Η Αγγελική Τουμπανάκη στο Gazzetta: «Με τη Μουσική… τεντώνω την ψυχή μου»

Η Αγγελική Τουμπανάκη στο Gazzetta: «Με τη Μουσική… τεντώνω την ψυχή μου»
Η ξεχωριστή καλλιτέχνιδα μιλά για την παγκόσμια γλώσσα που μπορεί να εξευγενίσει, αφυπνίσει, ημερέψει. Σκέψεις και λόγια που λάμπουν. Την ευχαριστούμε που μας μίλησε.

Με την Αγγελική Τουμπανάκη μπορείς να μιλήσεις για τα πάντα! Μπορείς να μιλήσεις για την ουσία της ζωής, για την καρδιά της που δεν σταματά να πάλλεται, για τη μουσική! Τι άλλο είναι αυτό που βιώνουμε εκτός από «τέλεια άναρχες» (sic) νότες, μελωδίες προσωπικές, συλλογικές, παγκόσμιες… Και όλα αυτά μέσα από τη φωνή, την αλήθεια και το μέσο της αλήθειας μας. Η Αγγελική Τουμπανάκη ανακαλύπτει τις ανθρώπινες εκλάμψεις, βρίσκει την ειλικρίνεια και την ευγένεια μας. Εντοπίζει το μετά του ήχου και αφήνεται στο ρεύμα του, αυτοσχεδιάζει, σχεδιάζει, ψάχνει την ουσιαστική διαλεκτική. Η Τζαζ για την Αγγελική είναι τρόπος ζωής και όταν βρίσκεται στη σκηνή αφήνεται στην αρμονία του σύμπαντος και στα αθώα μάτια των θεατών. Από το 2005 είναι δημιουργός, lead vocalist και παραγωγός μιας σειράς διαφορετικών μουσικών projects με Contemporary Vocal Jazz και World Fusion Jazz μουσική θεματολογία. Η πολύπτυχη δραστηριότητα εκφράζεται και στο πεδίο της έρευνας-θεραπείας. Η Αγγελική σχεδίασε και συντονίζει το κοινωνικό πρόγραμμα-εργαστήριο του Εθνικού Θεάτρου «Το Εθνικό δίνει πνοή». Το δωρεάν αυτό διαδικτυακό πιλοτικό εργαστήριο αφορά την επανεκπαίδευση της αναπνοής μέσω της φωνητικής έκφρασης και του τραγουδιού ατόμων που αναρρώνουν από Covid-19 και εξακολουθούν να υποφέρουν από δύσπνοια και επακόλουθο άγχος. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα γι’ αυτή την ξεχωριστή καλλιτέχνιδα στο σάιτ της.

Τι σε έκανε να ασχοληθείς με τη μουσική; Γιατί έγινες μουσικός;
Ήταν οργανική ανάγκη. Η μουσική υπήρχε πάντα γύρω μου, από την παιδική μου ηλικία. Ήμουν από μικρή στο Σώμα Προσκόπων όπου με τις δράσεις -μουσικές-φωνητικές- μας εξοικειωνόμασταν με τη μουσική πράξη και συντονίζαμε τα σώματα και τις ψυχές μας. Παράλληλα, μέσα από τις λεγόμενες βραδιές αυτοέκφρασης, φωτίζαμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας, επιλέγοντας ένα τραγούδι. Η μουσικότητα, η αρμονία της ομάδας, οι πολυφωνίες που φτάνανε από τη γη μέχρι τον ουρανό, από το χώμα μέχρι τις απέναντι κορυφές μου έγιναν ισχυρό αποτύπωμα στην μνήμη.
Εικόνες και δονήσεις που μου δημιούργησαν ασυνείδητα την ανάγκη για επαφή, για παιχνίδι, για επικοινωνία μέσα από τις μουσικές συχνότητες. Έγινα Μουσικός, γιατί με τη Μουσική… τεντώνω την ψυχή μου,μεταλλάσσομαι, αναπτύσσομαι, ελευθερώνομαι και ενώνομαι.

