Ντένις Μπέργκαμπ: Ο καλλιτέχνης!

Συχνή συνήθεια των φίλων της Άρσεναλ είναι να φωτογραφίζονται δίπλα στις προτομές που κοσμούν τον περιβάλλοντα χώρο του γηπέδου. Οι άνθρωποι συχνά προσπαθούν να αναπαραστήσουν τις χαρακτηριστικές στιγμές που έχουν αποτυπωθεί με τη χαρακτηριστική στάση του Τιερί Ανρί με το γόνατο στο έδαφος, του Τόνι Άνταμς με τα χέρια ανοιχτά στον αέρα, τη στάση του Χέρμπερτ Τσάπμαν με τα χέρια πίσω από την πλάτη και το στήθος προτεταμένο. Όμως, όταν φτάνουν στο άγαλμα του Ντένις Μπέργκαμπ, τα πράγματα αλλάζουν. Η αναπαράσταση της προτομής του Ολλανδού είναι σχεδόν αδύνατη χωρίς να προκαλέσει τραυματισμούς.

Πολλοί επισκέπτες του «Emirates» προσπαθούν να μιμηθούν τις εμβληματικές στάσεις των ποδοσφαιριστών, όπως τη «γλίστρα» του Ανρί ή τη γαλήνια στάση του Άνταμς. Ωστόσο, το άγαλμα του Μπέργκαμπ είναι τόσο μοναδικό που η αναπαράστασή του απαιτεί κάτι περισσότερο από απλή πόζα. Ο Ολλανδός είναι στον αέρα, με το σώμα του λυγισμένο και την απόλυτη ακρίβεια για να εκτελέσει αυτό που ήταν ίσως η μεγαλύτερη αρετή του, το τέλειο πρώτο κοντρόλ. Το δεξί του πόδι απλωμένο στον αέρα για να «δαμάσει» την μπάλα που έρχεται από τον ουρανό, το αριστερό λυγισμένο για ισορροπία. Είναι τόσο ψηλά, που το κατώτερο πόδι του φτάνει στο ύψος της μέσης του αντίπαλου αμυντικού Άντι Ο’Μπράιεν, ενώ το απλωμένο φτάνει σχεδόν στο ύψος του κεφαλιού του Τζένας.

Το αρχικό σχέδιο για το άγαλμα ήταν πιο φιλόδοξο και πιο πολύπλοκο. Η ιδέα ήταν να αποτυπωθεί η μαγική φάση από το θρυλικό γκολ του Μπέργκαμπ απέναντι στη Νιουκάστλ, το 2002 στο «Σεντ Τζέιμς Παρκ», εκείνο το φανταστικό κοντρόλ με στροφή που ακόμα προκαλεί θαυμασμό. Η ιδέα ήταν να δημιουργηθεί μια σειρά αγαλμάτων σε κίνηση, που να αποτυπώνει κάθε βήμα του Ολλανδού στην αλληλουχία της φάσης, με διαδραστικά στοιχεία για να συμμετέχουν οι επισκέπτες. Ωστόσο, το σχέδιο κρίθηκε υπερβολικά περίπλοκο και ακριβό, οπότε κατέληξαν στην πιο «κλασική» επιλογή, να αποτυπώσουν την τεχνική του Μπέργκαμπ με την μπάλα στον αέρα.

Το άγαλμα του Μπέργκαμπ δεν είναι απλώς μια αποτύπωση της τεχνικής του, αλλά και της φιλοσοφίας του παιχνιδιού. Ο ίδιος είχε επισημάνει πάντα ότι το πρώτο κοντρόλ ήταν το στοιχείο που ξεχώριζε τον ίδιο από άλλους ποδοσφαιριστές. Ήταν η έμπνευσή του, η μανία του, η ουσία του παιχνιδιού του. Εξάλλου, ο Αρσέν Βενγκέρ τον είχε αποκαλέσει «Mr. Perfection», καθώς η τελειότητα ήταν η βασική του φιλοσοφία. Κάθε κίνηση του ήταν μια ανατομία της ακριβούς και απρόσκοπτης εκτέλεσης.

Ο Μπέργκαμπ, πέρα από την τεχνική του, ήταν και παράδειγμα προς μίμηση στη συμπεριφορά του, εντός και εκτός γηπέδου. Στις προπονήσεις δεν χαλάρωνε ποτέ, και η σοβαρότητά του ήταν εντυπωσιακή για όλους τους συμπαίκτες του. Ο Ίαν Ράιτ, για παράδειγμα, θυμάται ότι ο Ολλαναδός φορούσε πάντα κολλαριστές κάλτσες, ακόμα και στο σπίτι. Η αυστηρή πειθαρχία του ήταν κάτι που δεν περνούσε απαρατήρητο.

Η μεγάλη ικανότητά του να σταματά τη μπάλα στον αέρα, να την ελέγχει με απόλυτη ακρίβεια, χωρίς να φαίνεται ότι προσπαθεί, τον έκανε μοναδικό. Κάθε επαφή του με την μπάλα φαινόταν σαν να δημιουργούσε χρόνο για τον εαυτό του, να διαβάσει το παιχνίδι, να σκεφτεί την επόμενη κίνηση ή πάσα.

Αυτή η ικανότητα δεν ήταν έμφυτη. Ήταν αποτέλεσμα ατελείωτης εξάσκησης, ήδη από τα παιδικά του χρόνια, όταν περνούσε ώρες χτυπώντας τη μπάλα στον τοίχο και παρατηρώντας πώς αυτή αντιδρούσε. Ο ίδιος, άλλωστε, είχε παραδεχτεί ότι το πρώτο κοντρόλ ήταν κάτι που το είχε μετατρέψει σε εμμονή.

