Σε ποιον ανήκει η εκδίκηση;
Η εκδίκηση είναι περίεργο συναίσθημα. Καταλαβαίνεις αμέσως πότε γεννιέται, αλλά δεν ξέρεις πώς να τη ζήσεις. Η εκδίκηση δεν προσφέρει δικαιοσύνη, μόνο τον πόνο ναρκώνει. Η εκδίκηση κάνει τον θύτη θύμα και το θύμα θύτη. Η εκδίκηση ενώνει δυο κομμένες σάρκες και φωτίζει την «ομιλία» του αίματος! Το βιβλίο της Μαρί Ντιάι, όμως, δεν είναι η… εκδίκηση που περιμένεις. Ο τίτλος –«Η εκδίκηση είναι δική μου» (Εκδόσεις Πόλις)- σε προϊδεάζει για σκληρές σιωπές, για παθιασμένες σκέψεις και μεθοδικές, προσεγμένες, κινήσεις. Ξεκινώντας το διάβασμα και φτάνοντας στο τέλος τίποτα απ’ αυτά δεν εκπληρώνεται. Οι σιωπές μένουν ανολοκλήρωτες, οι σκέψεις κρατάνε τη σύνεση και το πάθος μαζί και οι υπολογισμένες κινήσεις ανατρέπονται από τα νέα συναισθήματα. Η εκδίκηση χάνεται σε μαύρα, κόκκινα, χρυσά μονοπάτια, θολώνει, χάνει τη μορφή της και κρύβεται στις ξεχασμένες γωνιές απάνθρωπων σπιτιών, σε αδύναμες αλήθειες και ισχυρά ψέματα. Η εκδίκηση απομακρύνεται από τη φύση της και συστέλλεται, κατακερματίζεται και σκορπίζεται. Τα κομμάτια είναι δύσκολο να ενωθούν και ο σκοπός της εκδίκησης καλύπτεται από την αμφιβολία, την παραπλάνηση. Η «σίγουρη» δήλωση του τίτλου καταλήγει σε ερώτηση: Σε ποιον ανήκει η εκδίκηση; Το μυθιστόρημα της Μαρί Ντιάι μελετά τον χρόνο της εκδίκησης και εμείς λέμε ένα πράγμα: «Μπράβο!».
Η πολυπλοκότητα του συναισθήματος
Η συγγραφέας αναλύει με ακρίβεια την πολυπλοκότητα του συναισθήματος. Το πώς το κάνει είναι απλό: Ακολουθεί την κίνηση και τις στάσεις του! Αρκεί μια στιγμή για να εμφανιστεί στην επιφάνεια του μυαλού μας. Και η διαδρομή μέχρι εκεί; Τίποτα δεν είναι τυχαίο και αναπάντεχο όσον αφορά την εκδίκηση. Ανάμεσα στην αφετηρία και το τέρμα μεσολαβεί η διαδρομή της πνευματικής διαχείρισης. Ε, εκεί η Ντιάι δείχνει τη μαεστρία της. Τα μικρά και κρυφά μονοπάτια της ατακτοποίητης ζωής, οι προσωπικές ανησυχίες που χάνονται στη ρουτίνα της καθημερινότητας, η αγάπη που είναι απόλυτη και με τη βία μοιράζεται, η μετανάστευση που αφήνει ανοιχτούς λογαριασμούς, η εξουσία του φιλικού ξένου, η άηχη εμπειρία του παρελθόντος που καθόρισε το μέλλον, το ενδιαφέρον που «πνίγεται» από την υπολογισμένη αγάπη, ο φόνος που δεν ανήκει στον θύτη…Ο κυκεώνας αυτός οργανώνεται και εξηγείται μέσα από την εκδίκηση! Η Ντιάι εκθέτει το παρασκήνιο και σώζει αυτά που με ταχύτητα οδεύουν προς τη λήθη. Το μυθιστόρημα της μιλάει για τις εύθραυστες οικογενειακές σχέσεις, για το ανεξήγητο παρελθόν, για την αλλοτρίωση που χάνεται μέσα στην τήρηση των κοινωνικών συμβάσεων, για την αγάπη που δεν χαρίζεται, μα ούτε και κερδίζεται απόλυτα, για τη στιγμή που η ανθρωπιά χάνεται και σκύβει πάνω από παιδικά πτώματα!
Τα κομμάτια που αφήνουν τα πρόσωπα
Η πολυβραβευμένη Μαρί Ντιάι μας εντυπωσιάζει με τον τρόπο που αξιοποιεί τη γλώσσα και το πώς τακτοποιεί τις λέξεις. Όταν χρειάζεται η αφήγηση ρέει εύκολα και καθαρά. Όταν πρέπει να αναδειχθεί ο ταραγμένος, εσωτερικός, κόσμος των ηρώων, οι λέξεις αλλάζουν το σχήμα και τη μορφή, το περιεχόμενο μπαίνει σε φόρμες διαφορετικές και η αφήγηση «πατά» στα κομμάτια που αφήνουν πίσω τους τα πρόσωπα. Το μυθιστόρημα παρακολουθεί την κυρία Σιζάν (δικηγόρος) με το άγνωστο μέχρι τέλους όνομα της, την επικοινωνία με την πελάτισσά της Μαρλίν Πρενσιπό (έχει δολοφονήσει τα τρία παιδιά της!), τη σχέση με τους γονείς της και τους ανθρώπους τους άμεσου περιβάλλοντος της, κυρίως με τη Σαρόν, μετανάστρια, τη γυναίκα που τη βοηθά στις δουλειές του σπιτιού. Η αφήγηση της Ντιάι έχει κάτι το κλειστοφοβικό μα και κάτι σίγουρο, κάτι που δεν θα σε προδώσει και θα σε οδηγήσει μέχρι τέλους. Η εκδίκηση που μας δίνει η Ντιάι μοιάζει με άνθρωπο που ήταν φυλακισμένος χωρίς λόγο και ψάχνει το «γιατί;». Οι λεπτές αποχρώσεις του ανθρώπινου ψυχισμού, η αθόρυβη είσοδος του κακού στις ζωές των ανθρώπων, το σκοτάδι της οικογένειας, τα μικρά τραύματα της καθημερινότητας, αποδίδονται εξαιρετικά από την Ντιάι. Σε αυτή την απαιτητική μεταφραστική πρόκληση, η Αλεξάνδρα Κωσταράκου ανταποκρίθηκε με τον καλύτερο τρόπο, ιδιαίτερα στα σημεία που η Ντιάι αφήνει το συναίσθημα ανεξέλεγκτο.
