Κορονοϊός: Ο γιατρός που βοήθησε στην καταπολέμηση της ευλογιάς, εξηγεί τι έρχεται

Το κείμενο από τη συνέντευξη που έδωσε ο επιδημιολόγος Λάρι Μπρίλιαντ στην ιστοσελίδα wired.com:

Ο Λάρι Μπρίλιαντ λέει πως δεν έχει καμία κρυστάλλινη σφαίρα. Αλλά 14 χρόνια πριν, ο Μπρίλιαντ, ο επιδημιολόγος που είχε βοηθήσει στο να ξεριζωθεί η ευλογιά, μίλησε στο ακροατήριο του TED και περιέγραψε πως θα ήταν η επόμενη πανδημία. Εκείνη τη στιγμή ακούστηκε αρκετά απαίσιο για να το πάρεις στα σοβαρά. «Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα μολύνονταν», είχε πει. «Περίπου 165 εκατομμύρια άνθρωποι θα πέθαιναν. Θα υπήρχε μια παγκόσμια ύφεση και το κόστος στην οικονομία μας από 1 ως 3 τρισεκατομμύρια δολάρια θα ήταν πολύ χειρότερo για τον καθένα από τους 100 εκατομμύρια ανθρώπους που θα πέθαιναν, γιατί θα ήταν τόσο πολλοί εκείνοι που θα έχαναν τις δουλειές τους και τα προνόμια στην υγεία που οι συνέπειες είναι σχεδόν αδιανόητες».

Τώρα αυτό το αδιανόητο είναι πλέον εδώ και ο Μπρίλιαντ μοιράζεται την εξειδίκευση με αυτούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Βρισκόμαστε ακόμα πάρα πολύ μακριά από τους 100 εκατομμύρια θανάτους εξαιτίας του κορονοϊού, αλλά έχει γυρίσει ήδη τον κόσμο ανάποδα. Ο Μπρίλιαντ δεν προσπαθεί να πει ότι «σας τα έλεγα». Αλλά μας μίλησε ως ο υπεύθυνος τεχνικός σύμβουλος της πανδημίας για την ταινία τρόμου Contagion. Εκτός από τη συνεργασία του με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της ευλογιάς, ο Μπρίλιαντ, που είναι σήμερα 75 ετών, έχει πολεμήσει τη γρίπη, την πολιομυελίτιδα και την τύφλωση. Επίσης είχε καθοδηγήσει τον μη κερδοσκοπικό τομέα της Google, το Google.org, αποτελούσε συνιδρυτή του συστήματος τηλεδιασκέψεων "the Well" και είχε ταξιδέψει με τους Greatful Dead.

Μιλήσαμε τηλεφωνικώς την Τρίτη. Εκείνη τη στιγμή η αντίδραση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στην κρίση είχε αρχίσει να αλλάζει από το «δεν ανησυχούμε» στο να κάνει πλέον καθοριστικά βήματα για να σταματήσει την πανδημία. Ο Μπρίλιαντ ζει σε μία από τις έξι κομητείες της Bay Area όπου οι κάτοικοι διατάχθηκαν να μείνουν στο σπίτι τους. Όταν ξεκινήσαμε τη συζήτηση, είχε κλείσει μια συνομιλία στο τηλέφωνο με κάποιον που μας τον περιέγραψε ως υψηλό κυβερνητικό αξιωματούχο, ο οποίος ρώτησε τον Μπρίλιαντ «πως στο διάολο φτάσαμε σε αυτό το σημείο». Εγώ ήθελα να μάθω πως θα βγούμε από αυτή την κατάσταση...

-Ήμουν στην αίθουσα το 2006 όταν δώσατε τη διάλεξη στο TED. Η επιθυμία σας ήταν να σας βοηθήσουμε να σταματήσουμε τις πανδημίες. Δεν ήταν κάτι που πραγματοποιήθηκε σωστά;

Όχι, δεν πραγματοποιήθηκε καθόλου, αν και τα συστήματα που είχα ζητήσει να γίνουν σίγουρα δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιούνται. Είναι πολύ αστείο γιατί κάναμε μια ταινία, το Contagion.

-Όλοι βλέπουμε αυτήν την ταινία τώρα...

