«Εάν είσαι ένας φανταστικός ζωγράφος δεν θα γίνεις πραγματικά αποδεκτός εάν δεν πεθάνεις. Το ίδιο πιστεύω συμβαίνει και με τους προπονητές. Δεν θα σε εκτιμήσουν μέχρι να φύγεις».

Ο Σερ Μπόμπι Ρόμπσον, ήταν κάτι περισσότερο από ένας προπονητής, όπως τιτλοφορείται το ντοκιμαντέρ το οποίο είναι αφιερωμένο στον ίδιο και κάνει θραύση.

Πρόκειται για την εξιστόρηση της καριέρας του σημαντικότερου ίσως Άγγλου προπονητή των τελευταίων δεκαετιών. Μια από τις επιδραστικότερες φιγούρες του βρετανικού ποδοσφαίρου η κληρονομιά του οποίου δεν μπορεί να περιοριστεί στα στενά όρια του βασιλιά των σπορ.

Από το χέρι του Θεού και την κριτική του στον Μαραντόνα, τα δάκρυα του Γκασκόιν, τους τίτλους, αλλά και το άδοξο φινάλε στην Μπαρτσελόνα, μέχρι τις επιτυχίες σε Ίπσουιτς, Σπόρτινγκ, Πόρτο, PSV Αϊντχόφεν και Νιούκαστλ, ο φιλόσοφος του ποδοσφαίρου και μετρ του «man management» ζούσε την κάθε στιγμή με ενθουσιασμό και ανέπνεε για το ποδόσφαιρο καταφέρνοντας για 18 χρόνια να ξεγελά τον καρκίνο!

Στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται ολόκληρη την καριέρα του Ρόμπσον, από την εποχή που ήταν παίκτης της Φούλαμ, της Γουέστ Μπρομ και της Εθνικής Αγγλίας με αποκορύφωμα το προπονητικό έργο και την ποδοσφαιρική κληρονομιά που άφησε πίσω του.

Ξεκινώντας την προπονητική του καριέρα από τη Φούλαμ το 1968, ο Ρόμπσον έγραψε ιστορία στους πάγκους, δουλεύοντας ως προπονητής για 36 χρόνια. Οι πρώτες επιτυχίες ήρθαν με την Ίπσουιτς, την οποία ανέλαβε το 1969 και κάθισε στον πάγκο της 13 χρόνια, φτάνοντας στο σημείο να κατακτήσει το Κύπελλο Αγγλίας, αλλά και το κύπελλο ΟΥΕΦΑ.

Ο Σερ Μπόμπι ήταν εκ των ελάχιστων Άγγλων που κατάφεραν αξιοσημείωτες επιτυχίες στο εξωτερικό σε χώρες με εντελώς διαφορετική κουλτούρα δείγμα του ψυχισμού του, αλλά και την μοναδικής ικανότητας που τον χαρακτήριζε σε ότι αφορά την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Ήταν ο προπονητής που καθοδήγησε την Αγγλία για 8 χρόνια (1982-1990) και σε δύο Μουντιάλ (1986, 1990), αλλά και την Μπαρτσελόνα σε τρεις τίτλους μέσα σε μια σεζόν (Σούπερ Καπ, Κύπελλο Ισπανίας και Κύπελλο Ισπανίας). Παρόλα αυτά απολύθηκε καθώς προτιμήθηκε το ολλανδικό μοντέλο του Λουίς φαν Χάαλ.

Τεράστιες προσωπικότητες του παγκόσμιου ποδοσφαίρου όπως είναι οι Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, Μουρίνιο, Γκουαρδιόλα, Καπέλο, Σίρερ, Λίνεκερ, Ρονάλντο, Γκασκόιν στάζουν μέλι για την επιδραστικότητα και τον τρόπο που μπορούσε να φέρει σε πέρας τις αποστολές του, όντας χαρισματικός. Ο «Special One», άλλωστε είχε παραδεχθεί πως δίχως την εμπιστοσύνη που του έδειξε ο Σερ Μπόμπι Ρόμπσον δεν θα μπορούσε να εξελιχθεί στην καριέρα του.

Ο Νίκος Νταμπίζας είναι ο μοναδικός Έλληνας ποδοσφαιριστής που είχε την τύχη να τεθεί υπό τις οδηγίες του Ρόμπσον για περισσότερα από τέσσερα χρόνια.

