Το Gazzetta στο μουσείο της Στάζι: Εκεί που έχει σταματήσει ο χρόνος
Τα γύρω κτήρια μοιάζουν σε απόλυτη αρμονία με τον ουρανό. Γκρίζα. Πελώρια. Τρόπον τινά παντοτινά. Κάπου στην οδό Λίχτενμπεργκ, στην πόλη του Βερολίνου, βρίσκεται ένα απομεινάρι μιας άλλης εποχής. Κάτι ξεφτισμένο. Συνάμα σκοτεινό.
Απλησίαστο στον ανθρώπινο νου. Μετά την ολοκλήρωση της πλέον ζοφερής περιόδου της Ευρώπης, του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ένα συμμαχικό πέπλο απλώθηκε πάνω από τη Γερμανία.
Η χώρα χωρίστηκε στα τέσσερα: Ένα κομμάτι στη Μεγάλη Βρετανία, άλλο ένα στη Γαλλία, ένα τρίτο στις ΗΠΑ και το τελευταίο στη Σοβιετική Ένωση. Στο ανατολικό κομμάτι της Γερμανίας, μέσα από τις στάχτες ενός χαμένου Παγκόσμιου Πολέμου δημιουργήθηκε το υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας. Το κτήριο έχει μείνει ανέπαφο. Όπως ήταν τότε. Παλιό. Γεμάτο αναμνήσεις. Και πλέον χρησιμοποιείται ως μουσείο.
Ένα μέρος που... ουρλιάζει!
Ένα μέρος που βροντοφωνάζει το παρελθόν του. Για να θυμούνται όσοι έχουν ζήσει τούτη την περίοδο στη γερμανική ιστορία. Και να διδάσκονται οι υπόλοιποι. Και πιστέψτε μας, οι Γερμανοί επισκέπτες ήταν η πλειοψηφία την ημέρα που βρέθηκε και το Gazzetta εκεί. Η πρώτη εικόνα σε αυτό το γκρίζο κτήριο, είναι ένα παρκαρισμένο φορτηγάκι στο χώρο. Ειδικά διαμορφωμένο για τη μεταφορά κρατούμενων. Σαν αυτό που χρησιμοποιούσαν οι υπάλληλοι της Στάζι για να μεταφέρουν τους αντιφρονούντες από τον έναν χώρο κράτησης, στον άλλον.
Οι Γερμανοί έχουν φροντίσει να γεμίσουν τους τρεις ορόφους που επιτρέπεται η πρόσβαση στους επισκέπτες με πολλές πληροφορίες. Για την ιστορία της Στάζι. Για τη δημιουργία του Τείχους. Για τη δράση των υπαλλήλων. Και φυσικά μία σειρά από πατέντες παρακολούθησης, οι οποίες για την εποχή ήταν top class. Ανάμεσα σε όλες τις πληροφορίες για το Τείχος που στήθηκε και χώριζε το Βερολίνο στα δύο, ήταν μία, η πιο ανατριχιαστική.
Με εντολή του τρίτου κατά σειρά διοικητή της Στάζι, του Έριχ Μίλκε, ο οποίος είχε ισχυρές σχέσεις με το Σοβιετικό καθεστώς, το τσιμεντένιο τερατούργημα περιλάμβανε αυτόματα πυροβόλα. Και όποτε κάποιος επιχειρούσε να πλησιάσει στο Τείχος, οι πυροβολισμοί τον σταματούσαν.
Με τρόπο θανάσιμο.
Μετά από πιέσεις και συζητήσεις των άλλων τριών χωρών που είχαν μερίδιο στη Γερμανία, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί αφαίρεσαν το αυτόματο σύστημα.
Στην καρδιά των αποφάσεων
Ο τρίτος όροφος ήταν τρόπον τινά η καρδιά του... κτήνους. Τα γραφεία του διοικητή και των άλλων αρχηγικών μελών της Στάζι. Σε καμία περίπτωση πολυτελή. Ίσως ήταν τέτοια για την εποχή. Αλλά ήταν εξαιρετικά λιτά. Όπως επέβαλλε η σοβιετική νοοτροπία. Κάθε δωμάτιο είχε μεταμορφωθεί και σε ένα ατομικό μουσείο. Με πολλά εκθέματα και ακόμα περισσότερες διδακτικές ιστορίες.