Ο κόσμος λέει ότι το Contagion είναι προφητικό. Απλά είδαμε την επιστήμη. Όλη η επιδημιολογική κοινότητα προειδοποιούσε τα προηγούμενα 10 με 15 χρόνια ότι δεν ήταν απλά ένα ερώτημα για το αν θα είχαμε μια πανδημία σαν αυτή. Αλλά το πότε θα την είχαμε. Είναι δύσκολο να κάνεις τους ανθρώπους να ακούσουν. Εννοώ δηλαδή ότι ο Τραμπ έδιωξε τον ναύαρχο από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, ο οποίος ήταν ο μόνος άνθρωπος σε εκείνο το σημείο που ήταν ο υπεύθυνος για την άμυνα της πανδημίας. Με αυτόν έφυγαν μαζί όλοι οι εργαζόμενοι και το προσωπικό. Και μετά ο Τραμπ αφαίρεσε τη χρηματοδότηση για όλες τις χώρες του πλανήτη.

-Έχω ακούσει να μιλάτε για το πόσο καθοριστικό είναι ότι πρόκειται για έναν «νέο» ιό...

Δεν σημαίνει ότι είναι ένας κατασκευασμένος ιός. Δεν είναι κάτι σαν μυθιστόρημα ή μια νουβέλα.

-Πολύ κακό...

Σημαίνει απλά ότι είναι νέος. Δηλαδή ότι δεν υπάρχει κανένας ανθρώπινος οργανισμός στον πλανήτη που έχει ανοσία καθώς δεν τον έχει ξαναπεράσει. Αυτό σημαίνει ότι έχει τη δυνατότητα να μολύνει 7,8 δισεκατομμύρια ανθρώπων.

-Από τη στιγμή που είναι νέος και ακόμα τον μαθαίνουμε, πιστεύετε ότι αν κάποιος τον κολλήσει και τον ξεπεράσει, αυτό το άτομο από εκεί και έπειτα θα έχει ανοσία;

Δεν μπορώ να δω τίποτα σε αυτόν τον ιό, πέρα από το ότι είναι νέος. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι άνθρωποι νομίζουν ότι το έχουν πάθει ξανά, ωστόσο μάλλον πρόκειται για κάποιο αποτυχημένο τεστ παρά μια νέα μόλυνση. Αλλά πρόκειται να υπάρξουν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων ή εκατοντάδες εκατομμύρια από εμάς ή και περισσότεροι που θα κολλήσουν τον ιό πριν αυτός τελειώσει και με τόσους μεγάλους αριθμούς τα πάντα μπορεί να συμβούν. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι τέτοιο είναι θέμα της δημόσιας υγείας ή επιδημιολογικής σημασίας.

-Είναι αυτή η χειρότερη έξαρση που έχετε δει;

Είναι η πιο επικίνδυνη πανδημία στη ζωή μας.

-Μας ζητάνε να κάνουμε πράγματα που σίγουρα δεν είχαν ξανασυμβεί στη ζωή μου, όπως το να μείνουμε στο σπίτι, να μένουμε μακριά από τους ανθρώπους και να αποφεύγουμε τις συναθροίσεις. Παίρνουμε τις σωστές συμβουλές;

Κοιτάξτε, όσον αφορά την περίπτωσή μου, προσποιούμαι ότι είμαι σε περιορισμό. Βασικά είμαι σε μια ημι-καραντίνα στην κομητεία Marin. Ναι είναι μια καλή συμβουλή. Αλλά πήραμε κάποια καλή συμβουλή από τον πρόεδρο των ΗΠΑ τις πρώτες 12 εβδομάδες; Όχι. Πήραμε ψέματα. Λέγοντας ότι είναι κάτι ψεύτικο, ότι αποτελούσε μια φάρσα των Δημοκρατικών. Υπάρχουν άτομα ακόμα και σήμερα που το πιστεύουν. Μιλώντας ως άτομο υπεύθυνο για τη δημόσια υγεία, αυτή είναι η πλέον ανεύθυνη δράση ενός εκλεγμένου αξιωματούχου που δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου. Αλλά αυτό που ακούς τώρα είναι σωστό. Πρόκειται να μας προστατέψει εντελώς; Πρόκειται να κάνει τον κόσμο ασφαλή για πάντα; Όχι. Είναι ένα σημαντικό πράγμα γιατί θέλουμε να ξεπεράσουμε τη διάδοση της πανδημίας σε βάθος χρόνου.