Ο πρώην τεχνικός διευθυντής του Παναθηναϊκού μίλησε στο gazzetta.gr για την επίδραση που άσκησε πάνω του ο Σερ Μπόμπι Ρόμπσον, διηγήθηκε ιστορίες από την συνύπαρξη του με τον Βρετανο τεχνικό, ξεχώρισε τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονταν το ανθρώπινο δυναμικό της Νιούκαστλ, αλλά και το γεγονός πως δεν δίστασε να του δώσει το περιβραχιόνιο.

Παράλληλα αναφέρθηκε στις συνομιλίες που είχε μαζί του, ενώ παρέθεσε μια ιστορία αντάξια του μεγαλείου του αείμνηστου τεχνικού με πρωταγωνιστή τον Σβεν Γκόραν Έρικσον.

Ήταν τελικά «more than a manager» ο Ρόμπσον;

«Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα, χαρισματικός σε αυτό που έκανε κάτι που αντικατοπριζόταν στη δουλειά του. Νομίζω το ντοκιμαντέρ αντανακλά πλήρως την πορεία του, στο ότι ήταν κάτι παραπάνω από ένας προπονητής».

Ποια ήταν τα στοιχεία που τον κατέστησαν ως μια τόσο ξεχωριστή φυσιογνωμία για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο;

«Ήταν η χαρισματικότητα, ο ενθουσιασμός, η αυθεντικότητα που τον διέκρινε και η ικανότητα ασφαλώς. Το man management, η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στην επιτυχία ή την αποτυχία ενός προπονητή. Ο Σερ Μπόμπι το είχε σε αφθονία αυτό το πράγμα. Αυτό που έκανε ήταν να γνωρίζει κάθε είδους προσωπικότητα και να την διαχειρίζεται ανάλογα πάντα με τον τρόπο που ήξερε εκείνος.

Είχε μια πολυμορφία στη διαχείριση των χαρακτήρων. Οποιοσδήποτε που γνωρίζει τα βασικά του ποδοσφαίρου καταλαβαίνει πως σε μια ομάδα 25 ατόμων υπάρχουν διαφορετικοί χαρακτήρες και υπο-ομάδες. Δεν μπορείς να έχεις έναν τρόπο αντιμετώπισης γιατί θα το βουλιάξεις το καράβι.

Ο Σερ Μπόμπι το είχε αυτό σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Ήξερε να διαχειριστεί κάθε ψυχοσύνθεση με τον τρόπο που έπρεπε. Για παράδειγμα εκεί που έπρεπε ήταν πιο σκληρός και αντιστοίχως πιο μαλακός, διατηρώντας μια ισορροπία. Ήξερε πότε να το χρησιμοποιήσει με ποιο τρόπο, σε ποιο βαθμό και σε ποιο πρόσωπο».

Συγκλονιστική στιγμή στο ντοκιμαντέρ τα δάκρυα του Πολ Γκασκόιν για τον Σερ Μπόμπι. Ενός ανθρώπου που προσπαθεί να απαλλαγεί από τους προσωπικούς του δαίμονες....

«Ο Γκασκόιν είναι ένας ιδιαίτερος άνθρωπος. Ήταν πολύ δύσκολος χαρακτήρες που είχε τις δικές του συνήθειες, μια ατομική βόμβα για τα αποδυτήρια και το να τον επιλέξεις για την εθνική Αγγλίας δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Η διαχείριση όμως που έκανε ο Σερ Μπόμπι ήταν άριστη. Με την πάροδο των χρόνων το κατάλαβε αυτό ο Γκασκόιν.

Αντιλήφθηκε ότι ο Σερ Μπόμπι πήγε κόντρα στο ρεύμα παίζοντας ένα τεράστιο στοίχημα, αλλά εκεί ήταν και η χαρισματικότητα του, αφού ήξερε να διαχειριστεί χαρακτήρες όλων των ειδών. Δεν τον φόβιζε αυτό το πράγμα και δεν κρύφτηκε ακολουθώντας την εύκολη λύση που θα ήταν να αφήσει εκτός αποστολής τον Γκασκόιν ή να μην προσπαθεί να διαχειριστεί την περίπτωση του και να μην ωφεληθεί η εθνική Αγγλίας».

