Ο Χάρης Τσέβης ενώνει τα κομμάτια των ειδώλων σου
Το σύνθημα-κατακλείδα της ψυχολογίας Gestalt συνίσταται στο ότι το όλον είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του. Πλήθος κομματιών δεν μπορούν να απαρτίσουν ισοδύναμα το ενοποιημένο αποτέλεσμα, στη βάση μιας θεωρίας που βρήκε πρόσφορο έδαφος να ανθίσει, μεταξύ άλλων, η τέχνη του design.
Θιασώτης αυτής της μηχανιστικής προσέγγισης ένας Έλληνας καλλιτέχνης, ο οποίος εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες, έχει μετατρέψει τα μωσαϊκά πορτρέτα σε σήμα-κατατεθέν. Κι αρέσκεται να δημιουργεί ολότητες των σπουδαιότερων προσωπικοτήτων, από την πολιτική, τον αθλητισμό, τις τέχνες, δίνοντας έμφαση στα χιλιάδες μικρά κομμάτια τους. Όπως έκανε με τον Μπαράκ Ομπάμα για την καμπάνια επανεκλογής του το 2012, τον Κόμπι Μπράιαντ για το τελευταίο παιχνίδι της μυθικής καριέρας του το 2016, τον Γιάννη Αντετοκούνμπο στον χάρτη των Σεπολίων και του Μιλγουόκι, τον Μπομπ Μάρλεϊ μέχρι και τον Κρίστοφ Βαζέχα, σε μια λίστα που έχει χάσει και δεν έχει καν ανάγκη την αρίθμηση.
Ο Χάρης Τσέβης, εγκατεστημένος στην Πάφο της Κύπρου την τελευταία πενταετία, συνεχίζει να δημιουργεί ακατάπαυστα εδώ και σχεδόν 30 χρόνια και θεωρείται ένας από τους πιο αναγνωρισμένους καλλιτέχνες του visual design στην εποχή του. Μανιακός με τα περιοδικά από μικρός, δούλεψε στις καλές εποχές της εφημερίδας και της Απογευματινής στα τέλη του ‘80, εγκατέλειψε το γραφείο που διεύθυνε για να επιστρέψει στις ρίζες της δημιουργίας και η επιτυχία τού χτύπησε την πόρτα παράλληλα με την οικονομική κρίση. Μερικά πορτρέτα για το ίνδαλμά του, τον Steve Jobs, έγιναν η αφορμή στα μέσα των ‘00s ώστε το όνομά του να ταξιδέψει στις ΗΠΑ, να συνεργαστεί με εταιρείες-κολοσσούς όπως οι Nike, Google, Ferrari, PepsiCo, Toyota και IKEA αλλά και έντυπα μέσα όπως τα Time, Fortune, Wired και Wall Street Journal. Σε σημείο που το περιοδικό για την βιομηχανία της διαφήμισης, Lurzer’s Archive, τον έχρισε τέσσερις σερί χρονιές ανάμεσα στους 200 κορυφαίους designer στον πλανήτη.
Όσο εντυπωσιακό κι αν είναι το βιογραφικό του, δεν συγκρίνεται πιθανώς με το εύρος του portfolio του και της αισθητικής αξίας που χαρακτηρίζουν τα έργα του. Εντός των ελληνικών συνόρων, η προσοχή για αυτά ήρθε το 2018 όταν δημιούργησε το πορτρέτο του Γιάννη Αντετοκούνμπο στη φόρμα του χάρτη από τα Σεπόλια, γειτονιά στην οποία μεγάλωσε και ο ίδιος. Ο «Greek Freak» τον είχε ευχαριστήσει προσωπικά για το έργο και συγκαταλέγεται στις μεγάλες εμπνεύσεις του, ενώ το σίγουρο είναι ότι τα sequel προς το πρόσωπό του δεν έχουν τελειώσει ακόμα:
«Ο Γιάννης είναι πάρα πολύ αγαπημένο μου θέμα. Ξέρω πως είναι να μεγαλώνεις σε αυτή τη γειτονιά, αν και εννοείται η εποχή στην οποία έζησε ο ίδιος ήταν πολύ διαφορετική, προς το χειρότερο. Σκέφτομαι επειδή έχω κάνει ήδη Σεπόλια και Γουισκόνσιν (Μιλγουόκι), να δημιουργήσω και το Λάγος, το μέρος που έζησε ο πατέρας του. Πιστεύω πως υπάρχει μια τριλογία, άρα κατ’ αυτόν τον τρόπο χρωστάω κάτι ακόμα».
