Ιστορία προσωπικής απόδρασης
Οι δεκαετίες περνάνε και οι μνήμες των προσωπικών αποδράσεων μένουν! Πέρα από τις συλλογικές, είναι και οι προσωπικές αλλαγές που διαμορφώνουν το προσωπείο του χρόνου που φεύγει. Δεν είναι κάτι ξεχωριστό, κάτι σπάνιο, κάτι δυσεύρετο. Αρκεί μια απλή πράξη, μια κίνηση κρυφά σχεδιασμένη για να δικαιώσει την αγωνία και την καταπιεσμένη επιθυμία. Ο κύριος δεν θα φάει την Κυριακή με την υπόλοιπη οικογένεια… Η 16χρονη κόρη θα σκίσει επίτηδες την σκούρα μπλε φούστα της… Σήμερα η κυρία έβαλε λουλούδια στα μαλλιά… Επινοημένες σκηνές, ανύπαρκτες (;) παρεκκλίσεις που τονίζουν την ανάγκη για αλλαγή, για απελευθέρωση του αδύναμου «εγώ». Και ο συγγραφέας τι κάνει; Αφουγκράζεται και ψάχνει. Αναζητά το κομμάτι της κοινωνίας που υποχώρησε, θάφτηκε κάτω από το βάρος της ιδιώτευσης, της επιβίωσης. Ο συγγραφέας μεταφέρει το συλλογικό στο προσωπικό και απ’ αυτή τη διαδικασία προκύπτουν βιβλία όπως «Το ωραίο μου πτώμα» (Εκδόσεις Δώμα). To επίθετο στον τίτλο έχει σημασία. Η ομορφιά κρατά την ισορροπία της ζωής και «συνομιλεί» με τον θάνατο. Η ομορφιά είναι το ζητούμενο και δίνει το κίνητρο στις προσωπικές επαναστάσεις. Η ομορφιά είναι το στήριγμα στην καινούργια θέση που τόσο αναζητούσε το καταπιεσμένο άτομο. Σε αυτό το βιβλίο, η ομορφιά χάραξε τη διαδρομή της απόδρασης, της νέας ζωής.
Η ζωή εκτός σπιτιού
Μια φράση, δική μας, θα μπορούσε να περιγράψει το βιβλίο της Λώρα Λίπμαν: «Σήμερα, η Μάντι Σουόρτς θα αγοράσει λουλούδια για το δικό της σπίτι». Ο θηλυκός χαρακτήρας είναι η πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος και αυτή που ψάχνει τη δική της ζωή, τη δική της ομορφιά, το δικαίωμα της να επιβιώσει με τον τρόπο της. Στη Βαλτιμόρη της δεκαετίας του ’60, στις ΗΠΑ και στον κόσμο, το αίτημα για εμφάνιση του «διαφορετικού», για μετακίνηση του «περιθωρίου» στο προσκήνιο, ήταν έντονο, μα αδήλωτο! Οι κοινωνικές συμβάσεις, βασισμένες σε μονοπολικά εξουσιαστικά πρότυπα, δεν επέτρεπαν τη χειραφέτηση, την πρόοδο και την εκτός σπιτιού ύπαρξη των γυναικών. Ο χρόνος και κυρίως η ανάγκη του ανθρώπου να αφήσει πίσω του τις αναχρονιστικές πρακτικές, τις αυταρχικές μεθόδους ελέγχου οικογένειας-κοινωνίας ήταν δυνάμεις πιο ισχυρές. Η συντηρητική αντίδραση δεν μπορούσε να εμποδίσει τη γυναίκα να αναπνεύσει. Ναι, η Λίπμαν μέσα από τη μυθοπλασία εστιάζει στην ανεξαρτησία του φύλου της και στις αντιξοότητες που είχε να ξεπεράσει. Η Μάντι Σουόρτς δεν περνά καλά στον γάμο της, δεν μπορεί να αποφύγει το αδιέξοδο της απελπισμένης νοικοκυράς. Γι’ αυτό, μια μέρα, εντελώς απροειδοποίητα εγκαταλείπει την οικογένεια της και ξεκινά να κυνηγά το όνειρο της. Δεν είναι κάτι ξεχωριστό. Θέλει μια ζωή ελεύθερη, ουσιαστική, ένα μέλλον που να της ανήκει εξολοκλήρου.
Η επιθυμία της γυναίκας να γίνει ό,τι θέλει
Η Μάντι Σουόρτς δεν ξέρει ακριβώς τι θέλει. Θέλει μόνο να χαράξει δική της πορεία. Το θάρρος και η τόλμη την οδηγούν. Στρέφεται στον ανδροκρατούμενο χώρο της δημοσιογραφίας και περιμένει την ευκαιρία της. Αυτή θα βρεθεί με τη μορφή πτώματος. Μια ανώνυμη, όμορφη, νεαρή, μαύρη γυναίκα είναι νεκρή και κανείς δεν ενδιαφέρεται. Κανείς, εκτός από τη Μάντι. Η οξυδέρκεια, η αμφισβήτηση, η επιμονή, η ευφυΐα και η αναζήτηση της αλήθειας γύρω από τη δολοφονημένη, αποκαλύπτουν το πολύπτυχο γυναικείο χαρακτήρα, την υποκρισία και την κρυμμένη ευαισθησία της κοινωνίας, τις ρωγμές στα θεμέλια της αντρικής, επαγγελματικής κοινότητας. Η Λίπμαν δίνοντας ελευθερία στην ηρωίδα της αξιοποιεί κάθε πρόσωπο, κάθε δρόμο και κάθε συνθήκη εκείνης της περιόδου. Αναδεικνύει έτσι πολλές φωνές, χαρακτήρες, αντιλήψεις, με τη Μάντι Σουόρτς οδηγό. Η αφήγηση δεν χάνει πουθενά τον προσανατολισμό της και η αλήθεια της εποχής αποτυπώνεται ανάγλυφα. Διεισδυτική γραφή που ενώνει το ανυπόκριτο του κεντρικού χαρακτήρα με τις γνήσιες, εξομολογητικές, αλήθειες του θύματος, των θυμάτων. «Το ωραίο μου πτώμα» έχει ύφος αστυνομικού και καρδιά κοινωνικού μυθιστορήματος, έχει την ακαταμάχητη επιθυμία της γυναίκας να γίνει ό,τι θέλει. Η καλή μετάφραση ανήκει στην Κίκα Κραμβουσάνου.