Είναι αλήθεια πως σε κάποια παιχνίδια σας είχε επιλέξει ως αρχηγό ο Σερ Μπόμπι, παρά την παρουσία του Άλαν Σιρερ; Μεγάλη τιμή έτσι;

«Ναι, στα φιλικά της προετοιμασίας είχα ξεκινήσει σε κάποια εξ αυτών ως αρχηγός. Σε κάποια άλλα ματς είχε βγει ο Σίρερ και πήρα το περιβραχιόνιο. Το 2000 με είχε επιλέξει αν θυμάμαι καλά στη δεύτερη χρονιά μου. Ο Σερ Μπόμπι ήξερε πάρα πολύ καλά να δίνει κίνητρο και να επιβραβεύει. Εγώ εκείνη την εποχή δεν ήμουν από τους πιο μεγάλους σε ηλικία.

Ήμουν γύρω στα 27, αλλά βλέποντας τον ενθουσιασμό μου αλλά και τον τρόπο που δρούσα στην ομάδα μέσα και έξω από τον αγωνιστικό χώρο θέλησε να με επιβραβεύσει και να μου δώσει ένα στίγμα για το πως με βλέπει. Γενικότερα με τις κινήσεις του προσπαθούσε να δείχνει και στην υπόλοιπη ομάδα πως μπορεί να σε επιβραβεύσει ή να σε ξεχωρίσει και σε ποια βασικά στοιχεία ποντάρει για να σε εμπιστευτεί.

Σίγουρα ήταν κόντρα στο ρεύμα. Η Νιούκαστλ ναι μεν είχε αρκετές προσωπικότητες και αρκετό ταλέντο μέσα στον σύλλογο, αλλά το να μου δώσει το περιβραχιόνιο, όντας μόλις δύο χρόνια στην ομάδα ήταν μεγάλη υπόθεση. Ήταν μια διαδικασία που ήξερε καλά και δεν το έκανε μόνο για μένα, αλλά να περάσει μηνύματα».

Θεωρείτε πως η απόλυση του από τη Νιούκαστλ είχε ως συνέπεια να επιδεινωθεί η κατάσταση της υγείας του;

«Τον πλήγωσε πάρα πολύ ο τρόπος που έφυγε από τη Νιούκαστλ, αλλά σε σχέση με την Μπαρτσελόνα ήταν δύο διαφορετικές περιπτώσεις. Έγινε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Στην Μπαρτσελόνα κατέκτησε Σούπερ Καπ, Κύπελλο Ισπανίας και Κύπελλο Κυπελλούχων. Ήταν περισσότερο θέμα πίεσης και μια κατάσταση που πλήρωσε στην ουσία.

Δεν είχε καμία λογική να τον απομακρύνουν, αλλά είχαν αποφασίσει να προχωρήσουν σε κάποιες αλλαγές, οι οποίες βέβαια δεν δικαιολογούνταν με τις επιτυχίες που είχε. Στη Νιούκαστλ έμεινε για πέντε χρόνια και αυτό που πλήρωσε εντός εισαγωγικών είναι πως η Premier League εκείνη την περίοδο 'κάλπαζε'.

Εμείς κάναμε υπερβάσεις καταφέρνοντας να προκριθούμε στο Champions League για δύο σερί χρονιές και ασφαλώς όταν ανεβαίνει ο πήχης οι προσδοκίες είναι υψηλότερες. Το θέμα είναι να έχεις έναν ρεαλισμό στις αποφάσεις και να κοιτάξεις και τι γίνεται δίπλα σου, όχι μόνο τι κάνεις εσύ, αλλά αν και το επίπεδο των υπόλοιπων ομάδων ανεβαίνει. Θεωρώ εκείνη η απόφαση ήταν καίριο πλήγμα για τον Σερ Μπόμπι, τον χτύπησε πάρα πολύ.

Ήταν μεταφορικά ο θάνατος του γιατί αν δείτε στο ντοκιμαντέρ δεν αποδεχόταν πως ήταν μεγάλος ηλικιακά για να κοουτσάρει. Ήθελε να συνεχίσει μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Ήταν ένας άνθρωπος που έσφυζε από ζωή και ενθουσιασμό, οπότε καταλαβαίνετε πως πήγαινε κόντρα στη φύση του αυτό το πράγμα».

