Τελικός Copa Del Rey: Ο εξορκιστής Βαλβέρδε και η κατάρα του Μαραντόνα

5 Μαΐου του 1984, «Σαντιάγο Μπερναμπέου», Μαδρίτη. Έξι ημέρες νωρίτερα, η Αθλέτικ Μπιλμπάο κατέκτησε, την τελευταία αγωνιστική της La Liga, το δεύτερο διαδοχικό πρωτάθλημα, όγδοο συνολικά και τελευταίο έκτοτε.

Σε μια δραματική τελευταία στροφή, τα Λιοντάρια του Χαβιέρ Κλεμέντε νικούσαν την άσπονδη γειτόνισσα Ρεάλ Σοσιεδάδ στο «Σαν Μαμές» (2-1), τερματίζοντας στην πρώτη θέση με 49 βαθμούς, όσους είχε και η δεύτερη Ρεάλ Μαδρίτης (2-1 εκτός έδρας την Εσπανιόλ). Η Αθλέτικ πήρε τον τίτλο στην συνολική διαφορά τερμάτων, αφού είχε +23, έναντι… +22 της Βασίλισσας!

Τρίτη, με έναν βαθμό λιγότερο, τερμάτισε η Μπαρτσελόνα του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα και του Μπερντ Σούστερ, η οποία πιθανότατα είχε την ποιοτικότερη ομάδα, αλλά στην διάρκεια της σεζόν στερήθηκε για τρεις μήνες τον Αργεντινό παικταρά.

Ο λόγος; Ο σοβαρότατος τραυματισμός του Ντιεγκίτο στον αριστερό αστράγαλο, στις 24 Σεπτεμβρίου του 1983, αποτέλεσμα ενός δολοφονικού τάκλιν του κεντρικού αμυντικού της Αθλέτικ, Αντόνι Γκοϊκοετσέα, ο οποίος είχε κερδίσει με το… σπαθί του το παρατσούκλι «ο χασάπης του Μπιλμπάο». Δύο χρόνια πριν, άλλωστε, είχε τραυματίσει σοβαρά και τον Σούστερ.

Για εκείνο το τάκλιν, ο διαιτητής Μπαρτόλο Χιμένεθ Μαδρίδ του έδειξε μόνο κίτρινη κάρτα. Η πειθαρχική επιτροπή της λίγκας, όμως, του επέβαλλε τιμωρία αποκλεισμού 18 αγώνων, «καμπάνα» που μέσω έφεσης έπεσε αρχικά στα δέκα και εν τέλει στα οκτώ παιχνίδια. «Εάν αυτή είναι δικαιοσύνη, θα πάω να παίξω το Κονγκό» είχε δηλώσει ενοχλημένος ο Ντιεγκίτο, στον οποίο αυτός ο τραυματισμός άφησε ένα μόνιμο κουσούρι.

Οκτώ μήνες αργότερα, εκείνο το τάκλιν παρέμενε καρφωμένο στο μυαλό του Μαραντόνα, του Σούστερ και του προπονητή τους, Σέζαρ Λουίς Μενότι, οι οποίοι θεωρούσαν ότι το πρωτάθλημα χάθηκε σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας τις τρίμηνης απουσίας του ποδοσφαιριστή που έμελλε λίγα χρόνια αργότερα να γίνει ο κορυφαίος στον πλανήτη.

Στον τελικό του Κυπέλλου, ο αμυντικός της Αθλέτικ, Ίνιγο Λιθεράνθου δοκιμάζει από νωρίς τις… αντοχές του αστραγάλου του Μαραντόνα. Μόλις στο 14ο λεπτό, ο Εντίκα Γκουαροτσένα μετά από ωραίο κοντρόλ και σουτ μέσα από την περιοχή, νικάει τον (Βάσκο) Χαβιέρ Ουρουτικοετσέα και σημειώνει το γκολ που έμελλε να χαρίσει στην ομάδα του το 23ο τρόπαιο και το πέμπτο νταμπλ στην ιστορία της.

Στο φινάλε της αναμέτρησης, στην οποία ο διαιτητής Άνχελ Φράνκο Μαρτίνεθ έδειξε «μόλις» επτά κίτρινες κάρτες, τα πνεύματα έχουν ανάψει για τα… κακά. Ο Μαραντόνα, ενθυμούμενος τον τραυματισμό του αλλά και τσατισμένος από την διπλή απώλεια τίτλων κόντρα στους Βάσκους, ορμάει σαν ταύρος εν υαλοπωλείο.

Αρχικά, κλωτσάει τον αναπληρωματικό Μιγκέλ Άνχελ Σόλα με γονατιά στο πρόσωπο, με τον άτυχο ποδοσφαιριστή να μεταφέρεται με φορείο στα αποδυτήρια. Ο Αργεντινός, μαζί με τον Σούστερ, προσπαθούν να κλωτσήσουν οτιδήποτε ερυθρόλευκο βρίσκουν μπροστά τους, με τους παίκτες της Αθλέτικ βεβαίως να μην μένουν με σταυρωμένα… χέρια και πόδια. Χρειάστηκε η παρέμβαση της αστυνομίας για να ηρεμήσουν τα πνεύματα (not) και να γίνει η απονομή χωρίς άλλα παρατράγουδα.

