Navarino Challenge 2025: Η σιωπηλή μάχη των αθλητών

Πιστεύετε πως θα έπρεπε να υπάρχει ψυχολόγος στο πάνελ; Γιατί, πέρα από τη σωματική αποθεραπεία, είναι εξίσου σημαντική και η πνευματική διάσταση.

Κώστας Κατσουράνης: «Ναι, σίγουρα. Γιατί όταν ο τραυματισμός είναι σοβαρός, ανεξαρτήτως του αθλήματος, το να μείνεις εκτός όχι μόνο από τους αγώνες, αλλά και από την προπόνηση, γενικά από αυτό που αγαπάς, είναι ένα τεράστιο πλήγμα. Δεν αρκούν μόνο οι φίλοι, η οικογένεια, οι δικοί σου άνθρωποι. Χρειάζεσαι κάποιον ειδικό, έναν ψυχολόγο, που να ξέρει πώς να σε βοηθήσει να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου. Είναι εκείνη η στιγμή που μέσα σου "βρίζεις" τα πάντα: την τύχη σου, αυτόν που σε τραυμάτισε, την κατάσταση, ίσως και τον ίδιο σου τον εαυτό. Δεν είναι εύκολο να το ξεπεράσεις μόνος σου. Εκεί χρειάζεται στήριξη. Κάποιον να σε κρατήσει όρθιο, να σε βοηθήσει να ξαναβρείς τη δύναμή σου. Γι’ αυτό λέω: ναι, η ψυχολογική υποστήριξη είναι απαραίτητη».

Πόσο κοντά μπορεί να φτάσει ένας ελίτ αθλητής στο να πει «δεν πάει άλλο»; Ακόμη κι αν πιέζεται να συνεχίσει, ειδικά όταν έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο έναν σοβαρό, αλλά συνεχόμενους τραυματισμούς;

Αντιγόνη Ντρισμπιώτη: «Σε προσωπικό επίπεδο, έχω περάσει πολύ δύσκολα τον τελευταίο καιρό. Πρόσφατα ήμουν στην Αυστραλία και στη δεύτερη προπόνησή μου εκεί, ένα απόγευμα που με περίμενε πολύ σκληρή δουλειά, άρχισα να μιλάω στον εαυτό μου δυνατά: "Τι κάνεις εδώ; Πάλι τα ίδια;" Προερχόμουν από έναν σοβαρό τραυματισμό και είχα μείνει εκτός για τρεις μήνες, μέσα στη χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων. Όταν συμβαίνει αυτό, δεν μπορείς πια να έχεις ούτε προσδοκίες, ούτε να πιστεύεις στον εαυτό σου. Πηγαίνεις στην προπόνηση και το σώμα απλώς… δεν ανταποκρίνεται. Θες να τρέξεις και δεν μπορείς. Και τώρα, μετά από όλους αυτούς τους τραυματισμούς, τους τελευταίους δύο μήνες ξαναζώ τα ίδια. Το σώμα είναι κουρασμένο, βαρύ. Παρά τη φροντίδα που του δίνω, χρειάζεται ακόμα περισσότερα. Και αυτό δεν είναι μόνο θέμα φυσικής αποκατάστασης, είναι και ψυχολογικό. Χρειάζεσαι ατομική ψυχολογική στήριξη. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπεις ξανά στους αγώνες μετά από τόσο μεγάλο διάστημα εκτός και να πείσεις τον εαυτό σου ότι μπορείς να πετύχεις. Αυτό απαιτεί πολλή δουλειά: πρώτα απ’ όλα μέσα σου, έπειτα με τους ανθρώπους σου, με ψυχολόγο, με φυσικοθεραπευτές, με όλο το υποστηρικτικό σου δίκτυο. Ο προπονητής σου πρέπει να είναι ο πρώτος που θα σταθεί δίπλα σου, να σε στηρίξει και να σε καθοδηγήσει, γιατί αυτός ξέρει. Δυστυχώς, στην Ελλάδα σε αυτό το κομμάτι είμαστε ακόμη πίσω».

