2Pac: Still I Rise

Οι σφαίρες σταμάτησαν το κορμί του 2Pac. Τη στιγμή που και τα μάτια του έγιναν σφαίρες, απελευθερώθηκε η ψυχή και ενώθηκε με αυτήν που έδωσε και έσωσε. Το σώμα ακινητοποιημένο μα το πνεύμα πάντα ανήσυχο και παιδεμένο. Ο 2Pac ζούσε μέρα με τη μέρα, με ελάχιστο αέρα και πάλευε, περνούσε δυσκολίες, έψαχνε φιλίες, πολεμούσε τις λυκοφιλίες. Το δάγκωμα του λύκου όμως είναι ύπουλο, γλυκό, σχεδόν λυτρωτικό και όταν σε βρίσκει σου αφήνει μόνο ένα ουρλιαχτό.

Τα λόγια του 2Pac, οι στίχοι, οι σκέψεις, όλα είναι εκεί, όλα ουρλιάζουν πως αυτός ο καλλιτέχνης, ακτιβιστής, ποιητής, επαναστάτης, οραματιστής ήταν και είναι «απελπισμένος»! Ο τελευταίος προσδιορισμός αφορά την αγγλική λέξη «thug».

Δεν μεταφράζεται ως «απελπισμένος», όμως δεν ισχύει -στην περίπτωση του 2Pac- και η επίσημη απόδοση. Τα επίθετα «κακούργος», «κακοποιός» δεν συμφωνούν με τη ζωή του εν λόγω χιπ-χοπ καλλιτέχνη και πολλών άλλων. Το αγλλικό ουσιαστικό «thug» αποκτά διαφορετικό νόημα σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου και πλησιάζει περισσότερο στο «απελπισμένος». Ο ορισμός κατά 2Pac είναι:

αυτός που περνά δύσκολα, έχει περάσει δύσκολα και ζει μέρα τη μέρα χωρίς να υπάρχει τίποτα γι’ αυτόν.

Αυτό ακριβώς είναι ορισμός του «απελπισμένου». Ο 2Pac έζησε ως τέτοιος και μόλις βρήκε την ελπίδα, δολοφονήθηκε! Το έργο του, σε μεγάλο βαθμό, βασίζεται στην υπενθύμιση της απελπισίας και στην αντίδραση απέναντι της.

Το «γιατί;» στη δολοφονία του 2Pac είναι ένα από τα πιο δύσκολα ερωτήματα. Το ίδιο ισχύει και για την εκτέλεση του Κρίστοφερ Γουάλας, γνωστού και ως «Biggie Smalls». Δύο φόνοι που συνδέονται και λένε, ακόμη και σήμερα, πολλά.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1996, στο Λας Βέγκας, ενώ βρίσκεται στο αυτοκίνητο του Μάριον «Σουγκ» Νάιτ, ιδιοκτήτη της δισκογραφικής «Death Row Records», λεύκη Κάντιλακ πλευρίζει το όχημα από δεξιά και ένας εκ των επιβατών στο πίσω κάθισμα κατεβάζει το παράθυρο και πυροβολεί! Ο 2Pac δέχεται τέσσερις σφαίρες. Μετά από έξι μέρες θα υποκύψει στα τραύματα του. Ο εκτελεστής -όπως όλα μαρτυρούν- ήταν ο Ορλάντο Άντερσον. Ο ίδιος, βέβαια, αρνήθηκε την πράξη και ποτέ δεν κατηγορήθηκε. Δυο χρόνια μετά, το 1998, δολοφονήθηκε μια και ήταν μπλεγμένος σε υπόθεση ναρκωτικών. Αυτά όμως είναι τα μόνα σίγουρα δεδομένα. Τον ηθικό αυτουργό και την αιτία της δολοφονίας του 2Pac ακόμα δεν τα γνωρίζουμε! Υπάρχει και κάτι άλλο: Το πρόβλημα στην υπόθεση «2Pac» δεν είναι τόσο η εξιχνίαση, αλλά η δίωξη των φερόμενων δραστών. Ας δούμε, λοιπόν, πώς φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο και τις διάφορες ερμηνείες που έχουν αντέξει ως σήμερα. Επιγραμματικά αυτές είναι: «Τον σκότωσε ο Σουγκ Νάιτ». «Τον σκότωσε ο Σον Κομπς». «Τον σκότωσε το FBI». «Τον σκότωσε άνδρας της ασφάλειας του Νάιτ»…

Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Ο Μάριον «Σουγκ» Νάιτ (σ.σ εκτίει ποινή φυλάκισης) ήταν διαβόητος κακοποιός και διοικούσε τη δισκογραφική εταιρεία του με μαφιόζικο τρόπο. Ήταν αυτός που έβγαλε τον 2Pac από τη φυλακή τον Οκτώβριο του 1995 (σ.σ είχε καταδικαστεί για σεξουαλική κακοποίηση) και του έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσει την καλλιτεχνική του πορεία. Ο Νάιτ έκανε συμφωνία μαζί του για την παραγωγή τριών δίσκων. Ο Pac ανταποκρίθηκε και όταν κυκλοφόρησε ο τρίτος δίσκος αποφάσισε πως είχε έρθει η ώρα να φύγει από τη «Death Row». Εκτός από την εκπλήρωση της συμφωνίας είχε κι άλλο λόγο να φύγει, την οικονομική εξαπάτηση από τον Νάιτ. Ο τελευταίος του χρωστούσε χρήματα και δεν υπήρχε πλέον λόγος για τον 2Pac να μείνει. Ενδεχόμενη φυγή θα σήμαινε το τέλος της εταιρείας του Νάιτ.

Η δολοφονία του καλλιτέχνη θα έλυνε τα χέρια του «Σουγκ». Ο τρόπος όμως που έγινε η επίθεση δεν μπορεί να τον ενοχοποιήσει. Πώς είναι δυνατόν να δίνει εντολή εκτέλεσης του 2Pac και να βρίσκεται στη γραμμή πυρός; Γιατί να είναι στο ίδιο αυτοκίνητο; Πάμε στο επόμενο σενάριο, αυτό με «θύτη» τον Σον Κομπς, ιδιοκτήτη της δισκογραφικής «Bad Boy Records». Σ’ αυτό σημείο «μπλέκεται» και ο πρώην φίλος του 2Pac, o «Biggie Smalls». Οι δυο τους ήταν δεμένοι και με θετικά αισθήματα ο ένας για τον άλλο. Όταν όμως ο 2Pac βρέθηκε στη Νέα Υόρκη τον Νοέμβριο του 1994 για ηχογράφηση δέχτηκε επίθεση. Τον λήστεψαν, τον ξυλοκόπησαν και τον πυροβόλησαν πέντε φορές! Ο ίδιος θεώρησε υπεύθυνο τον φίλο του και τον Κομπς διότι δεν φρόντισαν για την ασφάλεια του.

Ο Pac ανήκε στη δυτική όχθη (West Coast) και τα μέλη της ανατολικής (East Coast) δεν έκαναν τίποτα για να τον προστατέψουν. Λίγους μήνες πριν, τον Αύγουστο, οι «Σουγκ» Νάιτ, Σον Κομπς και οι άνδρες ασφαλείας τους φιλονίκησαν και η κατάσταση κλιμακώθηκε. Τότε, σωματοφύλακας από την πλευρά του Κομπς έβγαλε πιστόλι και σκότωσε άλλο σωματοφύλακα, στενό φίλο του Νάιτ. Ο τελευταίος ήθελε εκδίκηση. Πώς, λοιπόν, να προστατευθεί ο Pac; Ο Κομπς όμως φοβόταν για τη ζωή του γι’ αυτό και φέρεται να προσέλαβε μέλη συμμοριών της ανατολικής όχθης για να σκοτώσουν τους Νάιτ, 2Pac! Μάλιστα, λέγεται ότι τους υποσχέθηκε αμοιβή ένα εκατομμύριο δολάρια! Εντολοδόχος του ήταν ο γκάγκστερ Ντουέιν «Κίφι Ντι» Ντέιβις, θείος του Ορλάντο Άντερσον.