-Να κάνουμε επίπεδη την καμπύλη...

Με το να την επιβραδύνουμε ή με το να την κάνουμε επίπεδη, δεν πρόκειται να μειώσουμε και τον συνολικό αριθμό των περιπτώσεων. Πρόκειται να αναβάλουμε πολλές περιπτώσεις κρουσμάτων μέχρι να βρούμε το εμβόλιο, κάτι που θα κάνουμε, γιατί δεν υπάρχει τίποτα στην ιολογία που να με κάνει να φοβάμαι ότι δεν θα έχουμε εμβόλιο σε 12 με 18 μήνες. Θα φτάσουμε τελικά στο χρυσό δαχτυλίδι του επιδημιολόγου.

-Τι είναι αυτό;

Αυτό σημαίνει ότι πρώτον, μια μεγάλη ποσότητα από εμάς έχουν πάθει τη νόσο και έχουν αποκτήσει ανοσία. Και δεύτερον ότι έχουμε το εμβόλιο. Ο συνδυασμός του πρώτου με το δεύτερο είναι αρκετός για να μας δημιουργήσει την ανοσία που είναι γύρω στο 70% με 80%.

Ελπίζω πως θα έχουμε το αντιικό φάρμακο για τον κορονοϊό που είναι θεραπευτικό αλλά επίσης είναι και προστατευτικό. Σίγουρα δεν έχει αποδειχθεί και είναι διφορούμενο, και σίγουρα αρκετοί άνθρωποι δεν πρόκειται να συμφωνήσουν μαζί μου. Αλλά προσφέρω σαν απόδειξη δύο χαρτιά το 2005, το ένα στη Φύση και το άλλο στην Επιστήμη. Αμφότερα έκαναν μαθηματικά μοντέλα με τη γρίπη για να διαπιστώσουν αν ο κορεσμός με Tamiflu μιας περιοχής γύρω από μια περίπτωση γρίπης θα μπορούσε να σταματήσει την έξαρση. Και στις δύο περιπτώσεις δούλεψε. Επίσης προσφέρω ως απόδειξη το γεγονός ότι σε ένα σημείο πιστέψαμε πως ο HIV/AIDS ήταν ανίατος και οδηγούσε στον θάνατο σίγουρα. Μετά όμως κάποιοι εξαιρετικοί επιστήμονες ανακάλυψαν αντιβιοτικά φάρμακα και μάθαμε ότι μερικά από αυτά μπορούν να δοθούν πριν την έκθεση και να προστατεύσουν από την ασθένεια. Εξαιτίας του τεράστιου ενδιαφέροντος με τον COVID 19 θα βάλουμε την επιστημονική επιρροή, τα χρήματα και τους πόρους πίσω από την ανίχνευση των αντιικών φαρμάκων που έχουν προστατευτικά ή προληπτικά χαρακτηριστικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εμβόλια.

-Πότε θα είμαστε σε θέση να αφήσουμε το σπίτι μας και να επιστρέψουμε στις δουλειές μας;

Αυτό που χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι ένα εύρος προοπτικής. Αν ήταν ένας αγώνας τένις, θα έλεγα ότι ο ιός έχει ένα πλεονέκτημα αυτή τη στιγμή. Αλλά υπάρχουν κάποια καλά νέα που έρχονται από τη Νότιο Κορέα - είχαν λιγότερες από 100 περιπτώσεις σήμερα. Η Κίνα είχε περισσότερες εισαγόμενες περιπτώσεις από αυτές που είχαν με τη συνεχόμενη μετάδοση της νόσου στην Ουχάν σήμερα. Το κινεζικό μοντέλο θα είναι πολύ δύσκολο για μας να το ακολουθήσουμε. Δεν πρόκειται να ξεκινήσουμε να κλειδώνουμε τους ανθρώπους στα διαμερίσματά τους. Αλλά το μοντέλο της Νοτίου Κορέας είναι από αυτά που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε. Δυστυχώς απαιτείται να γίνει ένας αναλογικός αριθμός τεστ που έκαναν - στην πραγματικότητα έκαναν ένα τέταρτο εκατομμυρίων τεστ. Έτσι, από τη στιγμή που η Νότιος Κορέα είχε κάνει 200.000 τεστ, εμείς είχαμε κάνει πιθανότατα λιγότερα από 1.000.