Υπήρξε στιγμή που, δουλεύοντας με κάποιον αθλητή ή αθλήτρια, ένιωσες ότι η δική σου δουλειά πέφτει σε τοίχο επειδή δεν υποστηρίζεται το πνευματικό κομμάτι;

Παύλος Γκίκας: «Ναι, υπήρξαν πολλές τέτοιες στιγμές, ειδικά με ελίτ αθλητές που έχω δουλέψει και έχουν φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο. Η μεγαλύτερη πρόκληση στη διάρκεια μιας μακράς αποκατάστασης είναι να αναγνωρίσεις και να αντιμετωπίσεις το συναισθηματικό τραύμα που προκύπτει από την απώλεια της αθλητικής ταυτότητας μετά από έναν τραυματισμό. Ο αθλητής, όσο βρίσκεται στη διαδικασία της αποκατάστασης, ζει ένα έντονο συναισθηματικό roller coaster. Μπορεί να νιώθει απογοήτευση, φόβο για το αν θα μπορέσει να επιστρέψει, αμφιβολίες για το αν θα αγωνιστεί ξανά. Πενθεί για τους στόχους που δεν θα πραγματοποιηθούν, για τις χαμένες επιδόσεις, για τις σεζόν που πέρασαν χωρίς συμμετοχή. Πολλές φορές νιώθει και ντροπή για όλα αυτά που αισθάνεται, γιατί νομίζει πως δεν είναι φυσιολογικά. Και εκεί είναι που χρειάζεται σίγουρα μια ολιστική προσέγγιση. Ο φυσικοθεραπευτής, που βλέπει καθημερινά τον αθλητή, δεν έχει μόνο τον ρόλο της αποκατάστασης του σώματος, αλλά και τη δυνατότητα να γίνει η "γέφυρα" που θα τον βοηθήσει να προχωρήσει και ψυχολογικά. Να τον ακούσει, να τον καταλάβει και όταν χρειάζεται, να τον παραπέμψει και στους κατάλληλους ανθρώπους για το πνευματικό κομμάτι. Γιατί χωρίς αυτό, η αποκατάσταση μένει μισή».

Είναι κλισέ αυτό που λένε, ότι στις επιτυχίες όλοι είναι δίπλα σου και στους τραυματισμούς μένεις μόνος σου; Ή τελικά θέλεις και εσύ να είσαι μόνος όταν περνάς τα δύσκολα;

Κώστας Κατσουράνης: «Η αλήθεια είναι ότι θες να είσαι και μόνος σου. Γενικά μιλώντας, όταν ζορίζεσαι, όταν τραυματίζεσαι, θες δίπλα σου ανθρώπους που θα σε βοηθήσουν εκείνη τη στιγμή, πρακτικά και ουσιαστικά, να επανέλθεις όσο πιο γρήγορα μπορείς. Πρώτα στην προπόνηση, μετά στους αγώνες. Ένας τραυματισμός είναι το πιο δύσκολο, το πιο ζόρικο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε έναν αθλητή, είτε μιλάμε για ομαδικό, είτε για ατομικό άθλημα. Δεν υπάρχει κάτι χειρότερο. Βλέπεις φαντάσματα. Ζεις εφιάλτες. Έχουν τελειώσει καριέρες από έναν μόνο τραυματισμό. Εμείς είμαστε εδώ για να παλέψουμε με το πιο δύσκολο που μπορεί να μας τύχει. Γι’ αυτό είναι τεράστιας σημασίας να έχεις κοντά σου τους γιατρούς, τους φυσικοθεραπευτές, τους δικούς σου ανθρώπους. Αυτούς που πραγματικά σε νοιάζονται. Κυνηγάς τη μέρα που θα επιστρέψεις. Αυτό είναι το φως στο τούνελ».