Ο τελευταίος είχε κλέψει τον Ιούλιο του 1996 αλυσίδα από μέλος συμμορίας που στήριζε την «Death Row». Μετά τον αγώνα πυγμαχίας του Μάικ Τάισον, τον Σεπτέμβριο, το θύμα της ληστείας τον αναγνώρισε. Η συνοδεία του Νάιτ μαζί με τον 2Pac του επιτέθηκαν άγρια. Ο Άντερσον ήθελε εκδίκηση και η υποτιθέμενη εντολή από τον Κομπς ήταν η κατάλληλη ευκαιρία. Το όπλο της δολοφονίας δόθηκε από τον έμπορο ναρκωτικών Έρικ «Ζιπ» Μάρτιν. Ο Κομπς δεν παραδέχτηκε ποτέ την ανάμειξη του και ποτέ δεν παρουσιάστηκαν ισχυρά στοιχεία εναντίον του. Οπότε… Στην υπόθεση μπλέκεται και το FBI. Όταν γίνεται αυτό τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο θολά και η εξήγηση που έχει δοθεί είναι αυτή: το γραφείο ομοσπονδιακών ερευνών παρακολουθούσε καιρό τον 2Pac. Ο λόγος ήταν η παρασκηνιακή ακτιβιστική του δράση.

Η δημοφιλία και η επίδραση του τον καθιστούσαν επικίνδυνο για την κυβέρνηση, για τον τρόπο που ήθελε να χειραγωγεί και να ορίζει την αμερικάνικη κοινωνία. Λέγεται ότι μέλος της φρουράς του ήταν πράκτορας του FBI και τον είχε προειδοποιήσει να μην πάει στο Λας Βέγκας. Όσον αφορά τη δολοφονία του «Biggie Smalls» αυτή ανήκει στις παράπλευρες απώλειες της υπηρεσίας. Φυσικά όλα αυτά είναι υποθέσεις και τίποτα δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί. Ας δούμε και το τελευταίο. Η εταιρεία «Death Row» την περίοδο εκείνη αξίζει πάρα πολλά (500 εκατομμύρια δολάρια!). Ίσως είναι και βιτρίνα για ξέπλυμα χρημάτων από εμπόριο ναρκωτικών.

Ο «Σουγκ» Νάιτ ικανοποιούσε τα ματαιόδοξα, εγωιστικά του σχέδια και το μόνο που τον ένοιαζε ήταν η δύναμη, η εξουσία. Αυτό δεν άρεσε στους ανθρώπους με τους οποίους σχετιζόταν. Ένας εξ αυτών, ο υπεύθυνος ασφαλείας του, ο Ρέτζι Ράιτ Τζούνιορ, αποφασίζει να τον βγάλει από τη μέση ώστε να αναλάβει αυτός. Το χτύπημα όμως δεν δείχνει ότι στόχος ήταν ο Νάιτ. Αν οι εκτελεστές ήθελαν να τον δολοφονήσουν, δεν θα του προκαλούσαν μόνο επιφανειακά τραύματα. Τη στιγμή του χτυπήματος εκτοξεύτηκαν 13 σφαίρες. Αν, λοιπόν, ήθελαν τον Νάιτ θα τον είχαν σκοτώσει.

Η δολοφονία του γιγάντωσε έναν υπό διαμόρφωση μύθο. Πριν την αποφράδα μέρα είχε προλάβει να δημιουργήσει πέντε δίσκους. Οι δύο τελευταίοι –“Me against the world”, “All eyez on me”- είχαν κάνει μεγάλη αίσθηση και τον είχαν καθιερώσει στη χιπ-χοπ σκηνή. Ο τεταμένος προσωπικός βίος είχε συμβάλλει στο καλλιτεχνικό έργο και ο 2Pac είχε ήδη ενταχθεί στην ελίτ του είδους του.

