Τα μαύρα χρόνια της κατοχής, η Ελλάδα δεινοπάθησε από τρεις δυνάστες. Τους Γερμανούς, τους Βούλγαρους και τους Ιταλούς. Οι τελευταία έχουν περάσει στη σφαίρα του μύθου ως εκείνοι που έμπλεξαν παρά τη θέλησή τους στη δίνη του πολέμου και της καταστροφής. Ισως όλοι επηρεάστηκαν από ιστορίες όπως του Λοχαγού Κορέλι και για αυτό, ποτέ δεν χαρακτηρίστηκαν αιμοσταγείς. Επειδή μάλιστα στράφηκαν, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, εναντίον των Ναζί, σαν να βούτηξαν στην «Κολυμβήθρα του Σιλωάμ». Σε μεγάλο βαθμό αυτό «ενισχύθηκε» από τις τραγικές τους πολεμικές επιδόσεις, αφού οι μοναδικές αυτόνομες στρατιωτικές τους επιτυχίες ήταν στην Αιθιοπία και την Αλβανία. Ετσι έγιναν συμπαθείς, αλλά ας μην ξεχνάμε πως ήταν εκ των πρωτεργατών του φασισμού. Ο Χίτλερ «έμαθε» από τον Μπενίτο Μουσολίνι μέχρι να τον μετατρέψει σε.. υποτελή του, ενώ ναι μεν οι απλοί στρατιώτες τους δεν επέδειξαν βαρβαρότητα ανάλογη των Ες Ες και γενικότερα των Γερμανών, αλλά και εκείνοι διέθεταν τα αντίστοιχα τάγματα του θανάτου.

Τα οποία έδρασαν στη χώρα μας, λεηλάτησαν, έκλεψαν και σκότωσαν χωρίς διακρίσεις. Οπως συνέβη στις 16 Φεβρουαρίου του 1943, στο μικρό χωριό Δομένικο. Που βίωσε την εκδικητική τους μανία, σε μία σφαγή που δυστυχώς δεν λαμβάνει της αναγνώρισης που αρμόζει, για το μέγεθος της θυσίας των περίπου 200 αθώων ψυχών, που έχασαν τότε τη ζωή τους.

Το Δομένικο βρίσκεται 11 χιλιόμετρα από την Ελασσόνα στο νομό Λάρισας και εκείνο το πρωί, αντάρτες της περιοχής έστησαν ενέδρα σε μία ιταλική φάλαγγα, που ξεκίνησε από τη βάση της με σκοπό να προχωρήσει σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν 9 κατακτητές να χάσουν τη ζωή τους, μεταξύ άλλων και ο διοικητής της μονάδας. Παρότι απογειώθηκαν άμεσα 2 αεροπλάνα και βομβάρδισαν της ελληνικές θέσεις, οι αντιστασιακοί κατάφεραν να απαγκιστρωθούν και διέφυγαν. Αλλά οι Ιταλοί, στη θέα των απωλειών, έχασαν τα λογικά τους.

Η συμπλοκή έγινε περίπου 600 μέτρα από την είσοδο του μικρού χωριού, που αμέσως βρέθηκε στο «στόχαστρο». Μόλις οι Ιταλοί ανασυντάχθηκαν και παράλληλα ενισχύθηκαν με περαιτέρω άνδρες, άρχισαν να εισέρχονται σε αυτό. Την ίδια στιγμή οι κάτοικοι είχαν αντιληφθεί τι θα συνέβαινε, αφού διέθεταν παρατηρητήριο που συνήθως επανδρώνονταν από νεαρά άτομα, ώστε να τους ειδοποιεί κάθε φορά που πλησίαζαν εχθρικές δυνάμεις. Ωστόσο επειδή ήταν αμέτοχοι στη συμπλοκή, δεν φαντάστηκαν τι θα επακολουθούσε.