(Γιάννης Αντετοκούνμπο, Σεπόλια - Μιλγουόκι, Credits: Χάρης Τσέβης)
Από τα κορυφαία καλλιτεχνήματά του στις ΗΠΑ, ήταν αυτό που δημιούργησε προς τιμήν του «Black Mamba» για λογαριασμό του τηλεοπτικού δικτύου CBS, τέσσερα χρόνια πριν από τον σοκαριστικό χαμό του, όταν έπαιζε το τελευταίο ματς της καριέρας του με τους Λέικερς κόντρα στους Γιούτα Τζαζ.
«Αυτό είχε γίνει βιαστικά και δεν νομίζω ότι είναι και από τα καλύτερα μου για εκείνον. Πρέπει να βγήκε μέσα σε δύο 24ωρα. Γιατί με πήρε το CBS, με ρώτησαν αν μπορώ να το κάνω και πάντα λέω ναι. Σίγουρα αυτό καθορίζει και την ποιότητα. Ήταν πάντως τραγική η απώλειά του, να χαθεί με αυτόν τον τρόπο».
Ο Steve Jobs, όμως, ήταν ο άνθρωπος που, όπως λέει, του δίδαξε και το «όχι» ως επιλογή.
-Για ποιον θα έλεγες κατηγορηματικά όχι αν σου ζητούσαν να φτιάξεις ένα πορτρέτο;
«Δεν μου αρέσουν τα αρνητικά έργα. Ακόμα και τον Τραμπ, που τον θεωρώ επικίνδυνο, όταν μου ζήτησαν να κάνω ένα πορτρέτο πρόταξα το χιούμορ. Δεν μπορώ να κάνω ένα ‘’κακό’’ πορτρέτο. Αν μου έλεγαν βέβαια να δουλέψω για την καμπάνια του, θα με έφερναν σε δύσκολη θέση, γιατί θα ήθελα μεν να έχω την εμπειρία, αλλά πιθανότατα θα έλεγα όχι. Εφ’ όσον όμως κάποιος είναι επαγγελματίας, είμαι και εγώ επαγγελματίας. Θέλω να κάνω θετικά πράγματα και πιστεύω πάντως ότι μπορείς να βρεις κάτι θετικό για όλα».
(Ντόναλντ Τραμπ από δολάρια, Credits: Χάρης Τσέβης)
-Έχεις δηλώσει πως δεν είσαι ιδιαίτερα φίλαθλος. Από την άλλη, χάνει κανείς το μέτρημα για τους ποδοσφαιριστές, τους μπασκετμπολίστες, τους αθλητές στίβου που έχεις κληθεί να υποστηρίξεις μέσα από τη δουλειά σου…
«Μέσα από τον αθλητισμό είδα ότι μπορώ να προσεγγίζω μάζες. Επίσης, υπάρχουν εύκολα σύμβολα και συμβολισμοί. Για έναν άνθρωπο της εικόνας, μπορείς να πάρεις ό,τι υποστηρίζει το σύμβολο: ιστορία, θρησκεία, παράδοση, γειτονιά, ταυτότητες. Μπορείς να πεις κι εσύ λοιπόν ωραίες ιστορίες που να έχουν εικόνα.
Άρχισα να παρατηρώ τους αθλητές. Να κάνω σκέψεις για το πώς διατηρούν τον χαρακτήρα τους. Κρύβουν μια δική τους σοφία, που άνθρωποι πιο λόγιοι δεν την καταλαβαίνουν».