Ο θάνατος του ταξιδεύει το προσωπείο και τη δημιουργική του ανησυχία στο διηνεκές. Δεν υπάρχει άλλος καλλιτέχνης που να φωτίζει τόσο καθαρά τα ρήγματα της χιπ-χοπ. Η παρουσία του κυριαρχεί ανάμεσα στην τοπική υπερηφάνεια και την εμπορική επιτυχία, την πάλη για απομάκρυνση από τις ταπεινές ρίζες και την επιβράβευση των δρόμων που ανέθρεψαν τους καλλιτέχνες του είδους.

Οι αυθόρμητες, αντικρουόμενες, εκφράσεις του για την περηφάνεια, η μαχητικότητα και ο ιδιότυπος «γκαγκστερισμός» του βρίσκονται στους στίχους και τη μουσική του. Δεν μένουν όμως μόνο εκεί. Αντηχούν και αντανακλούν σ’ ένα κόσμο που οι μαύροι προσπαθούν να τιμήσουν την κληρονομιά τους και να αντισταθούν στην κρατική βία, ενώ την ίδια στιγμή παλεύουν να προστατέψουν τον εαυτό τους από τους ομοφύλους τους. Υπάρχουν, βέβαια, ακόμη αμφιβολίες αν τα άλμπουμ του μπορούν να μπουν δίπλα στο «Illmatic» του Nas, το «Ready to Die» του Notorious B.I.G ή το «Reasonable Doubt» του Jay Z.

Παρ’ όλα αυτά, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον τρόπο με τον όποιο άλλαξε την εικόνα του χιπ-χοπ. Η προσωπική του εικόνα πέρασε στην κουλτούρα και κατ’ επέκταση στη δημιουργική ασχολία του είδους. Αρκετοί μεταγενέστεροι εκπρόσωποι άντλησαν και κράτησαν στοιχεία του 2Pac.

Η μουσική έκφραση του ήταν πολύμορφη: επιθετικός, οργισμένος, με ηλεκτρισμένο ρυθμό, ώριμος, νηφάλιος με καθαρό κοινωνικό μήνυμα, λυρικός, αισθαντικός με τον ρυθμό να ακολουθεί τις διαθέσεις του, ευχάριστος και διασκεδαστικός. Τα τραγούδια του εκπέμπουν ανόθευτο αυθορμητισμό, προβληματισμό, ακατέργαστο ύφος δρόμου, ποίηση.

Ας το τελειώσουμε όλο αυτό, κι ας μην υπάρχει επίλογος στη ζωή και το έργο του 2Pac. Το βιογραφικό, τα βιώματα, η μεταθανάτια επιρροή και η δολοφονία που έπεσε σε μαύρη τρύπα, φτιάχνουν μια ζωή που δεν έχει οριστικό αντίο. Η περίπτωση του 2Pac μοιάζει με τον κύκλο που δεν σταματά να κινείται και η αρχή γίνεται τέλος και το τέλος αρχή. Συνεπώς, δεν έχει σημασία ο χρόνος και οι στάσεις του, μα τα σημεία αναφοράς του βιογραφούμενου. Στην ουσία το επιλογικό σημείωμα είναι συγκέντρωση των ανέσπερων άστρων του. Δεν είναι καταγραφή, αλλά πέρασμα σ’ ένα πεδίο που μόνο ο χώρος που διαμόρφωσε έχει σημασία.

Το πρώτο φως έρχεται από το σύνολο της καριέρας του. Διήρκησε μόλις πέντε χρόνια, όμως σε αυτό το διάστημα οι πωλήσεις των δίσκων του ξεπέρασαν τα 75 εκατομμύρια παγκοσμίως! Περισσότερα από τα μισά άλμπουμ του πούλησαν πάνω από τρία εκατομμύρια αντίτυπα στις ΗΠΑ. Το δεύτερο φως είναι η προσπάθεια διαφυγής από το «άρρωστο» λευκό των εφηβικών χρόνων. Στα 17 η οικογένεια του μετακομίζει από τη Βαλτιμόρη στην Καλιφόρνια, ευκαιρία να απομακρυνθεί από τη βία των πρώτων ετών. Θα συνδεθεί με το χιπ-χοπ γκρουπ «Digital Underground» και στα 20 θα κάνει την πρώτη του ηχογράφηση. Την ίδια περίοδο θα βγάλει και το πρώτο του άλμπουμ με τίτλο «2Pacalypse Now».

