Τον Απρίλιο, η Άλκμααρ κατέκτησε το UEFA Youth League σκοράροντας 19 γκολ και δεχόμενη μόνο 2 γκολ στα νοκ άουτ στάδια. Ο θρίαμβός της υπογραμμίζει τη φήμη της ως μία από τις καλύτερες ακαδημίες της Ευρώπης. Η επιτυχία της δεν είναι μόνο αποτέλεσμα σκάουτινγκ και προπόνησης. Η διαδικασία «εγκαθίδρυσης» των παικτών στους οποίους επενδύει χρόνο, διαρκεί μια δεκαετία. Στην AZ, μελετούν τα μυαλά παικτών από 12 ετών για να κατανοήσουν καλύτερα τις δυνατότητές τους. «Η ΑΖ αναζητά παίκτες που δεν είναι μόνο ιδιαίτεροι σωματικά, πνευματικά, τακτικά και τεχνικά, αλλά και γνωστικά», λέει ο Eric Castien, ιδρυτής της BrainsFirst, του οργανισμού που επιστρατεύει ο σύλλογος της Eredivisie για να εξετάζει τα μυαλά των νεαρών παικτών του μιλώντας στο «Sky Sports».

«Αν είσαι σε επίπεδο ελίτ στα 16 σου, ίσως και με την εθνική ομάδα, αλλά σημειώνεις επανειλημμένα κακή βαθμολογία στα τεστ μας, τότε η AZ πιθανότατα δεν θα σε προσλάβει. Πρόκειται για τον εντοπισμό των μελλοντικών δυνατοτήτων και όχι πρωτίστως για τις τρέχουσες επιδόσεις, όπως εξακολουθούν να κάνουν σχεδόν όλοι οι σύλλογοι», προσθέτει.

Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να αποδείξουν ο Castien και οι νευροεπιστήμονες του BrainsFirst ότι μπορούσαν να εντοπίσουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες που απαιτούνται για να είναι κάποιος ελίτ παίκτης. Αφού τα κατάφεραν, χρειάστηκαν άλλα έξι για να αποδείξουν ότι μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν για να προβλέψουν τη μελλοντική απόδοση. Τώρα μπορούν.

• Ο «αρχιτέκτονας» των Νέων της Άλκμααρ στο Gazzetta: «Εμμένουμε στο όραμα που ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια ο σύλλογος» (vids)

Ο ίδιος ο Castien δεν είναι επιστήμονας, απλώς ένας συμπαθής Ολλανδός με περιέργεια που τον οδήγησε σε αυτό το μονοπάτι. Πρώην δημοσιογράφος, το ταξίδι του ξεκίνησε το 2011, όταν έγραψε ένα βιβλίο για την αναγνώριση ταλέντων στη Ρεάλ Μαδρίτης και τη Μπαρτσελόνα. Η συζήτηση με τους προπονητές ήταν η σπίθα. «Όλοι μέσα σε αυτές τις ακαδημίες ήξεραν τα πάντα για το ταλέντο και οι δύο σύλλογοι συμφώνησαν ότι η αξιολόγηση του ταλέντου αυτού εξαρτάται από τους τέσσερις παράγοντες - σωματικό, πνευματικό, τακτικό και τεχνικό. Το πρόβλημα ήταν ότι υπήρχε ένα πέμπτο στοιχείο που δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν. Κάποιοι από τους προπονητές εκεί το αποκαλούσαν μαγεία.. Άλλοι το αποκαλούσαν το μαύρο κουτί. Ή το έχεις ή δεν το έχεις, αλλά κανείς δεν ήξερε τι ήταν».

Το σημείο εκκίνησης ήταν να μιλήσει με δύο νευροεπιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. Αυτοί χλεύαζαν την έννοια της μαγείας. Η επιστημονική εξήγηση ήταν σαφής. Επρόκειτο για λειτουργία του εγκεφάλου και όχι μόνο δεν ήταν μαγεία, αλλά ήταν σε θέση και να τη μετρήσουν! Ο ρόλος του Castien ήταν να παντρέψει τους δύο κόσμους. Τη νευροεπιστήμη και το ποδόσφαιρο. «Ήθελα να δημιουργήσω μια γέφυρα μεταξύ των δύο τρόπων σκέψης για να αποκωδικοποιήσω τη μαγεία και να κατανοήσω τη νοημοσύνη του παιχνιδιού».

Επισκέφθηκε τους μεγαλύτερους συλλόγους της Ολλανδίας για να κάνει την προσπάθειά του. Τους εξήγησε ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι πρωτίστως μια σωματική δραστηριότητα, αλλά εγκεφαλική. Οι μύες και οι πνεύμονες είναι δευτερευούσης σημασίας. Ο εγκέφαλος ήταν ο πρωταρχικός. «Θα το αποκαλούσατε μαγεία. Αλλά εσείς δεν μπορείτε να μετρήσετε τη μαγεία, ενώ εγώ μπορώ να μετρήσω τις λειτουργίες του εγκεφάλου», έλεγε.

Μέχρι το 2016, τα τεστ τους, τα οποία διεξάγονται πλέον με τη μορφή παιχνιδιών, ήταν σε θέση να προκαλέσουν διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου, εξετάζοντας τη μνήμη, την πρόβλεψη, την προσοχή και τον αυτοέλεγχο. «Υπάρχουν τώρα περίπου 1.500 σημεία δεδομένων», λέει ο Castien.