Και από κει τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους;
Βήματα αβίαστα, το ένα μετά το άλλο, αυθόρμητα, απείθαρχα, καμιά φορά χωρίς εγκεφαλική διαδικασία, προγραμματισμό, στρατηγική, μόνο η χαρά της συνδημιουργίας και του μοιράσματος. Παράλληλα με το διδακτορικό μου στην Μοριακή Ογκολογία παρακολούθησα σεμινάρια, master classes, δημιούργησα μουσικά projects, ξεκίνησα τη διδασκαλία, την έρευνα για το απίστευτο όργανο Φωνή, τη θεραπεία και τον πειραματισμό με τους βοκαλισμούς και τις εκτεταμένες φωνητικές τεχνικές και να μαστε εδώ Αλέξανδρε…

Το ένστικτο σε οδήγησε;
Οι κύκλοι, οι φίλοι μουσικοί, μια εικόνα στο διαδίκτυο, μια φράση, ένα συναίσθημα, ένα αγκάλιασμα, ένα χαμόγελο, ωδείο, ταξίδια, δράση – αντίδραση, αυτοσχεδιασμός. Αυτά δημιούργησαν τη μουσική μου πορεία, αυτά με κάνουν να θέλω να μαθαίνω, να αφουγκράζομαι, να αισθάνομαι, να βιώνω. Συνεχώς θέλω να γνωρίζω διαφορετικούς κόσμους, πέρα από τον μικρόκοσμο μου και τα δομημένα μοτίβα μου, να ανακαλύπτω πολιτισμούς και ήχους…

Η Αγγελική Τουμπανάκη

«Με τη μουσική γίνεσαι διάτρητος και το συναίσθημα στο διάφανο»

Προφανώς η μουσική είναι ο καλύτερος τρόπος να εκφραστείς
Λέω και ξαναλέω ότι η µουσική είναι για μένα η πιο καθάρια µορφή επικοινωνίας, η ένωσή µας µε τον χρόνο και το σύµπαν. Είναι παγκόσµια γλώσσα που µπορεί να εξευγενίσει, να αφυπνίσει, να µας ηµερέψει. Με τη µουσική γίνεσαι διάτρητος και το συναίσθηµά σου διάφανο. Όταν ανεβαίνουμε στη σκηνή, δεν υπάρχει τίποτα, δεν υπάρχουν σύνορα, νόρμες, διαχωριστικές γραμμές… Εκεί, είναι όλο το σύμπαν!

Αυτό το δημιουργεί η τριβή με τη μουσική;
Αυτό το δημιουργεί η αληθινή αγάπη για τη μουσική και ο κόπος για να την υπηρετήσεις με ευθύνη και ήθος. Στη σκηνή λειτουργείς οργανικά, με απόλυτη παρουσία και συγκέντρωση ιδίως στις αυτοσχεδιαστικές μουσικές που είναι απαιτητικές… Όμως πριν πρέπει να έχεις δουλέψει, μελετήσει τους ρυθμούς, την αρμονία, τις δομές, την τεχνική του οργάνου σου, τη φρασεολογία. Για να ανέβεις πια στη σκηνή χωρίς αμηχανίες, ικανός να εκφραστείς ελεύθερα, αβίαστα, με δημιουργική ευστροφία και διαδραστικότητα.

Όταν είσαι πάνω στη σκηνή σκέφτεσαι κάτι;
Η σκηνή αποτελεί τόπο τελετουργίας. Στέκεσαι διάτρητος, διάφανος για να δεχθείς όλους του άξονες, κάθετους και οριζόντιους. Κάθετους, γιατί σε συνδέουν με τον ουρανό και τη γη και οριζόντιους που αποτελούν την σύνδεση με τους συνεργάτες και τους ακροατές. Ακούω βαθιά, συναισθάνομαι και βιώνω.

