα αξέχαστο: πήρε την μπάλα και πέρασε όλη την αντίπαλη άμυνα. Για τον Μαραντόνα εκείνο το ματς ήταν ο δικός του τρόπος να γονατίσει μπροστά στους νεκρούς της χώρας του και να κάνει μία ακόμα εκκωφαντική πολιτική δήλωση.

*Αντλήθηκαν πληροφορίες από το άρθρο «The Politics of Maradona’s Iconic ‘Hand of God’ Goal» [thenation.com]