Οι Ιταλοί σταδιακά κατέκλυσαν όλους τους δρόμους και όταν αποκλείστηκε κάθε πιθανή έξοδος, άρχισαν να εφορμούν στα σπίτια, όπου οι φοβισμένοι άνθρωποι είχαν κλειδαμπαρωθεί, Αφού άρπαζαν ότι ήθελαν, έβγαζαν τον κόσμο έξω από αυτά και τα πυρπολούσαν. Σε μικρό χρονικό διάστημα η φωτιά εξαπλώθηκε παντού, ενώ ορισμένοι ηλικιωμένοι που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, εκτελέστηκαν επιτόπου. Ο θάνατος άρχισε να απλώνεται πάνω από το Δομένικο.

Ολοι συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία, όπου ο δοσίλογος πρόεδρος Νίκος Χώτος, τους διαβεβαίωσε πως δεν έχουν κάτι να φοβηθούν. Αλλά πλέον ήταν εμφανές πως η κατάσταση ξέφευγε από κάθε έλεγχο.

Εκεί χώρισαν τις γυναίκες από τους άνδρες και όλοι μαζί βάδισαν για την περιοχή που έγινε νωρίτερα η συμπλοκή, η οποία ονομάζεται Μαυρίτσα. Τότε ο δοσίλογος πρόεδρος παρέδωσε μία λίστα με 20 ονόματα κατοίκων του χωριού, οι οποίοι είτε ήταν αντάρτες, είτε υπήρχαν υποψίες πως συνεργάζονταν μαζί τους. Απαντες εκτελέστηκαν. Μετά από λίγο καιρό χάθηκαν τα ίχνη του Χώτου, που λέγεται ότι διεύφυγε στην Ιταλία.

Στη συνέχεια απομονώθηκαν όλοι οι άρρενες ηλικίας 14 ως 80 ετών. Ο διαχωρισμός έγινε μετά από έλεγχο των κατοίκων στα δόντια! Τα γυναικόπαιδα και οι πολύ μεγάλοι διατάχθηκαν να μεταβούν στο γειτονικό Αμούρι και για μερικά λεπτά, στάθηκαν τυχεροί και έζησαν. Θα δείτε το γιατί.

Η αρχική σκέψη ήταν να εγκλειστούν οι συλληφθέντες σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Λάρισα, ωστόσο όταν άρχισαν να επιβιβάζονται στα φορτηγά που θα τους μετέφεραν, αφίχθηκε το μακάβριο μήνυμα. Ο αξιωματικός της φάλαγγας που το πρωί αντάλλαξε πυρά με τους αντάρτες εξέπνευσε στη Λάρισα και η τελευταία του εντολή, ήταν να υπάρξει εκδίκηση για τον θάνατό του. «Μην αφήσετε ούτε γάτα», φέρεται να είπε λίγο πριν πεθάνει και παρότι δεν υπήρχε διαταγή από την ανώτατη ιταλική διοίκηση, οι άνδρες του πλέον διψούσαν για αίμα. Οσοι όμως πήγαιναν στο Αμούρι είχαν απομακρυνθεί και απέφυγαν τα χειρότερα.

Η φάλαγγα ξεκίνησε, δήθεν για τη Λάρισα, όμως σταμάτησε στην τοποθεσία Κουκάκι. Μέχρι να φτάσει εκεί, οι μανιασμένοι Ιταλοί σκότωσαν όσους άτυχους περαστικούς βρέθηκαν στο διάβα της και τότε, άρχισαν να εκτελούν ανά επτά άτομα, τους κατοίκους που είχαν συλλάβει. Αλήθεια, φέρτε στο νου σας τις σκηνές.