Νομίζω είχατε κάποιες συνομιλίες μαζί του λίγο πριν φύγει από την ζωή ο Σερ Μπόμπι....

«Ήταν καταβεβλημένος. Εάν σκεφτείτε πως του είχαν δώσει ορίζοντα ζωής μόλις δύο χρόνια και εκείνος άντεξε για 15, καταλαβαίνετε πόσο θετική ψυχολογία και εσωτερική αύρα είχε όσο εργαζόταν. Διέψευσε τους πάντες, πέρασε πολύ δύσκολα και όταν ήρθε το επαγγελματικό του τέλος επιδεινώθηκε η κατάσταση.

Φάνηκε ξεκάθαρα πως δεν μπορούσε να συνεχίσει να είναι αυτός που ήταν γιατί τον 'χτύπησε' παρά πολύ στην ψυχολογία. Θυμάμαι πως είχαμε μιλήσει όταν με την Λάρισα αντιμετωπίσαμε την Έβερτον και την Μπλάκμπερν και κάποια στιγμή τον είχα καλέσει επίσης και του είχα πει πως παίζω ακόμα ποδόσφαιρο στη Λάρισα. Μιλούσαμε αλλά από ένα σημείο και έπειτα κατάλαβα πως δεν μπορούσε να ανταποκριθεί το ίδιο. Μου έδινε την εντύπωση πως κάποια στιγμή δεν είχε καλή συναίσθηση».

Υπάρχει κάποια προσωπική συμβουλή που σας έδωσε και την οποία ξεχωρίζετε;

«Δεν μου είπε κάτι συγκεκριμένο όσο ήμουν παίκτης της Νιούκαστλ. Η όλη του στάση και αυτό που εξέπεμπε ήταν κάτι μοναδικό και πρόκειται για τα καλύτερα ποδοσφαιρικά μου χρόνια. Νομίζω αυτό τα λέει όλα. Ήταν ένας άνθρωπος πανέξυπνος, ενθουσιώδης και πολυτάλαντος. Κατάφερε με αγγλική κουλτούρα να πετύχει σε τρεις διαφορετικές χώρες, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ολλανδία. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα τι προσωπικότητα ήταν γιατί οι Άγγλοι έχουν έναν πολύ ιδιαίτερο χαρακτήρα και κουλτούρα.

Ο Σερ Μπόμπι μπόρεσε να σπάσει όλα αυτά τα στεγανά κάνοντας τεράστια πράγματα. Θα αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που είχε διηγηθεί ο Σβεν Γκόραν Έρικσον. Όταν ξεκίνησε την προπονητική καριέρα του, νομίζω λίγο πριν πάει στην Γκέτεμποργκ σε πολύ μικρή ηλικία γύρω στα 30 είχε στείλει ένα γράμμα στον Σερ Μπόμπι, ο οποίος τότε ήταν προπονητής της Ίπσουιτς που θεωρούνταν τοπ σύλλογος έχοντας κατακτήσει και το Κύπελλο Κυπελλούχων. Ουσιαστικά του ζητούσε ο Έρικσον να τον συναντήσει.

Ήταν Παρασκευή, παραμονές αγώνα και μετά την προπόνηση, αφού του εξήγησε πως ήταν ο προπονητής που του είχε στείλει το γράμμα του ζήτησε πέντε λεπτά για να συνομιλήσουν. Ο Σερ Μπόμπι τελικά έμεινε τρεις ώρες μαζί του και στο τέλος της συνάντησης τον ρώτησε εάν έχει εισιτήριο για το ματς που θα ακολουθούσε την επόμενη μέρα. Τότε δεν υπήρχε άλλος τρόπος, όπως γίνεται σήμερα όπου η ομάδα στέλνει email και σε περιμένουν. Απλά αγόραζες εισιτήριο σαν φίλαθλος. Ο Σερ Μπόμπι ζήτησε από τον Έρικσον να μην αγοράσει εισιτήριο, αλλά να τον περιμένει έξω από το γήπεδο.