Μία απ' αυτές, αναφέρει ότι η Στάζι είχε φροντίσει να προσεγγίσει την Ίνγκε Χάνκε, τη γραμματέα ενός εκπροσώπου του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος, του Βέρνερ Μαρξ. Ο πράκτορας, Βόλφγκανγκ Γκολάιαθ γνώρισε την Χάνκε στη Βόννη κάποια στιγμή το 1965. Λίγο μετά παντρεύτηκαν. Όχι από κάποιο έρωτα από την πρώτη ματιά. Αλλά επειδή η Στάζι μπορούσε να αποσπά πληροφορίες από την ερωτευμένη Χάνκε. Δεν το έμαθε πριν από το 1970.
Στο μουσείο της Στάζι υπάρχει ειδικό κομμάτι για την απόσπαση πληροφοριών. Με την περίφημη μαύρη καρέκλα να είναι το... έκθεμα, μαζί με μία γιγαντιαία φωτογραφία ενός πανκ, ο οποίος είχε συλληφθεί από τη Στάζι. Η τακτική ήταν απλή. Σε καμία περίπτωση γερμανική πατέντα. Καλούσαν κάποιους υπόπτους, τους έβαζαν πάνω στην καρέκλα, στην οποία είχε τοποθετηθεί ένα κίτρινο κομμάτι απορροφητικού υφάσματος.
Ο ιδρώτας - από την πίεση και τον εκφοβισμό - το πότιζε με τη μυρωδιά του ανθρώπου. Και το δείγμα έμπαινε σε ένα γυάλινο δοχείο. Και έμενε εκεί μέχρι να γίνει χρήσιμο. Χρειάζονταν μόνο ένας εκπαιδευμένος σκύλος... Στη Στάζι είχαν τελειοποιήσει το σύστημα παρακολούθησης. Ένας κοριός σε κάθε πιθανό αντικείμενο. Σε ένα πορτοφόλι, σε ένα ποτιστήρι, σε ένα ραδιόφωνο, πίσω από ένα κουμπί.
Με τους... κατασκόπους να είναι εφοδιασμένοι με μία φούσκα, όπου το πάτημά της ήταν το κλικ. Μία οικογένεια, σχεδόν 10 χρόνια από την πτώση του Τείχους, ανακάλυψε πως οι τοίχοι της κατοικίας τους ήταν γεμάτοι από κοριούς. Με το κομμάτι του τοίχου να αποτελεί μέλος και μέρος του μουσείου. Μέχρι το έτος 1989, τότε που η Στάζι διαλύθηκε, αριθμούσε σχεδόν 90.000 υπαλλήλους.
Ο ρόλος των πρακτόρων
Ακόμη και ένας αθλητής με Ολυμπιακά μετάλλια (το 1976 και το 1980) και πρωτιές σε Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, ο σφαιροβόλος Ούντο Μπέγιερ έχει τη δική του γωνιά στο μουσείο. Λογικό, αφού αποδείχτηκε ότι δούλευε για τη Στάζι, έχοντας το ψευδώνυμο «Αρχηγός». Στο μουσείο υπάρχει και ειδικό κομμάτι αναφοράς στην εκπαίδευση των υπαλλήλων της Στάζι. Και πως αυτοί άλλαζαν εμφάνιση, προκειμένου να μοιάζουν με τουρίστες. Πρόσθεταν, πέρα από ρούχα, ακόμη και μουστάκια ή μούσια και ψεύτικα γυαλιά, για να μπορούν να... ξεγελάσουν τους κατοίκους.
Οι οποίοι τριγυρνούσαν στην πόλη και μπορούσαν ανενόχλητοι να τραβούν τις φωτογραφίες που ήθελαν.
Δεν είναι μόνο το κτήριο της Στάζι που έχει μείνε ανέπαφο. Είναι και η γύρω περιοχή. Όλο το συγκρότημα. Στο 2ο όροφο υπάρχει μία φωτογραφία των κτηρίων που βλέπει ο επισκέπτης από το σημείο που βρίσκεται εκείνη τη στιγμή. Αν σηκώσει το βλέμμα του αισθάνεται πως ζει μία ψευδαίσθηση. Ό,τι βλέπει στη φωτογραφία είναι και μπροστά στα μάτια του. Ίδιο και απαράλλακτο. Με τη φωτογραφία να κάνει την... ξενάγηση με ειδικές λεζάντες.