Η Αγγελική Τουμπανάκη

«Εν αρχή ην…ο ήχος»

Μήπως υπάρχουν όρια και τα διαστέλλουμε μουσικά ή είναι κάτι τελείως ελεύθερο;
Στην μουσική υπάρχει δομή, αφήγηση, όμως αυτό δεν είναι όριο που σε περιορίζει, άλλα όριο μέσα στο οποίο δημιουργείς! Όταν καλείσαι να πειθαρχήσεις σε ένα πλαίσιο εκεί είναι που παλεύεις να ανακαλύψεις όλες τι δυνατότητες και αναμετριέσαι με την βαθιά ανάγνωση και μελέτη, δίνοντας τον καλύτερο σου εαυτό.

Με όπλο τη φωνή;
Με όπλο την αλήθεια σου, το μοίρασμα, την επικοινωνία…

…κοινού και μουσικών;
Την επικοινωνία γενικότερα. Επικοινωνία με τους συνεργάτες, με το κοινό, με τον χώρο, με τους ανθρώπους του χώρου που μας φιλοξενεί, με το σύμπαν, με το θείο, με τα πάντα! Επικοινωνία σε όλους τους άξονες.

Εν αρχή ην ο λόγος ή η μουσική;
Λέω, εν αρχή ην… ο ήχος! Η ζωή μας ξεκινάει με ήχο, με τη φωνή μας, το πρώτο κλάμα αμέσως μετά τη γέννηση μας και τότε επιβεβαιώνεται η ύπαρξη μας. Αλλά όσον αφορά στην διαδικασία της δημιουργίας, δεν υπάρχει λόγος να αναζητήσουμε την αρχή.

Θεωρώ τη μουσική την ανώτερη μορφή ποίησης
Οτιδήποτε σου δημιουργεί κραδασμούς ψυχικούς, μια μελωδία, ένας ρυθμός, μια λέξη, μια κραυγή, είναι ποίηση. Δεν έχω λόγο να τα βάλω σε σειρά προτεραιότητας.

Η Αγγελική Τουμπανάκη

«Πιστεύω στη δύναμη της ομάδας»

Είναι η μουσική παγκόσμια γλώσσα; Κι αν ναι περνάει στην κοινωνία; Την καταλαβαίνει ο κόσμος; Το λέω γιατί πιστεύω ότι δέχεται πιο άνετα το εύκολο, τη φτήνια. Συνομιλεί σωστά το κοινό με τη μουσική;
Η μουσική έχει την ικανότητά να προκαλεί και να μεταδίδει συναισθήματα με τη χρήση δύο στοιχείων: ρυθμό και ήχο. Είναι γλώσσα διαπολιτισμική και διαθρησκευτική. Ένας διεθνής κώδικας επικοινωνίας που μπορούν να κατανοήσουν όλοι οι λαοί, πέρα από τη λεκτική ομιλία. Η μουσική γλώσσα αυτομάτως σε κάνει πολίτη του κόσμου. Το κοινό αισθάνεται, ακούει και μπορεί να εκπαιδευτεί ανακαλύπτοντας την τεράστια παλέτα της μουσικής. Το παραπάνω είναι και δική μου ευθύνη ως μουσικός. Αλλα και ευθύνη των μέσων μαζικής ενημέρωσης τα οποία πρέπει να λειτουργούν ως γέφυρες ένωσης μεταξύ κοινού και δημιουργών.

Σε ανησυχεί ότι μπορεί να επικρατεί ο νόμος της αγοράς στη μουσική σου; Να σου πει κάποιος μα, θα πουλήσει αυτό;
Όλοι δημιουργούμε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αισθητικής και συμπεριφοράς. Η γλώσσα του επιχειρείν είναι φυσικά απαραίτητη για τη διάδοση της πληροφορίας και την επιβίωση, αλλα αντιληπτή σε μένα γίνεται όταν αυτή η γλώσσα έχει συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης- οργάνωσης, κανόνες ηθικής και αισθητικής. Και εγώ έχω επιλέξει να είμαι ελεύθερη, να υπηρετώ την αλήθεια μου, το συναίσθημα μου, το όνειρο. Διαφορετικά είμαι αμήχανη και δυστυχής.