Τελικά τον έβαλε να καθίσει μαζί του στον πάγκο! Έναν άνθρωπο που δεν γνώριζε καθόλου, έναν νέο προπονητή από την Σουηδία που συναντούσε για πρώτη φορά στην καριέρα του τον πήρε δίπλα του. Υπάρχει μάλιστα μια φωτογραφία του Έρικσον από εκείνο το ματς, όπου η Ίπσουιτς έπαιζε εντός έδρας και κάθεται δίπλα του.

Βέβαια και ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον εκφράστηκε με κολακευτικά σχόλια στο γεγονός πως ο Σερ Μπόμπι βοηθούσε πάρα πολύ τους νέους προπονητές. Mάλιστα θα τον αντιμετώπιζε σε κάποιο ματς, αλλά παρόλα αυτά τον φώναξε λίγες μέρες πριν για να παρακολουθήσει την προπόνηση. Δεν είχε κανένα θέμα. Ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος, μια ιδιαίτερη περίπτωση».

Σας έχει επηρεάσει ο τρόπος δουλειάς του Ρόμπσον στην μετέπειτα καριέρας σας ως sporting director;

«Βέβαια με έχει επηρεάσει. Το man management που έλεγα νωρίτερα, η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Πέρα από την τακτική, όταν κατέχεις έναν ηγετικό ρόλο σε μια ομάδα, θα πρέπει να διαχειριστείς ένα δυναμικό, είτε πρόκειται για ποδοσφαιριστές, είτε προπονητές, είτε το επιτελείο της ομάδας. Εγώ είμαι τυχερός που γνώρισα τέτοιους ανθρώπους και πήρα μαθήματα ζωής. Ακόμα και ο Κένι Νταλγκλίς ήταν ιδιαίτερος σε αυτό το κομμάτι».

Έχει μείνει στην ιστορία της Premier League η φάση με πρωταγωνιστή τον Μπέργκαμπ με την γυριστή ντρίμπλα ενώ προσπαθείτε να τον ανακόψετε. Λίγοι όμως γνωρίζουν τον τρόπο που αντιμετώπισε την συγκεκριμένη φάση ο Σερ Μπόμπι Ρόμπσον έτσι;

«Γενικότερα ο Σερ Μπόμπι είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο να εκφράζεται ακόμα και στους χαρακτηρισμούς για να προσδώσει έμφαση σε μια θετική προσπάθεια. Με τον ίδιο τρόπο όταν ήθελε να κάνει κριτική είχε έναν ξεχωριστό τρόπο να περάσει τα μηνύματα του που θα σου έδινε κίνητρο, δίχως να το κάνει για να σου χαϊδέψει τα αυτιά. Ήταν πολύ έξυπνος σε αυτό.

Να δίνει δηλαδή εύσημα, αλλά και να επισημαίνει τα λάθη δίχως να προσβάλλει και να ξεπερνάει κάποια ευαίσθητα ανθρώπινα σημεία. Ήταν καθαρά ποδοσφαιρική η προσέγγιση του στη φάση με τον Μπέργκαμπ και ταυτόσημη με την δική μου άποψη. Όταν βρίσκεσαι σε ένα τέτοιο σημείο και αντιμετωπίζεις μια τέτοια ενέργεια εκεί σηκώνεις τα χέρια ψηλά.

Πρόκειται για μια ιδιοφυή πράξη, μια πράξη τέχνης και ομολογείς πως αυτή είναι η ομορφιά του ποδοσφαίρου. Δεν έχει να κάνει με μένα. Το είχα πει και τότε, αλλά όποτε με ρωτούν λέω πως δεν έχει να κάνει καθόλου με μένα. Δεν νιώθω άσχημα γιατί ήμουν ο κομπάρσος ή ο αρνητικός πρωταγωνιστής αυτής της φάσης.

Θεωρώ πως άθελα μου πήρα μέρος σε μια πράξη πραγματικής ιδιοφυΐας. Ένα έργο τέχνης στην κυριολεξία ήταν αυτή η ενέργεια. Αυτή ήταν και η ωμή δήλωση που αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα του Σερ Μπόμπι. 'Εδώ μιλάμε για μια ιδιοφυΐα, το αποδέχεσαι και πας παρακάτω'».

Δείτε highlights του Νίκου Νταμπίζα στη Νιούκαστλ αλλά και το γκολ του Μπέργκαμπ...