-Τώρα που χάσαμε τη δυνατότητα για να γίνουν αυτά τα τεστ νωρίς, είναι αργά να το κάνουμε για να δούμε διαφορά;

Όχι βέβαια. Τα τεστ θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Θα έπρεπε να κάνουμε έναν δειγματοληπτικό έλεγχο στη χώρα για να βρούμε που στο διάολο είναι ο ιός. Γιατί δεν ξέρουμε. Ίσως στην περιοχή του Μισισιπή δεν υπάρχουν κρούσματα γιατί δεν το εξετάζουν. Πως αλλιώς θα μάθουν; Η Ζιμπάμπουε έχει μηδέν κρούσματα γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα του τεστ, όχι γιατί δεν έχουν τον ιό. Χρειαζόμαστε κάτι που θα μοιάζει με ένα τεστ εγκυμοσύνης που θα μπορείς να το κάνεις στο σπίτι.

-Αν ήσασταν πρόεδρος για μια μέρα, τι ήταν αυτό που θα λέγατε στην καθημερινή ενημέρωση;

Θα ξεκινούσα την ομιλία λέγοντας «Κυρίες και κύριοι, σας παρουσιάζω τον Ron Klain - ήταν ο υπεύθυνος για την καταπολέμηση του Ebola στα χρόνια του Μπαράκ Ομπάμα και τώρα θα τον καλούσα για την καταπολέμηση του Covid. Τα πάντα θα επικεντρώνονται κάτω από ένα άτομο που έχει την εκτίμηση τόσο της κοινότητας της δημόσιας υγείας όσο και της πολιτικής κοινότητας». Είμαστε μια χώρα διχασμένη αυτή τη στιγμή. Τη δεδομένη στιγμή ο Tony Fauci (ο υπεύθυνος του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Επιδημιών) είναι ότι κοντινότερο μπορούμε να έχουμε σε αυτό.

-Φοβάστε;

Ανήκω σε ένα ηλικιακό γκρουπ που έχει 1/7 πιθανότητες να πεθάνουν αν κολλήσουν. Αν δεν ανησυχείς, τότε δεν δίνεις προσοχή. Αλλά δεν φοβάμαι. Πιστεύω ακράδαντα ότι τα βήματα που κάνουμε θα επεκτείνουν τον χρόνο που χρειάζεται ο ιός για να κάνει κύκλους. Πιστεύω, ότι με τη σειρά του, θα αυξήσει την πιθανότητα ότι θα βρούμε το εμβόλιο ή ότι θα έχουμε ένα προστατευτικό αντιικό για να κόψουμε ή να μειώσουμε την εξάπλωση. Ο καθένας πρέπει να θυμάται. Δεν πρόκειται για μια αποκάλυψη των ζόμπι. Δεν πρόκειται για ένα γεγονός μαζικής εξάλειψης.

-Πρέπει να φοράμε μάσκες;

Η μάσκα N95 είναι εξαιρετικά υπέροχη. Οι πόροι στη μάσκα έχουν ένα πλάτος τριών microns, ενώ ο ιός έχει πλάτος ενός. Συνεπώς έχεις κάποιους ανθρώπους που λένε ότι δεν πρόκειται να κάνει δουλειά. Αλλά είναι σαν να έχεις τρεις μεγάλους, τεράστιους παίκτες του φούτμπολ που σπεύδουν για το μεσημεριανό προσπαθώντας να περάσουν μέσα από μια πόρτα. Δεν πρόκειται να περάσουν. Σε κάποια τελευταία δεδομένα που είδα, η μάσκα έχει προστασία 5x. Αυτό είναι πραγματικά καλό. Αλλά θα πρέπει να αφήσουμε τα νοσοκομεία να κάνουν τη δουλειά τους και πρέπει να αφήσουμε τους επαγγελματίες της υγείας να δουλέψουν και να είναι ασφαλείς. Συνεπώς οι μάσκες πρέπει να πάνε εκεί που τις χρειάζονται περισσότερο: στη φροντίδα των ασθενών.