Έχετε νιώσει ποτέ στην καριέρα σας ότι δεν πάει άλλο, ότι σωματικά δεν πάτε πουθενά, αλλά λέτε: «θα φτάσω στα όριά μου, ό,τι κι αν γίνει»;

Αντιγόνη Ντρισμπιώτη: «Στον τελευταίο μου αγώνα, στην Ιαπωνία, πριν από περίπου ενάμιση μήνα, εγκατέλειψα στο 26ο χιλιόμετρο στα 35 χιλιόμετρα βάδην. Η θλάση που είχα δεν μου άφησε περιθώριο. Ήταν εγκάρσια, δεν υπήρχε τρόπος να συνεχίσω. Η ενόχληση ξεκίνησε μόλις τέσσερις μέρες πριν τον αγώνα. Παρ' όλα αυτά, είχα αποφασίσει: θα μπω, ό,τι κι αν γίνει. Και μπήκα. Το πάλεψα. Στο 18ο χιλιόμετρο ήρθε η πρώτη "ειδοποίηση". Είπα στον εαυτό μου: "Θα κόψω λίγο ρυθμό, θα το παλέψω μέχρι τέλους". Εκεί πραγματικά προσπάθησα να υπερβώ τα όριά μου, παρ’ όλο που έβλεπα τι έρχεται. Έλεγα: "Θα φτάσω στα 35, δεν γίνεται να μην τα φτάσω". Αλλά στο 26ο χιλιόμετρο είχε ήδη γίνει η ζημιά. Για 500 μέτρα ακόμα προσπαθούσα να συνεχίσω. Περπατούσα δύο βήματα και έλεγα: "Θα μπω, θα μπω ξανά στον ρυθμό". Αλλά δεν γινόταν. Ήταν μια χαμένη ευκαιρία. Είχα μια πολύ ωραία χρονιά, είχα ξεκινήσει δυνατά, και αυτός ο αγώνας ήταν από τους μεγάλους στόχους μου. Δεν τα κατάφερα. Απογοητεύτηκα. Σκέφτηκα: "Ήρθα για αυτό τον αγώνα, λείπω τέσσερις μήνες από το σπίτι μου, πρέπει να τερματίσω". Αλλά δεν γινόταν. Πραγματικά, δεν γινόταν. Το σώμα είχε πει "φτάνει"».

Έχεις δει διαφορετική συμπεριφορά στην αποθεραπεία και στο πνευματικό σκέλος, μεταξύ αθλητών σε ατομικά και ομαδικά αθλήματα;

Παύλος Γκίκας: «Νομίζω πως υπάρχει μια διαφορά, κυρίως στα ομαδικά αθλήματα. Εκεί, μπορείς να έχεις έναν διαφορετικό ρόλο στην ομάδα, ακόμα κι αν δεν είσαι απολύτως έτοιμος. Έχεις στήριξη από τους συμπαίκτες σου, νιώθεις ότι ανήκεις κάπου, ότι δεν είσαι μόνος. Αντίθετα, στα ατομικά αθλήματα είσαι μόνος σου. Δεν έχεις συμπαίκτες να σε σηκώσουν, να σε περιμένουν ή να σε "τραβήξουν" λίγο όταν πέφτεις. Όλο το βάρος πέφτει πάνω σου – στην αποθεραπεία, στην ψυχολογία, στις αποφάσεις. Οπότε, ναι, νομίζω πως αυτή είναι η μεγαλύτερη διαφορά που έχω δει. Στην αποθεραπεία ενός αθλητή ατομικού αθλήματος, η μοναξιά είναι πολύ πιο έντονη».