Το όνομά του στον κόσμο του ποδοσφαίρου είναι συνώνυμο της τεχνικής και της δημιουργικότητας. Η Ολλανδία, η χώρα του, τον θεωρεί έναν από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών, όχι μόνο για τα τρόπαια που κατέκτησε, αλλά και για την απίθανη τεχνική κατάρτιση.

Ο Ντένις Μπέργκαμπ με τη φανέλα της εθνικής Ολλανδίας είχε μια αποστολή: να αποφασίσει αν θα είναι ιμπρεσιονιστής ποδοσφαιριστής ή μεταϊμπρεσιονιστής. Βλέπεις τα βίντεο από τη δράση του με τη φανέλα των «Οράνιε» και καταλήγεις μάλλον στη δεύτερη επιλογή. Το ψυχρό συναίσθημα που ξεσπά είναι χαρακτηριστικό του εν λόγω παίκτη. Η ιμπρεσιονιστική πορεία γίνεται θύμηση διαχρονική.

Η σχέση εθνικής-Μπέργκαμπ ξεκινά το 1990. Το ντεμπούτο του θα γίνει απέναντι στην Ιταλία και το πρώτο του γκολ θα επιτευχθεί εναντίον της Ελλάδας. Η παρουσία του θα γίνει αισθητή στο Euro 1992 όπως και στο παγκόσμιο του 1994. Στο Euro 1996 θα συμβάλλει περισσότερο με τις ασίστ του και το 1998, στο παγκόσμιο της Γαλλίας θα δείξει τι σημαίνει καλλιτέχνης, μεταϊμπρεσιονιστής καλλιτέχνης.

Στα προημιτελικά εναντίον της Αργεντινής έδειξε τι σημαίνει ποίηση εν κινήσει. Η μεγάλη μπαλιά του Φρανκ ντε Μπερ «έσβησε» στο πόδι του. Αμέσως η μπάλα πέρασε ανάμεσα από τα πόδια του Ρομπέρτο Αγιάλα (αντίπαλου αμυντικού) και με ένα βολέ, με το κουντεμπιέ, την έστειλε στα δίχτυα. Ο Αργεντινός ποδοσφαιριστής έλεγε ότι δεν έκανε κανένα λάθος εκείνη τη στιγμή. Σωστά. Το κοντρόλ του Μπέργκαμπ ήταν άψογο, ήταν το έντονο συναίσθημα σε μια γεμάτη ζωντάνια εξωτερική σύνθεση. Στο Euro 2000 (η Ολλανδία συνδιοργανώτρια με το Βέλγιο) ήταν αυτός που έφτιαχνε το τοπίο, δημιουργούσε για να σκοράρουν οι άλλοι.

Η ομάδα του δεν τα κατάφερε. Στη νέα χιλιετία αποφασίζει να αποχωρήσει από την Εθνική. Απολογισμός με τους «Οράνιε» 79 συμμετοχές, 37 γκολ.

Ο Μπέργκαμπ είχε τα ζωηρά χρώμα του γηπέδου, της δράσης, της έμπνευσης της στιγμής, δρούσε, κάποιες φορές, υπό ασυνήθιστες οπτικές γωνίες και δυνάμωνε το φως γύρω του, την αντήχηση-αντανάκλαση θεατών, συμπαικτών… Η ολοκλήρωση της κίνησης, της πράξης του, είχε πάντα μεγαλύτερο συναισθηματισμό. Στην περίπτωσή του και με την εθνική Ολλανδίας δεν χρειαζόταν να ρωτήσεις «γιατί το έκανε;». Απλώς δεχόσουν ότι το έκανε, ότι «ζωγράφιζε» (και) με την πορτοκαλί φανέλα.

Υπάρχει και κάτι άλλο που τον ακολουθεί και μάλλον είναι περισσότερο φήμη, παρά γεγονός. Για κάποιους ο Ντένις Μπέργκαμπ είναι δύσκολος στις σχέσεις του με τα ΜΜΕ, δεν μιλάει όσο πρέπει. Τι συμβαίνει πραγματικά; Όταν το περιοδικό «FourFourTwo» του έθεσε μερικές ερωτήσεις αναγνωστών, σε μία του ζητούσαν να συγκρίνει τα βρετανικά ΜΜΕ με τα ιταλικά.

Ο ίδιος ξεκαθάρισε, και στην ουσία εξήγησε την πρόσληψη-αντίληψη που υπάρχει γι’ αυτόν, ότι «ήθελαν (σ.σ τα ιταλικά media) να τους μιλάω κάθε μέρα! Εάν παίζαμε Κυριακή τη Δευτέρα φυσικά και θα μιλούσα. Δεν το έκανα, όμως, και την Τρίτη και την Τετάρτη. Μιλούσα, λοιπόν, δύο φορές την εβδομάδα. Αυτό είναι πιο πολύ σε σχέση με την Αγγλία και σίγουρα την Ολλανδία.

Παρ’ όλα αυτά, ήταν θυμωμένοι μαζί μου. Ήθελαν να τους μιλάω συνέχεια και εγώ τους είπα “όχι!”. Ήθελα να έχω και προσωπική ζωή». Ε, κάπου έχει δίκιο ο άνθρωπος. Φανταστείτε ότι ακόμα και το κούρεμα του δεν έμενε ασχολίαστο στην Ιταλία! Λέγανε, τότε, ότι του πέφτουν μαλλιά επειδή δεν αντέχει την πίεση!

*Χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από το άρθρο “phobia Bomb jokes, a faulty engine and tragedy – How Arsenal legend Dennis Bergkamp became the Non-Flying Dutchman” [talksport.com]