-Πότε θα γνωρίζουμε ότι θα το έχουμε ξεπεράσει;

Ο κόσμος δεν πρόκειται να φαίνεται ότι επέστρεψε στην κανονικότητα μέχρι να συμβούν τρία πράγματα. Πρώτον, αντιλαμβανόμαστε αν η κατανομή αυτού του ιού μοιάζει με παγόβουνο, το οποίο είναι ένα έβδομο πάνω από το νερό, ή μια πυραμίδα όπου βλέπουμε τα πάντα. Αν αυτή τη στιγμή βλέπουμε το ένα έβδομο της πραγματικής νόσου γιατί δεν κάνουμε αρκετά τεστ, και είμαστε κατά κάποιο τρόπο τυφλοί, τότε ο κόσμος θα υποφέρει. Δεύτερον, όταν έχουμε μια θεραπεία που δουλεύει, ένα εμβόλιο ή ένα αντιικό φάρμακο. Και τρίτον, ίσως το πιο σημαντικό, όταν ξεκινάμε να βλέπουμε ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων - συγκεκριμένα νοσηλευτικού προσωπικού, ανθρώπων που προσφέρουν φροντίδα στο σπίτι, γιατρών, αστυνομικών, πυροσβεστών και δασκάλων που είχαν την ασθένεια- και έχουν ανοσία και τους έχουμε τεστάρει και γνωρίζουμε ότι πλέον δεν πρόκειται να τη μεταδώσουν. Και έχουμε ένα σύστημα που τους αναγνωρίζει, όπως ένα βραχιόλι ή μια κάρτα με τη φωτογραφία τους και κάποια στάμπα πάνω. Τότε θα μπορούμε να αισθανόμαστε καλύτερα και να στείλουμε τα παιδιά μας πίσω στο σχολείο, γνωρίζοντας πως ο δάσκαλος δεν θα μεταδώσει την ασθένεια.

Και αντί να λέμε «όχι, δεν μπορείς να επισκεφτείς κανέναν στο νοσοκομείο», να έχουμε ένα γκρουπ ανθρώπων που έχουν πιστοποιηθεί ότι δουλεύουν με τους μεγαλύτερους και τους ευάλωτους ανθρώπους και νοσηλευτές που μπορούν να επιστρέψουν στα νοσοκομεία και οδοντιάτρους που μπορούν να ανοίξουν το στόμα σου και να το κοιτάξουν και να μην σου μεταδίδουν τη νόσο. Όταν αυτά τα τρία πράγματα συμβούν, τότε θα έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα.

-Υπάρχει μια πιο φωτεινή πλευρά σε όλο αυτό;

Κοίτα, είμαι ένας επιστήμονας, αλλά είμαι επίσης και ένας άνθρωπος της πίστης. Και δεν μπορώ πλέον να βλέπω κάτι χωρίς να διερωτώμαι εάν υπάρχει μια ανώτερη δύναμη που κατά κάποιο τρόπο θα μας βοηθήσει να είμαστε καλύτεροι ως άνθρωποι. Βλέπω πάντως νεαρά παιδιά και ανθρώπους που εθελοντικά πηγαίνουν για ψώνια σε άτομα μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται στο σπίτι. Βλέπω έναν απίστευτο αριθμό νοσηλευτών, ηρωικών νοσηλευτών, που έρχονται και δουλεύουν πολλές περισσότερες ώρες σε σχέση με πριν, γιατρούς που δίχως φόβο πηγαίνουν για δουλειά στο νοσοκομείο. Δεν έχω ξαναδεί τέτοιο εθελοντισμό ξανά. Δεν θέλω να προσποιούμαι ότι όλη αυτή τη δοκιμασία αξίζει που την περνάμε για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Είναι μια πραγματικά πρωτοφανής και δύσκολη στιγμή που θα μας δοκιμάσει. Όταν το περάσουμε, ίσως όπως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, θα μας κάνει να επανεξετάσουμε τι προκάλεσε τη διαίρεση των τάξεων που παρατηρείται στη χώρα αυτή. Ο ιός αποτελεί μια ευκαιρία. Και είναι πιθανώς ο καλύτερος τρόπος για να δούμε τον εαυτό μας έτσι και που είναι πολύ περισσότερο όμοιο παρά διαφορετικό.