Υπάρχει ο φόβος, τι θα γίνει με το συμβόλαιό μου; Ισχύει αυτό, ακόμα κι αν η ομάδα στηρίζει τον σκοπό σου;

Κώστας Κατσουράνης: «Ο φόβος για το συμβόλαιο, μπροστά στην υγεία σου ή ολόκληρη την καριέρα σου, για μένα πηγαίνει πολύ πίσω. Πρώτα απ’ όλα είναι η υγεία. Όπως είπε και η Αντιγόνη πριν, όταν φτάσεις στο σημείο να μην μπορείς άλλο, τελειώνει εκεί. Θυμάμαι τον Καραγκούνη. Εγώ προσωπικά, δόξα τω Θεώ, δεν είχα τραυματισμούς αλλά εκείνος είχε πάθει χιαστό και έπαιξε ένα παιχνίδι με την Μπαρτσελόνα από το 35’ μέχρι το 45’. Ένα δεκάλεπτο! Και στο ημίχρονο βγήκε. Δεν μπορούσε άλλο. Ήταν αφύσικο αυτό το δεκάλεπτο που έπαιξε, το έβλεπες στο πρόσωπό του. Ήθελε, αλλά δεν γινόταν».

Αντιγόνη Ντρισμπιώτη: «Στο ατομικό άθλημα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Πρέπει να αποδείξεις στον ίδιο σου τον εαυτό, πρώτα απ’ όλα, ότι μπορείς. Και αν πετύχεις, η ικανοποίηση είναι μόνο δική σου, το έχεις καταφέρει εσύ, μόνος. Στο ομαδικό, χωρίς να ξέρω από πρώτο χέρι την ψυχολογία, φαντάζομαι ότι μπορεί να σκέφτεσαι: "Αν ήμουν κι εγώ καλά, ίσως να παίζαμε καλύτερα… θα μπορούσα να προσφέρω παραπάνω". Έχεις μια αίσθηση ευθύνης και προς την ομάδα. Υποθέτω πως έτσι λειτουργεί».

Ποιες είναι οι διαφορές που βλέπεις στο κομμάτι της υποστήριξης των ελίτ αθλητών; Ειδικά όταν οι απαιτήσεις είναι μεγάλες. Έχει γεφυρωθεί η απόσταση σε σχέση με την Αμερική;

Παύλος Γκίκας: «Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πρόοδος και η διαφορά έχει γεφυρωθεί σε κάποιο βαθμό. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ούτε οι απαραίτητες υποδομές, ούτε το αντίστοιχο εξειδικευμένο προσωπικό για να στηρίξει ουσιαστικά τους αθλητές. Στην Αμερική, πίσω από κάθε ελίτ αθλητή υπάρχει μια τεράστια ομάδα: φυσικοθεραπευτές, διατροφολόγοι, ψυχολόγοι, performance coaches, πάρα πολλοί επαγγελματίες που συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο υποστηρικτικό δίκτυο. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά. Εδώ, οι περισσότεροι αθλητές καλούνται να τα βγάλουν πέρα με πολύ λιγότερα. Δεν έχουν την ίδια βοήθεια και στήριξη, ούτε την πρόσβαση στους ειδικούς που είναι απαραίτητοι σε αυτό το επίπεδο».

Έχουμε κάνει πρόοδο σε αυτό το κομμάτι; Από την εποχή του «σήκω και πάτα το», μέχρι σήμερα;

Κώστας Κατσουράνης: «Νομίζω ότι έχουμε εξελιχθεί αρκετά. Είναι αυτό που λέγαμε πάντα, τουλάχιστον στο ποδόσφαιρο: δεν γίνεται να επενδύεις σε έναν παίκτη που κοστίζει ένα εκατομμύριο τον χρόνο και ο φυσικοθεραπευτής να αμείβεται με 500 ευρώ. Αν μια ομάδα επενδύει τόσα χρήματα σε έναν ποδοσφαιριστή, πρέπει και το ιατρικό και υποστηρικτικό προσωπικό να είναι στο ίδιο υψηλό επίπεδο, οι καλύτεροι γιατροί, φυσικοθεραπευτές, χειροπρακτικοί, οι οποίοι θα έχουν και πιο άμεσα αποτελέσματα, πιο στοχευμένα και αποτελεσματικά από ένα τυπικό "πρωτόκολλο". Αν, για παράδειγμα, έχεις επενδύσει στον Ριβάλντο, πρέπει να κάνεις τα πάντα για να τον έχεις έτοιμο όσο πιο γρήγορα γίνεται. Οι ομάδες αρχίζουν σιγά σιγά να το καταλαβαίνουν. Κάτι που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, αλλά για χρόνια δεν ήταν».

