Ο μόνος δρόμος!
Ο λάκκος βαθύς και το σκοτάδι πηχτό. Το φως μια λεπτή, ατσάλινη, γραμμή, σχεδόν άπιαστη. Βγαίνεις με μια ανάσα, μια κραυγή και μια πληγωμένη ελπίδα. Το προσωπικό σου όρυγμα γίνεται τόπος δοκιμασίας, πεδίο μάχης για το ελάχιστο, το μικρό, το ανθρώπινο, το παντοτινό! Εργαλεία τα χέρια σου και δροσιά ο ιδρώτας σου. Το βλέμμα κοιτά ψηλά και ανεβαίνει, το ακολουθείς και χτυπάς, ματώνεις, αντέχεις, υπομένεις… Κάθε βήμα προς τα πάνω κι ένα κομμάτι φωτός κερδισμένο. Κάθε απώλεια και μια ευλογημένη σκιά. Σέρνεσαι, δεν μιλάς, δεν ξέρεις πώς, ανασαίνεις, αγκομαχάς, νιώθεις την άγρια γη να σε πονάει, δακρύζεις και στα σκαλοπάτια της ανάσας πατάς. Ο ανήφορος είναι ο μόνος δρόμος και το ξέρεις! Αυτός σου δίνει δύναμη και βγαίνεις από τον λάκκο. Τότε, πάνω στο έρημο τοπίο, κάτω από τον καυτό ήλιο, βλέπεις τη γραμμή να έχει γίνει κύκλος και συνεχίζεις! Αναζητείς τον ανήφορο, τον ψάχνεις, τον σκέφτεσαι, τον δημιουργείς! Αυτός είναι ο μόνος δρόμος. Η ασφάλεια, το βόλεμα, η σιγουριά, είναι βαρίδια που πρέπει να μείνουν πίσω. Το πνεύμα ζητά την ύλη να υποτάξει, ζητά τον ουρανό του και μια διαδρομή γνωρίζει, την ανηφορική. Ο ανήφορος υπάρχει, πάντα, παντού, «Ο Ανήφορος» (Εκδόσεις Διόπτρα) του Νίκου Καζαντζάκη.
Φροντισμένη έκδοση
Το ανέκδοτο μυθιστόρημα του σπουδαίου Κρητικού, το εκδοτικό γεγονός της χρονιάς! Ο Καζαντζάκης έχει «τρυπώσει» βαθιά στον αξιακό μας κώδικα. Του χρωστάμε την έντιμη ματιά και τη μεγάλη προσπάθεια, το φιλοσοφικό βλέμμα από τα κάτω και την υπενθύμιση της αξίας του ανθρώπου. Αυτός είναι πάντα στο επίκεντρο, γι’ αυτόν γράφει και αυτόν ψάχνει στο έργο του. Μέσα απ’ αυτόν αναζητεί τον Θεό, τη δύναμη και τον ταπεινό λόγο. Όταν, λοιπόν, έρχεται στο φως ένα «νέο» έργο του, τότε δεν μπορούμε παρά να σταθούμε σε αυτό.
Οι Εκδόσεις Διόπτρα πήραν τα δικαιώματα του πνευματικού του πλούτου και μέσα από τον «Ανήφορο» δείχνουν τις καλές, υψηλές, προθέσεις τους. Η συγκεκριμένη έκδοση είναι φροντισμένη σε όλα τα επίπεδα. Πρώτα απ’ όλα στη μεταγραφή χειρόγραφου, επιμέλεια, διόρθωση. Η Βίκυ Κατσαρού είχε την ευθύνη σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα και τα κατάφερε! Διαβάζοντας τον «Ανήφορο» φαίνεται η πνευματική φυσιογνωμία και η λάμψη των λέξεων-σκέψεων του Καζαντζάκη. Συνεπώς, υπάρχουν γέρα θεμέλια στην έκδοση. Στο ίδιο επίπεδο το καλαίσθητο και εύστοχο εξώφυλλο, το οποίο φέρει την υπογραφή του Γιάννη Καρλόπουλου (καλλιτεχνική διεύθυνση). Ο πρόλογος και το επίμετρο ανήκουν στους Νίκο Μαθιουδάκη, Παρασκευή Βασιλειάδη και πραγματικά φωτίζουν κάθε άγνωστη πτυχή του έργου. Στα συν η μοναδική γραμματοσειρά (Grecs d’ Estienne) και η σελιδοποίηση του Ηλία Σούφρα.
Προετοιμασία για την «Ασκητική»
Ο Καζαντζάκης έγραψε τον «Ανήφορο» το 1946 στην Αγγλία. Λίγο μετά το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και πριν από τα μεγαλειώδη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Καπετάν Μιχάλης», «Ο τελευταίος πειρασμός». Ο Καζαντζάκης μας προετοιμάζει για την «Ασκητική», τον ήλιο του σύμπαντος του.
Η δράση εκτυλίσσεται αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε Κρήτη και Αγγλία. Πρωταγωνιστής ο Κοσμάς, ο οποίος επιστρέφει στην πατρίδα του μετά από 20 χρόνια. Η συμμετοχή του στον πόλεμο έχει αφήσει βαθιά σημάδια μέσα του. Φτάνει στο Ηράκλειο με τη Νοεμή, την Εβραία γυναίκα του. Η σύντροφος του κουβαλάει βαρύ φορτίο, μια και έχει χάσει την οικογένεια της και αναρωτιέται για την αξία της ζωής. Ο Κοσμάς φτάνει στην Κρήτη ενώ ο πατέρας του έχει πεθάνει. Το νησί μετρά τις πληγές του από τον πόλεμο. Ο ήρωας του Καζαντζάκη δεν μπορεί να δεχθεί την κατάπτωση, τον ξεπεσμό, την πνευματική παράδοση. Φεύγει για την Αγγλία και προσπαθεί να δημιουργήσει την Πνευματική Διεθνή, αγωνίζεται να φτιάξει το μεγάλο μετακομμουνιστικό πιστεύω. Βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση και από την Κρήτη περνά στην Αγγλία και από κει στη Μοναξιά. Στην έρημο του, στον λάκκο του, θα ανακαλύψει τον τρίτο δρόμο, τον Ανήφορο και θα βάλει τις βάσεις για την «Ασκητική». «Ο Ανήφορος» κυλά ευχάριστα, περιέχει τις βαθύτερες ανησυχίες του Κρητικού δημιουργού και μιλά απευθείας στην καρδιά του αναγνώστη.