Εισπράττει αναγνώριση και αντίδραση. Αν και υπήρχαν στιγμές ενσυναίσθησης και ευαισθησίας, οι έντονες και πολλές απεικονίσεις της βίας του δρόμου και της αστυνομικής παρενόχλησης οδηγούν στη δημόσια καταδίκη του άλμπουμ από τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Νταν Κουέιλ! Το τρίτο φως είναι αυτό που διαρκεί μέχρι σήμερα. Ταραχή και δημοφιλία, σ’ αυτές τις λέξεις συγκεντρώνεται το ανεξάντλητο και δίχως συγκεκριμένο προορισμό φως. Μέχρι τη δολοφονία η φήμη του όλο και μεγάλωνε, κοινωνικά, επαγγελματικά. Οι πωλήσεις των δίσκων του ανεβαίνουν με απίστευτο ρυθμό, η πορεία του ανοδική και πριν ακόμη φτάσει στο ανώτερο σημείο δολοφονείται!

Και φτάνουμε στο ερώτημα που ακόμη και σήμερα απασχολεί φίλους, εχθρούς, σχετικούς, άσχετους: Ποιος ευθύνεται για τη δολοφονία του; Κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντος, μετά από ανάγνωση πολλών πηγών, παρακολούθηση ντοκιμαντέρ, η απάντηση βρίσκεται στην απερισκεψία του ίδιου, στο υποβαθμισμένο κοινωνικό, οικογενειακό, περιβάλλον και στην αδιαφορία των αρχών για τη ζωή του. Η έλλειψη πατρικού προτύπου -ο πατέρας του απουσίαζε από τη ζωή του για 18 χρόνια!- τον άφησε απροστάτευτο στους δρόμους. Η μητέρα του προσπαθούσε να μεγαλώσει μόνη της τα παιδιά της και ο 2Pac ήταν ευεπίφορος σε κακές επιρροές.

Οι έμποροι ναρκωτικών, οι μαστροποί λειτουργούσαν σαν κακέκτυπα πατρικού προτύπου. Δεν είναι τυχαίο ότι κατέγραψε αρκετές παραβάσεις τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής του (επιθέσεις, σωματικές, σεξουαλικές, πυροβολισμοί). Όταν, λοιπόν, ήρθε στον δρόμο του ο «Σουγκ» Νάιτ δεν μπορούσε να τον διώξει. Ήταν αυτός που τον γλίτωσε από τη φυλακή και περισσότερο λειτουργούσε η επιθυμία του για προστασία, ασφάλεια.

Η επικίνδυνη πλευρά του Νάιτ δεν τον απασχολούσε. Γι’ αυτό και μπήκε στη διαμάχη συμμοριών Ανατολικής-Δυτικής πλευράς και δεν είδε ότι η φωτιά της απελπισίας θα τον σκότωνε. Όσον αφορά τις αρχές, πάντα τον είχαν υπό παρακολούθηση και πίεση και ποτέ αυτές δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με την εξιχνίαση της δολοφονίας του. Άρα, η αυτόβουλη εμπλοκή στον κόσμο των συμμοριών και η εχθρική αντίδραση των αρχών ήταν οι παράγοντες που τον έστειλαν στον θάνατο. Αυτός ήταν ο 2Pac, ο αλήτης-άγγελος και το όνομα του Tupac Amaru Shakur.

Πηγές
-2Pac.com

-“The Murder of Tupac Shakur is a Tragedy-But The Why is Not a Complete Mystery” [theundefeated]

-“8 Ways Tupac Shakur Changed the World” [RollingStone]