Ένα ζήτημα αφορά τις απολαβές μετά τα μετάλλια… Πρέπει να φτάσεις κάπου για να ασχοληθούν μαζί σου. Αλλά για να φτάσεις κάπου, πρέπει ήδη να έχουν ασχοληθεί μαζί σου! Είναι λίγο αυτό που λέμε — η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα. Έτσι δεν είναι;

Αντιγόνη Ντρισμπιώτη: «Ακριβώς έτσι είναι! Αν δεν πάρεις μετάλλιο, δεν ασχολείται κανείς μαζί σου. Εγώ έφτασα 38 χρονών για να πάρω τα μετάλλια που πήρα και τότε να αρχίσει κάποιος να ασχολείται. Και παρ’ όλα αυτά, όταν μιλάμε για τραυματισμούς, το επιτελείο που υπάρχει πίσω από τον στίβο, τον κλασικό αθλητισμό, είναι μηδέν. Εμείς δεν έχουμε ομάδα να μας περιμένει μόλις τελειώσει ο αγώνας, να μας φροντίσει, να κάνει την αποθεραπεία όπως πρέπει. Πρέπει να βρούμε μόνοι μας τον γιατρό, να κλείσουμε το ραντεβού, να κυνηγήσουμε τον φυσικοθεραπευτή στο ΟΑΚΑ, που πόσους να εξυπηρετήσει πια; Δεν βγαίνει. Οπότε αναγκαζόμαστε να έχουμε εξωτερικούς συνεργάτες. Εγώ, ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια έχω τους δικούς μου ανθρώπους και με βοηθούν. Έχω τη φροντίδα που χρειάζομαι, αλλά δεν είναι εύκολο να φροντίσεις σωστά τον εαυτό σου μέσα σε όλο αυτό. Το κράτος, οι φορείς, δεν μας παρέχουν επιτελείο. Και το παράλογο είναι ότι αυτό το επιτελείο θα μπορούσε να σε κρατήσει υγιή, για να φτάσεις εκεί που τελικά θέλουν να σε δουν».

Πώς θα θέλατε να σας βλέπουν οι φίλαθλοι; Στις χαρές και στις λύπες;

Κώστας Κατσουράνης: «Ως ανθρώπους, πρώτα απ’ όλα. Είμαστε τυχεροί, κάναμε το χόμπι μας επάγγελμα. Ζούμε μέσα από αυτό που αγαπάμε. Αλλά πίσω από τις διακρίσεις και τις επιτυχίες, υπάρχει πολύς αγώνας, κόπος, πόνος. Οπότε, νομίζω πως και στις χαρές αλλά και στις λύπες, στις νίκες αλλά και στις αποτυχίες, αυτό που χρειαζόμαστε είναι στήριξη. Αυτό είναι υγεία. Δεν είναι όλα εύκολα. Υπάρχει έντονος ανταγωνισμός, σε όλα τα επίπεδα, είτε μιλάμε για ατομικό άθλημα είτε για ομαδικό. Δεν μπορείς πάντα να κερδίζεις. Κι όταν δεν κερδίζεις, δεν σημαίνει ότι δεν αξίζεις ή δεν προσπάθησες. Γι’ αυτό θα θέλαμε οι φίλαθλοι να μας βλέπουν όχι μόνο ως αθλητές, αλλά ως ανθρώπους που παλεύουν καθημερινά. Που πέφτουν και σηκώνονται. Και που έχουν ανάγκη τη στήριξη, όχι μόνο όταν ανεβαίνουν στο βάθρο, αλλά και όταν προσπαθούν να φτάσουν ως εκεί».