-Υπάρχει κάποια φιγούρα ή ένα συγκεκριμένο θέμα που δεν έχεις βρει τον χρόνο ή την ευκαιρία αλλά έχεις θέσει ως στόχο να ασχοληθείς;
«Γενικά αγαπώ τους ανθρώπους. Και θέλω να ασχολούμαι με προσωπικότητες. Τον Μάρτιο έφτιαξα ένα πορτρέτο του Φάουτσι, του Τσιόδρα δηλαδή των ΗΠΑ. Υπάρχει φασαρία γύρω του γιατί δεν τον συμπαθεί ο Τραμπ και μου αρέσει να στοχεύω σε τέτοια άτομα, που κεντρίζουν την προσοχή».
(Άνθονι Φάουτσι, Credits: Χάρης Τσέβης)
-Αλήθεια, πώς θα διάνθιζες ένα πορτρέτο του Σωτήρη Τσιόδρα;
«Θα έκανα το ίδιο με τον Φάουτσι. Αν δεν είχα τόση δουλειά άμεσα, θα τον είχες δει ήδη. Μου τον έχει ζητήσει ένας φίλος από τις ΗΠΑ, ο οποίος έχει τους γονείς του στην Ελλάδα να του λένε συνεχώς πόσο εκπληκτικός είναι ο Τσιόδρας και ότι ταυτίζονται μαζί του. Πιο πολύ όμως θέλω να το κάνω γιατί τον εκτιμώ εγώ ο ίδιος. Αν είχαμε 5-6 τέτοιους στην Ελλάδα, θα ήταν καλύτερη η ζωή».
Το περασμένο καλοκαίρι, μια συγκεκριμένη γαλανόλευκη πεντάδα μυθικών διαστάσεων «έσπασε» στα ιδιαίτερα κομμάτια της, για τον φιλανθρωπικό σκοπό Hoops For Hope του ΟΠΑΠ και της ΟΣΕΚΑ (Ομοσπονδία καλαθοσφαιριστών με αμαξίδιο). Γκάλης, Γιαννάκης, Αντετοκούνμπο, Παπαλουκάς και Αλβέρτης έγιναν επιβλητικά μωσαϊκά, αποτελούμενα από αποκόμματα εφημερίδων της εποχής τους.
«Συμφωνήσαμε να φτιάξω πέντε πορτρέτα σπουδαίων Ελλήνων του μπάσκετ, τα οποία θα πωληθούν σε δημοπρασία για να αγοραστούν αμαξίδια για παιδιά. Ξέρω σίγουρα ότι έχει πάρει ο Παπαλουκάς κάποια. Μου πήρε τρεις μήνες δουλειά, σπαστά μέσα στον χρόνο. Είναι μια πολύ όμορφη δουλειά, για έναν εντελώς φιλανθρωπικό σκοπό. Εκεί είχα να κάνω με τους μύθους του Ελληνικού μπάσκετ, με τους οποίους μεγάλωσα. Χρησιμοποίησα τα αποκόμματα από τις φυλλάδες που θυμάμαι να διαβάζω εκείνη την εποχή. Και τους απεικόνισα στην αρχή της καριέρας τους, ως έναν συμβολισμό της αιώνιας νεότητας».
(Νίκος Γκάλης - Θοδωρής Παπαλουκάς για το Hoops for Hope, Credits: Χάρης Τσέβης)
Η τάση του, όμως, είναι να δημιουργεί έργα με θέμα και εμβέλεια στο εξωτερικό. Αποφεύγει την Ελλάδα, για συγκεκριμένους λόγους.
«Πράγματι έχω κάνει λίγα ελληνικά έργα. Ίσως είναι πιο εύκολο να ασχοληθείς με μια ξένη χώρα, διότι φοβάσαι ότι μπορεί να είσαι πολύ πρόχειρος με τη δική σου, παρ’ ότι την ξέρεις τόσο καλύτερα».
-Από πόσα κομμάτια αποτελούνται συνήθως τα μωσαϊκά πορτρέτα σου;
«Να σου πω την αλήθεια δεν μπορώ να το ξέρω. Είναι σίγουρα πολλές χιλιάδες, που πολλές φορές επαναλαμβάνονται, άρα ακόμη περισσότερες στο σύνολο. Συνήθως δουλεύω με 200 εργαλεία, αλλά είναι δύσκολο να μετρήσεις τον αριθμό, κάθε φορά διαφέρει».