Οι άνδρες περίμεναν στα φορτηγά να έρθει η σειρά τους για το θάνατο, ενώ έβλεπαν τους συγχωριανούς τους να πυροβολούνται εν ψυχρώ! Μάταια ο ιεράς του Δομένικο προσπαθούσε να σταματήσει το μακελειό. Μάλιστα υπέστη φρικτά βασανιστήρια πριν ξεψυχήσει. Οι μανιασμένοι δήμιοι έβαλαν φωτιά στα μούσια του, εκείνη απλώθηκε στο σώμα του, τον φώναζαν «Ρήγα Φεραίο» και λίγο πριν ξεψυχήσει, του έδωσαν τη χαριστική βολή, λυτρώνοντάς τον από το μαρτύριο που βίωνε.

Από το μένος των κατακτητών γλίτωσαν μόνο 6 άνδρες, οι περισσότεροι όταν καταπλακώθηκαν από πτώματα άλλων Ελληνων και οι Ιταλοί τους πέρασαν για νεκρούς. Ετσι δεν τους έδωσαν τη χαριστική βολή. Την επομένη οι κάτοικοι του χωριού Δαμάσι πήραν εντολή να θάψουν τα άψυχα σώματα των θυμάτων, που βρίσκονταν διασκορπισμένα σε διάφορα σημεία της ευρύτερης περιοχής (εντός του χωριού, Μαυρίτσα, Κουκάκι, σε πολλά γύρω χωράφια). Συνολικά καταμετρήθηκαν 194 νεκροί, εκ των οποίων οι περισσότεροι ήταν κάτοικοι του Δομένικο.

Οταν έγιναν αναλυτικά γνωστό τι συνέβη εκείνες τις «ματωμένες» ημέρες του Φλεβάρη, ο αντιστράτηγος Μπενέλι πρότεινε τον αντισυνταγματάρχη Ντε Πάουλα, διοικητή των ιταλικών δυνάμεων που προχώρησαν στη σφαγή, για εύφημη μνεία. Με το σκεπτικό ότι εκτέλεση άψογα τα καθήκοντά του! Τόσο μεγάλη ήταν η αναλγησία τους.

Ο πρώτος που αντέδρασε στα όσα συνέβησαν ήταν ο διοικητής της υποδιεύθυνσης Ελασσόνος Νικόλαος Μπάμπαλης. Ο πατριώτης Μοίραρχος, όχι μόνο δεν σιώπησε, αλλά έστειλε οργισμένες επιστολές τόσο προς τον Ερυθρό Σταυρό, όσο και στην ιταλική στρατιωτική διοίκηση. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να συλληφθεί και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, Μετά την απελευθέρωση επέστρεψε στην περιοχή και μέχρι το τέλος της ζωής του, βοηθούσε τους νεαρούς κατοίκους του χωριού να σπουδάσουν. Κάτι που συνέχισαν οι κόρες του!

Στα τέλη της περασμένης δεκαετίας, απόγονοι των εκτελεσθέντων κατέφυγαν στη δικαιοσύνη, ώστε να καταδικαστούν οι Ιταλοί στρατιωτικοί που πρωταγωνίστησαν στις θηριωδίες. Δεν βρέθηκε κάποιος εν ζωή, όμως κατάφεραν να αναγνωριστεί ο τόπος τους ως «μαρτυρικό χωριό» και το Δομένικο, κέρδισε στην ιστορία τη θέση που του αξίζει.

Μάλιστα, πριν από περίπου 9 χρόνια, ο Τζιανπάολο Σκαράντε, τότε Ιταλός πρέσβης στην Ελλάδα, παραβρέθηκε στις εκδηλώσεις μνήμης που έγιναν για να τιμηθούν οι πεσόντες και ανέφερε μεταξύ άλλων. «Τίποτα δεν μπορεί να μειώσει τη σημασία και να διαγράψει τα φρικτά γεγονότα που συνέβησαν εδώ και τα οποία θα μείνουν για πάντα ως ανεξίτηλη σελίδα ντροπής στην ιστορία της χώρας μου». Ομως οι δεσμεύσεις της Ρώμης και βοήθεια και αποζημιώσεις, παρέμειναν στα λόγια.

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από τη σελίδα στο facebook «Σύλλογος Οικογενειών Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δομένικου».