Πιστεύεις ότι ορίζεις απόλυτα τη δουλειά σου; Υπάρχει κάτι που εξαρτάται από άλλον ή το ελέγχεις από την αρχή ως το τέλος;
Γενικά πιστεύω στη δύναμη της ομάδας. Από το 2005 δημιουργώ projects με ρόλο παραγωγού, band leader, στήνω παρέες, κολεκτίβες. Πιστεύω στη συνδημιουργία. Φυσικά πρέπει να υπάρχει κοινός άξονας, κατεύθυνση, να δείχνεις ξεκάθαρα τον δρόμο και τον στόχο. Και σε μουσικό επίπεδο, αλλα και σε επίπεδο παραγωγής. Αυτό ακόμα το μαθαίνω. Από κει πέρα παρατηρείς, χωρίς παρωπίδες, πώς εξελίσσεται το όλον, σαν ζωντανός οργανισμός σε συνεχόμενη ροή, δείχνοντας εμπιστοσύνη στους συνεργάτες σου. Δεν μπορείς να τα έχεις όλα σε έλεγχο, πέραν του εαυτού σου και πώς στήνεσαι σε όλο αυτό. Προσπαθώ να προετοιμαστώ και μετά να είμαι ανοιχτή και να δημιουργώ συνεχώς εύφορο έδαφος για να υπάρχει διάδραση.

Η διάδραση είναι κάτι που επιδιώκεις
Για μένα αυτό είναι το ζητούμενο! Βαριέμαι διαφορετικά. Η μουσική ζωντανεύει, σε τραντάζει, σου δημιουργεί ψυχικό στροβιλισμό όταν υπάρχει η διάδραση.

Το νιώθεις όταν το καταφέρνεις;
Νιώθεις την απόλυτη ευτυχία, σαν να αιωρείσαι! Γι’ αυτό μερικές φορές μπορεί να αγκαλιαζόμαστε μεταξύ μας στο τέλος της συναυλίας. Έχουμε δημιουργήσει ευτυχία - ένωση!

Όταν δεν το πετυχαίνεις;
Δεν μπορεί να μην το πετύχεις. Στη σκηνή πρέπει να αισθάνεσαι ασφαλής, ερωτευμένος με αυτό που κάνεις, πρέπει να είσαι εκεί για να παίξεις, να πραγματώνεται το ένας για όλους και όλοι για έναν. Μπορεί να μην συνομιλήσουμε 100%, αλλά και πάλι ευτυχής θα είμαι. Το λάθος, εντός εισαγωγικών, μπορείς να το μετατρέψεις σε ένα μουσικό μονοπάτι το οποίο δεν είχες φανταστεί. Η αναπάντεχη αυτή στροφή μπορεί να δημιουργήσει μια άλλη μαγεία, να σε βάλει σε ένα άλλο μουσικό σύμπαν, δεν «κλειδώνεις». Όπως είπα και πριν, είσαι διάτρητος, έχεις ορθάνοιχτα αυτιά και ορθάνοιχτη ψυχή! Η μουσική είναι συμπεριφορά και η αγαπημένη μου τζαζ είναι τρόπος ζωής.

Τι το ιδιαίτερο έχει η τζαζ; Μου άρεσε που είπες ότι είναι τρόπος ζωής
Ναι, είναι τρόπος ζωής. Μέσα από τη εκπαίδευση μου στην τζαζ μουσική μορφοποίησα τον χαρακτήρα μου, κατάλαβα την έννοια του «χώρου», της ισορροπίας, της ευγένειας, της συνεργατικότητας. Έμαθα ότι μέσα από τη μουσική και τη διάδραση πολλαπλασιάζεται ο εαυτός σου, εκφράζεται η μοναδικότητα σου με ομαδικότητα. Βασικό χαρακτηριστικό της Τζαζ μουσικής είναι ο αυτοσχεδιασμός. Και ο αυτοσχεδιασμός είναι κατάθεση προσωπικότητας και μέσο ενοποίησης.

@Photo credits: Giorgos Vitsaropoulos, Sebastian Böttcher