-Πόσος χρόνος απαιτείται συνήθως για να ολοκληρωθεί ένα έργο;
«Εξαρτάται, μπορεί να βγει και σε μερικά 24ωρα χωρίς ύπνο, μπορεί και σε έναν χρόνο. Προσπαθώ να παίρνω τουλάχιστον 6 μήνες στη διάθεσή μου για κάθε project. Φυσικά αυτό συχνά δεν είναι δυνατό. Με αυτόν τον τρόπο έχεις χρόνο να βάλεις δουλειά στο έργο σου ώστε ακόμη κι αν αισθητικά δεν ικανοποιεί κάποιον, να μην μπορεί να πει σε καμία περίπτωση ότι είναι πρόχειρο. Το μίνιμουμ που θα πει είναι ‘’ αυτός εδώ έχει κάνει δουλειά’’».
Από την άλλη, η φύση της δουλειάς του, χάρη στο πλέγμα των πελατών του από όλον τον κόσμο, του επιτρέπει να συντηρεί την ατζέντα του, χωρίς να χρειάζεται τις εγχώριες συνεργασίες. Πολλώ δε μάλλον, είναι και το καταφύγιό του ως δημιουργού μέσα στην περίοδο του εγκλεισμού και της καραντίνας, στο επίκεντρο μάλιστα της πανδημίας στην Κύπρο.
«Η Πάφος θεωρείται το επίκεντρο, πράγμα παράδοξο διότι είναι η πιο αραιοκατοικημένη περιοχή της χώρας. Έτυχε να βρεθεί εδώ ο πρώτος ασθενής και η επιδημία ξεκίνησε από το νοσοκομείο. Η καραντίνα θα μπορούσε να είναι πανεύκολη, γιατί υπάρχει πολύς χώρος και θεωρητικά θα γινόταν να είναι όλοι στους δρόμους και να μην βλέπει ο ένας το πρόσωπο του άλλου. Γενικά, όμως, εγώ δεν βγαίνω. Και το καλό είναι ότι από τότε που άρχισα να δουλεύω, επικοινωνώ με όλους τους πελάτες μου μέσω διαδικτύου. Αυτό είναι το εικονικό ταξίδι, που μου επιτρέπει να συνεχίζω και την δουλειά μου».
-Πώς έχει αλλάξει η δουλειά σου αυτό το διάστημα; Παρατηρείς κάποια πτώση στη ζήτηση από τα μεγάλα media και τα διαφημιστικά brands;
«Είχα τρομερή πτώση, λες και υπήρχε μια διαίσθηση. Ξεκίνησα με τους πιο άσχημους οιωνούς στη χρονιά. Γενικά στη δουλειά μου ισχύει ότι ένα μήνα μπορεί να μην κάνεις τίποτα και στον επόμενο να βγάλεις τον μισό τζίρο της χρονιάς. Για αυτό και μέχρι το Μάρτιο τα πράγματα ήταν πεσμένα. Πέρασα ένα αναιμικό πρώτο τρίμηνο, με μόνο project μια καμπάνια για τους Ολυμπιακούς αγώνες, αλλά ο Απρίλιος μπορεί ειλικρινά να φτιάξει όλη τη χρονιά».
-Το αισθητικό αποτέλεσμα πιστεύεις διαφέρει ανάλογα με το πόσο ενεργός είναι ο δημιουργός για το αντικείμενό του;
«Έχω γνωρίσει ελάχιστους. Πολλοί με ρωτούν και για τον Steve Jobs, γιατί δεν έκανα κίνηση να τον συναντήσω. Αν ήξερα ότι θα πεθάνει τόσο νέος, τώρα πια σίγουρα θα ήθελα να τον έχω προλάβει. Κάθε, όμως, πρόσωπο, αν το μελετήσεις καλά έχει κάτι να σου ‘’πει’’, είτε το ακολουθείς χρόνια είτε καλείσαι πρώτη φορά να το εξερευνήσεις».
Δείτε μερικά μόνο από τα έργα του Χάρη Τσέβη, από τον λογαριασμό του στο Instagram.
Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τα έργα του Χάρη Τσέβη στο tsevis.com