Ο Μαραντόνα τιμωρήθηκε με τρίμηνο αποκλεισμό από τα γήπεδα, ένιωσε (όχι άδικα) ότι η διοίκηση της Μπάρτσα δεν τον στήριξε και ζήτησε μεταγραφή. Αυτή έκλεισε στη Νάπολι λίγες εβδομάδες αργότερα και τα υπόλοιπα είναι γλυκιά ιστορία για τους Παρτενοπέι και πικρή για την Αθλέτικ, η οποία έκτοτε φαίνεται να έχει καταβληθεί από την… κατάρα του Μαραντόνα.

Γιατί μπορεί να μην ξεστόμισε καμία κατάρα α λα Γκούτμαν, αλλά ο Αργεντινός είχε αφιερώσει ουκ ολίγα «γαλλικά» προς τους Βάσκους μετά από τον «πόλεμο του Μπερναμπέου», όπως έμεινε στην ιστορία η συγκεκριμένη, επεισοδιακή αναμέτρηση.

Η Αθλέτικ, φαβορί στα χαρτιά για τον αποψινό τελικό, ελπίζει ότι θα ξορκίσει αυτή την «κατάρα», στηριζόμενη στην ποιοτική της ανωτερότητα, αλλά και στον αριθμό «4», ο οποίος έχει συνδυαστεί με επιτυχίες των Λιονταριών. Έκαναν δικό τους το Κύπελλο το 1904, το 1944 και το 1984. Κατέκτησαν, δηλαδή, το τρόπαιο κάθε σαράντα χρόνια και με το έτος να τελειώνει σε «4», όπως και το φετινό (2024). Σαράντα χρόνια μετά.

Ένα ακόμα πιο δυνατό χαρτί, εκτός από τις προλήψεις, είναι ο Ερνέστο Βαλβέρδε. Ένας προπονητής που αγαπήθηκε στην Ελλάδα και απ’ όσους δεν ήταν φίλαθλοι του Ολυμπιακού, για το ήθος και την ποδοσφαιρική του φιλοσοφία. Στα μέρη μας τον βαφτίσαμε Βάσκο, παρ’ ότι είναι τέτοιος, αλλά από… σπόντα, αφού έχει γεννηθεί στο Βιαντάρ ντε λα Βέρα, ένα χωριό στο Κάθερες της Εξτρεμαδούρα.

Όταν ήταν μόλις επτά μηνών, η οικογένειά του μετακόμισε στην Βιτόρια, όπου ο μικρός Ερνέστο μεγάλωσε και έκανε τα πρώτα ποδοσφαιρικά του βήματα, προτού γίνει επαγγελματίας στην Αλαβές και αγωνιστεί σε Σεστάο, Εσπανιόλ και Μπαρτσελόνα, για να φορέσει στη συνέχεια και για έξι χρόνια την φανέλα της Αθλέτικ Μπιλμπάο, στον πάγκο της οποίας έχει πλέον τα περισσότερα παιχνίδια στην ιστορία του συλλόγου ως προπονητής (388), σε τρεις διαφορετικές θητείες.

Απόψε, στο 389ο, θέλει επιτέλους να κατακτήσει τον πρώτο του σημαντικό τίτλο στο τιμόνι της αγαπημένης του ομάδας, η οποία θα έχει στο πλευρό της, εκτός από τους Βάσκους φιλάθλους της, και τους συγγενείς του προπονητή της… αντίπαλης ομάδας!

Από την εποχή που έπαιζε ακόμα (αξιοπρεπέστατη) μπάλα, ο Μεξικανός Χαβιέρ Αγκίρε είχε το παρατσούκλι «Ο Βάσκος». Όχι τυχαία. Οι γονείς του είχαν γεννηθεί στην χώρα των Βάσκων (ο μπαμπάς στο Ισπάστερ και η μαμά στην μαρτυρική Γκερνίκα) και μετανάστευσαν στο Μεξικό, όπου γεννήθηκαν και τα πέντε παιδιά τους.

Στο σπίτι της οικογένειας Αγκίρε, η Αθλέτικ είχε την τιμητική της, αφού όλοι ήταν φίλαθλοί της και οι τοίχοι του σπιτιού ήταν γεμάτοι με κασκόλ, σημαίες και αφίσες των Λιονταριών. Ο Αγκίρε, παρ’ ότι θα μπορούσε λόγω καταγωγής, να φορέσει την ερυθρόλευκη φανέλα (έπαιξε για μια σεζόν στην γειτονική Οσασούνα), δεν έτυχε να το κάνει ποτέ, ούτε όμως και να καθίσει τον πάγκο της.

«Στο σπίτι μου τους έκανα να αμφιβάλλουν για λίγο, αλλά υποστηρίζουν την Αθλέτικ. Μαζεύτηκαν οι συγγενείς του πατέρα και της μητέρας μου (σ.σ. αμφότεροι έχουν φύγει από την ζωή) και μου έβγαλαν 16 βασκικά επίθετα. Τα αδέλφια μου έμειναν επτά χρόνια στην Γκερνίκα και όταν επέστρεψαν στο Μεξικό ήταν ακόμα πιο φανατικοί φίλαθλοι της Αθλετικ» θυμήθηκε στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου ο έτερος (μη) Βάσκος στην αποψινή, κρίσιμη μάχη των πάγκων…